Dzieciństwo i młodość

Ks. Bronisław Markiewicz urodził się 13 lipca 1842 r. w Pruchniku k. Jarosławia, jako szóste z jedenaściorga dzieci. Na chrzcie otrzymał imiona: Bronisław i Bonawentura. Jego rodzice: Jan i Maria (z Gryzieckich) należeli do średnio zamożnych, a zajmowali się rolnictwem i kupiectwem. Matka wychowywała dzieci w pobożności i przygotowywała je do twardego życia. Ojciec był bardzo ceniony przez mieszkańców Pruchnika, którzy aż trzykrotnie wybierali go na burmistrza. Zaborca austriacki doprowadzał kraj do coraz większego zubożenia, które nazwano później nędzą galicyjską. Na skutek rosnącej konkurencji oraz aby utrzymać liczną rodzinę - Jan Markiewicz musiał często zmieniać pracę. Mimo tych trudności wszyscy synowie otrzymali wyższe wykształcenie, a wszystkie dzieci - katolickie i patriotyczne wychowanie.
O dzieciństwie Bronisława wiemy niewiele. Gdy miał cztery lata, wybuchło powstanie chłopskie, które nazwano rzezią galicyjską (1846 r.). Być może niektóre obrazy i opowiadania o tych zdarzeniach zapadły w jego dziecięcą pamięć. Ale na pewno zapamiętał biedę w domu. Z powodu klęski nieurodzaju zapanował taki głód, że - jak sam opowiadał - „mama przygotowywała do jedzenia placki z perzu...”.
Do szkoły elementarnej chodził w Pruchniku. Już wtedy odznaczał się wielką wrażliwością na potrzeby innych. Kiedyś wrócił ze szkoły zapłakany z... głodu. Według relacji jego siostry - „mama zapytała go: Czyż nie dałam ci pieniędzy na bułkę? - Tak, dałaś - odpowiedział - ale spotkałem biednego i dałem mu wszystko, co miałem, bo on też był głodny...”.
Choć w domu otrzymał dobre, dogłębne wychowanie katolickie, to jednak w piątej klasie gimnazjalnej (w Przemyślu), pod wpływem niechrześcijańskiej lektury i nauczycieli, którzy głosili racjonalizm i wyśmiewali religię, przeżył kryzys wiary, który trwał półtora roku. W późniejszych latach sam tak o tym opowiadał: „Ja sam, kształcony od dziecka na Skardze i Krasickim, czytając w 18. roku mego życia dzieła wielce poważne z dziedziny historii i nauk przyrodniczych w języku niemieckim, a obok nich - autorów greckich i łacińskich w całości, nie zadowalając się szkolnymi podręcznikami obciętymi (z niepełnym tekstem), wkrótce straciłem wiarę w Boga i harmonię wewnętrzną, których brak odebrał mi pogodę i spokój duszy. Niezadługo potem, tęskniąc za nimi, zabrałem się znowu do czytania dzieł najcelniejszych pisarzy polskich, którzy powoli zaczęli koić rozstrój w duszy mojej, aż wreszcie przy czytaniu kolejnej noweli, napisanej przez Józefa Korzeniowskiego (Narożna kamienica), upadłem na kolana i zacząłem się modlić: «Jeśli istniejesz, Boże, daj mi się poznać, a wszystko dla Ciebie gotowym uczynić!...». I w tej chwili napełnił mię Pan wielką światłością wewnętrzną, która sprawiła, iż uwierzyłem we wszystko, co Kościół święty do wierzenia podaje, i tegoż jeszcze dnia wyspowiadałem się z całego życia. I odtąd 41 lat minęło, jak panuje stały pokój i pogoda niezmącona w sercu moim...”.

Kapłaństwo

Maturę z wyróżnieniem zdał 23 lipca 1863 r. Wstąpił do Seminarium w Przemyślu. 15 września 1867 r. został wyświęcony na kapłana diecezji przemyskiej. Dał się poznać jako ofiarny i ceniony duszpasterz, a także profesor Seminarium Duchownego w Przemyślu. Od początku swego kapłaństwa był szczególnie wrażliwy na religijne, moralne i materialne zaniedbanie dzieci i młodzieży, a także na niedolę prostego ludu. Wypowiedział ostrą walkę wadom narodowym Polaków. Rozwiązanie problemów społecznych widział w dobrym wychowaniu dzieci i młodzieży oraz w podniesieniu moralnym całego społeczeństwa.
28 września 1867 r. rozpoczął pracę kapłańską jako wikariusz w parafii Harta k. Dynowa. Z całym zapałem oddał się pracy duszpasterskiej, spowiadając, głosząc kazania i nauczając katechizmu. Pracował nad wykorzenieniem nałogu pijaństwa i jednania zwaśnionych. Długie godziny spędzał przed Najświętszym Sakramentem. Pieszo chodził do oddalonych wiosek uczyć katechizmu, skutkiem czego zimą odmrażał sobie ręce i nogi. Z jego inicjatywy proboszcz wybudował kaplice w miejscowościach: Szklary, Lipnik i Bachorzec. Dziś są tam parafie.
W marcu 1870 r. objął funkcję wikariusza przy katedrze w Przemyślu. Od piątej rano czekał już w konfesjonale na penitentów. „Kapłan czekający w konfesjonale - mawiał - jest wołającym głosem Dobrego Pasterza. Na niejedną duszę więcej działa widok oczekującego spowiednika niż kazanie...”. Pracował wśród więźniów jako kapelan. W wolnych chwilach, swoim zwyczajem, udawał się do pobliskich wiosek, aby katechizować dzieci, które pasły krowy. Początkowo były nieufne. Potem już na sam jego widok biegły ku niemu, wołając: „Chodźmy, bo ksiądz do nas idzie!”.
Podczas epidemii cholery w Przemyślu z wielką miłością i odwagą odwiedzał zarażonych - cierpiących i umierających. W porozumieniu z biskupem M. Hirschlerem zorganizował komitet ratunkowy, który dożywiał ludzi, gotując dla nich zupy na przemyskich błoniach nad Sanem. Wkrótce potem epidemia zaczęła ustawać.
Kolejne etapy jego życia to studia filozoficzne we Lwowie - chciał zdobyć mocne podstawy naukowe do walki z hasłami pozytywizmu, by chronić młodzież przed kryzysami wiary. Później kontynuował studia w Krakowie, ale z powodu braku kapłanów został odwołany do pracy duszpasterskiej i objął w 1875 r. placówkę w miejscowości Gać, która po roku jego pracy została wyniesiona do rangi parafii. Od 1877 r. pracował w parafii Błażowa. Tam, oprócz wypracowanych i sprawdzonych metod duszpasterskich i pedagogiczno-wychowawczych, wybudował szpitalik, a w 1883 r. założył spółdzielnię tkacką. Od października 1882 r. wykładał teologię pastoralną w Seminarium w Przemyślu - dojeżdżał przez dwa lata z Błażowej. Kiedy otrzymał dodatkowe funkcje w Seminarium, przeniósł się do Przemyśla, spowiadał tam także siostry karmelitanki i siostry benedyktynki.
Posłuszny wobec głosu Bożego (przepowiednia Anioła Polski), udał się do św. Jana Bosko do Włoch i został jego uczniem. Po 7 latach wrócił do Polski (w 1892 r.) i objął parafię w Miejscu Piastowym k. Krosna. Obok pracy duszpasterskiej prowadził szeroką działalność wychowawczą w utworzonych przez siebie zakładach wychowawczych. Na przełomie XIX i XX wieku rozwijał ideę „powściągliwości i pracy” oraz pracy u podstaw. Stąd wynikła potrzeba organizowania zakładów wychowawczych dla dzieci i młodzieży opuszczonej, ubogiej lub zaniedbanej. Te dwie zasady przejął od św. Jana Bosko i postanowił przeszczepić je na ziemie polskie. Widział w nich środek do rozwiązania problemu społecznego w ówczesnej Galicji i podniesienia duchowego ludu: „Moralne powstanie - pisał - jest podstawą oraz zadatkiem podniesienia się materialnego i politycznego”. Przyczynę nędzy upatrywał w zaniedbaniu przez społeczeństwo chrześcijańskich zasad „powściągliwości i pracy”. Pisał m.in.: „(...) Gdy te dwa pojęcia wejdą w krew i przekonanie większości ludu, inne czynniki życia społecznego z łatwością będą uznane, tj. Bóg, rodzina, Ojczyzna, własność itd... Albowiem przeciw tym dwom czynnikom skażona nasza natura najbardziej powstaje i się sprzeciwia...”.
Szybko dojrzała w nim myśl o założeniu nowej rodziny zakonnej. Jednak, zanim powstało Zgromadzenie, ks. Markiewicz założył w Miejscu Piastowym w 1898 r. Towarzystwo „Powściągliwość i Praca”. Zostało ono zalegalizowane przez ówczesne Namiestnictwo we Lwowie. Celem społecznym utworzonej instytucji było wychowanie i kształcenie sierot i ubogiej młodzieży w różnych zawodach rzemieślniczych. Dla realizacji tych celów powstały zakłady wychowawcze w Miejscu Piastowym, Pawlikowicach i w innych miejscowościach.
Jednak już wcześniej, bo 23 września 1897 r. ks. Bronisław Markiewicz po raz pierwszy skierował prośbę o pozwolenie na założenie zgromadzenia do Biskupa przemyskiego i do Ojca Świętego. Mimo usilnych starań nie doczekał chwili jego zatwierdzenia. Zmarł 29 stycznia 1912 r. Pod tą datą arcybiskup lwowski - bł. Józef Bilczewski napisał: „W tym dniu umarł świątobliwy ks. Bronisław Markiewicz”. Zgromadzenie zostało zatwierdzone 29 września 1921 r.

Duchowość

Duchowość Markiewiczowska streszcza się w hasłach: Któż jak Bóg! (MICHAEL) oraz Powściągliwość i praca. Pierwsze hasło to zawołanie św. Michała Archanioła, patrona Zgromadzenia. Członkowie Zgromadzenia wyrażają w ten sposób swój zachwyt nad wielkością, dobrocią i miłością Boga oraz deklarują swą gotowość do oddania Mu należnej czci, a nawet walki o tę cześć, gdyby zaszła taka potrzeba.
Powściągliwość to przejaw wewnętrznej wolności człowieka, który potrafi przezwyciężyć złe skłonności i wszelkie nieuporządkowania, właściwe naturze ludzkiej. Powściągliwość pozwala prowadzić skromny styl życia, aby w większej wolności służyć Bogu w miłości. W parze z powściągliwością idzie praca - w potrójnym wymiarze: duchowym, umysłowym i fizycznym. Dzięki praktyce tak rozumianej powściągliwości i pracy członkowie Zgromadzenia realizują siebie i w ten sposób uwielbiają Boga. Oprócz Patrona Zgromadzenia, w szczególny sposób czczona jest Matka Boża, św. Józef i św. Stanisław Kostka.

Za tydzień napiszemy o charyzmacie Zgromadzenia św. Michała Archanioła, założonego przez ks. Bronisława Markiewicza, oraz o działalności misyjnej i wydawniczej Zgromadzenia.