2017-11-22 12:42
Jan Maria Jackowski, publicysta i pisarz, eseista, senator RP, www.jmjackowski.pl
Niedziela Ogólnopolska 48/2017, str. 38
Niedziela Ogólnopolska 48/2017, str. 38
Organizacja wyborów samorządowych przejdzie pod kontrolę PKW.
W parlamencie niebawem rozpoczną się długo oczekiwane prace nowelizujące ordynację wyborczą do samorządów. Został już przedstawiony opinii publicznej projekt ustawy o zwiększeniu udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania organów publicznych. Zmiany zapewnią transparentność procesu wyborczego, by już nie dochodziło do wątpliwości, jakie miały miejsce choćby w 2014 r., gdy w wyborach do sejmików wojewódzkich aż 18 proc. głosów uznano za nieważne, co było rekordem w skali całej Unii Europejskiej.
Organizacja wyborów samorządowych przejdzie pod kontrolę PKW. Obecna sytuacja, w której gmina odpowiadała za całość procesu wyborczego, jest patologiczna zwłaszcza w kontekście wyborów samorządowych. Wszelkie urządzenia techniczne i oprogramowanie mają być usytuowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pozostawać do wyłącznej dyspozycji Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura Wyborczego. Przebieg wyborów w lokalu wyborczym będzie transmitowany. Niezwłocznie po sporządzeniu protokołu, przed jego przekazaniem do wyższej instancji, jego kopia będzie wywieszona publicznie.
Mężowie zaufania będą mieli prawo uczestniczyć we wszystkich pracach komisji, z możliwością rejestrowania obrazem i dźwiękiem jej pracy. Liczenie głosów będzie się odbywało w obecności całej komisji. Zostanie także wprowadzona, od 2018 r., dwukadencyjność dla wójtów, burmistrzów i prezydentów. Będzie zakazane jednoczesne kandydowanie do władzy wykonawczej i uchwałodawczej. Zostaną zlikwidowane okręgi jednomandatowe w wyborach do rady gminy i będzie obowiązywała ordynacja proporcjonalna, a w każdym okręgu wybieranych będzie od 3 do 7 radnych, co zmniejszy możliwość manipulowania wynikami. Według wnioskodawców, JOW spłaszczały preferencje wyborców, a opozycja jest potrzebna także w samorządzie.
Reklama
Ustawa zwiększy także wpływ obywateli na samorządy, jak również obywatelską kontrolę w całym procesie wybierania i sprawowania władzy lokalnej. Wnioskodawcy chcą, aby mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydowali o części wydatków jednostek samorządów wszystkich szczebli. Obecnie budżety obywatelskie funkcjonują w niektórych samorządach. Warto zatem upowszechnić te doświadczenia. Wprowadzonych zostanie szereg rozwiązań gwarantujących, że decyzje obywateli nie będą blokowane przez urzędników. W miastach na prawach powiatu będzie obowiązkowy budżet obywatelski o gwarantowanej wysokości minimalnej 0,5 proc. wydatków budżetu miasta. Zostanie wprowadzona obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w samorządach wszystkich szczebli. Dzięki temu możliwe będzie realne korzystanie przez obywateli z tego uprawnienia, a wyeliminowane zostaną możliwości nadmiernego zawyżania liczby wymaganych podpisów czy też odkładania w nieskończoność procedowania projektów obywatelskich.
Obrady organów przedstawicielskich (rad) będą obowiązkowo transmitowane w Internecie, a interpelacje i zapytania radnych uzyskają umocowanie ustawowe. Władza wykonawcza będzie zobowiązana do udzielania odpowiedzi w ciągu 14 dni, a treść zapytań i odpowiedzi – upubliczniana w Internecie. W radach gmin, powiatów i sejmikach zostaną powołane specjalne komisje skarg, wniosków i petycji, dzięki którym zostanie nadana szczególna ranga wnioskom składanym przez obywateli, problemom przez nich sygnalizowanym, skargom na działalność urzędników. Każdy klub radnych uzyska możliwość wniesienia jednego punktu obrad bez możliwości jego zdjęcia. Rządząca większość nie będzie mogła unikać debaty nad ważnymi, a niewygodnymi dla niej sprawami. Przewodniczenie komisji rewizyjnej będzie natomiast zarezerwowane dla przedstawiciela opozycji w radzie.
Głównymi celami proponowanych przez PiS zmian – które miałyby obowiązywać już w wyborach samorządowych w listopadzie 2018 r. – są zatem zwiększenie przejrzystości i uczciwości wyborów, a także nadanie Polakom rzeczywistych praw do współdecydowania w miejscu ich zamieszkania.
