O zwyczajach i metodach zdobienia wielkanocnych jaj możemy się dowiedzieć więcej, zwiedzając wystawę pt. "Wielkanoc w Ostrawie". "Ekspozycja pochodzi ze zbiorów Muzeum w Ostrawie w Czechach i prezentuje
sposób zdobienia świątecznych jaj oraz obyczaje ludowe towarzyszące tradycjom wielkanocnym. Obok kolorowych, misternie przyozdobionych jaj czy fantazyjnie plecionych palm można zobaczyć inne elementy
dopełniające tradycję świąt - serwisy ceramiczne, formy drewniane do wypieku piernika i ceramiczne do wypieku babki, tradycyjną maselnicę, talerze i garnki z kamionki, elementy stroju ludowego" - wylicza
komisarz wystawy Bożena Kostrzejowska.
Najpopularniejsze wzory pisanek to motywy kwiatowe. Powstają przynajmniej na trzy sposoby. "Pierwszy polega na pomalowaniu jajka pigmentem i wygrawerowaniu rylcem odpowiedniego wzoru. Drugi - na malowaniu
pokolorowanego jajka rozgrzanym woskiem. Trzeci zaś, najbardziej czasochłonny, polega na naniesieniu wosku na jajko i stopniowym usuwaniu go przy jednoczesnym malowaniu wzoru. Sposób ten wymaga nie tylko
cierpliwości, ale i precyzji" - podkreśla Mirka Dokoupilova, nauczycielka z Czech, która wraz z córką Ivą przyjechała na otwarcie wystawy, by zaprezentować techniki zdobienia jaj wielkanocnych.
Zwiedzając wystawę, możemy się także wiele dowiedzieć o miejscowych zwyczajach. "Najstarsze zachowane dokumenty opisujące Wielki Post sięgają IV w. i wskazują na różne obrzędy kultywowane w okolicach
Ostrawy" - tłumaczy Niedzieli Jirina Kabratova, dyrektorka ostrawskiego Muzeum. Symboliczne pożegnanie zimy i jednoczesne powitanie wiosny, zwane Śmiertną (Czarną) Niedzielą, przypada na 14 dni przed
Wielkanocą. W Niedzielę Palmową w czeskich kościołach święcono baranki, świąteczne potrawy i rozkwitnięte gałązki wierzby. "Dziewczęta w barwnym orszaku, śpiewając i trzymając zielone drzewko (moiczek)
- symbol wiosny, wędrowały po wsi i otrzymywały dary. W tym dniu święcono palmy, bukiety ze zbóż, ziół, kwiatów wiosennych, co miało chronić trzodę przed chorobami" - opowiada pani dyrektor. W Wielki
Czwartek wierni spowiadali się, przyjmowali Komunię św. i przez cały dzień pościli. Ich głównym pokarmem były zielone warzywa. Przed wschodem słońca potrząsano drzewami, co miało zapewnić urodzaj. W Wielki
Piątek dzieci myły się w strumieniu zimnej wody, w ten sposób uodporniały się na choroby, potem chodziły i potrząsały terkotkami i kołatkami. W Wielki Piątek lub w Wielką Sobotę z poświęconych palm wybierano
gałązki, z których po przypaleniu w ogniu wyrabiano krzyżyki, mające chronić pola przed szkodnikami i żywiołami. Biała Sobota była dniem wskrzeszenia. Sprzątano domostwa i obejścia. Wieczorna Msza św.
połączona z procesją gromadziła wiernych ubranych w nowe szaty. W Niedzielę Wielkanocną spożywano specjalne potrawy, takie jak: mięso i kiełbasy zapiekane w cieście, kołacze. Po południu wyruszała w pole
procesja na czele z księdzem, podczas której wierni wsadzali poświęcone krzyżyki. W Poniedziałek Wielkanocny dziewczęta oblewano wodą lub perfumami. Jak widać, zwyczaje te nie odbiegają znacznie od tych,
które kultywujemy w Polsce. Niektóre z nich są identyczne, a niektóre oryginalne, niespotykane na naszych ziemiach.
Wystawę w sosnowieckim Muzeum można oglądać do 21 kwietnia.
Pomóż w rozwoju naszego portalu