Piotr Lorenc: Kolejny rok szkolny i katechetyczny już za nami. Był inny niż w ubiegłych latach, wszystko przez pandemię koronawirusa i naukę zdalną. Jak go Ksiądz podsumuje?

Ks. Michał Borda: Ze względu na ogólnoświatową pandemię, 2020 r. pozostanie dla ludzkości szczególną cezurą czasową. Nieznane dotychczas współczesnemu pokoleniu powszechne poczucie lęku wobec realnej możliwości utraty życia, postawiło wielu ludzi wobec konieczności zmierzenia się z ważnymi pytaniami o jego prawdziwy sens, zweryfikowania uznawanych dotąd wartości i przyznanych priorytetów. Mając na celu zahamowanie rozwoju pandemii wprowadzono przepisy szczegółowo regulujące niemal wszystkie przestrzenie życia społecznego, kulturalnego i gospodarczego. Wprowadzone ograniczenia miały także wymierne przełożenie na sposób realizacji zadań szkolnego nauczania religii oraz podejmowane we wspólnotach parafialnych działania duszpastersko-katechetyczne. Obserwacja aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce i świecie prowadzi do uprawnionego wniosku, że również w trudnej do precyzyjnego określenia czekającej nas „przyszłości”, wszelkie działania duszpastersko-katechetyczne podejmowane będą z uwzględnieniem obowiązujących norm sanitarnych. Zaistniała niemal z dnia na dzień konieczność organizacji i prowadzenia nauczania na odległość, postawiła nauczycieli wszystkich przedmiotów wobec zupełnie nowych wyzwań. Dla wielu pedagogów, zdobywających swoje doświadczenia zawodowe przy pomocy doskonalonych przez lata metod tradycyjnego nauczania, nagłe przeniesienie dydaktyki w świat wirtualny stało się porównywalne do nauki obcego języka lub zwiedzania nieznanego miasta bez dobrego planu czy pomocy doświadczonego przewodnika. Sytuacja ta nie może być jednak postrzegana jako wynik osobistych zaniedbań nauczycieli, a tym bardziej braku dydaktycznych kompetencji. Nieoczekiwana pandemia sparaliżowała świat niemal we wszystkich płaszczyznach życia społecznego, stawiając odpowiedzialnych za jego funkcjonowanie wobec realnych zagrożeń i wynikających z nich nowych problemów oraz zadań, z którymi do tej pory nie trzeba było się mierzyć. Wprowadzone ograniczenia nie ominęły też nauczania religii w polskiej szkole.

Czy nauka zdalna jest dobrą formą katechizacji?

Zastanawiając się nad tym, odkrywam na nowo przesłanie św. Pawła, który prosił Tymoteusza, aby głosząc Dobrą Nowinę nastawał „w porę i nie w porę” (por. 2 Tm 4, 2). Myślę, że czas pandemii uświadomił nam, jak ważną rolę w nauczaniu religii odgrywają nowoczesne techniki informacyjne i komunikacyjne. Nie zastąpią one jednak nigdy bezpośredniego kontaktu i spotkania z uczniami w sali katechetycznej.

Z jakimi problemami, oprócz pandemii, zmagają się katecheci?

W szkole konieczne jest wychowanie do wartości. Obowiązujący model edukacyjny, w którym uczniowie mają prawo nie uczestniczyć ani w etyce, ani w religii, nie jest wychowawczy i kształtuje pokolenie osób obojętnych na wartości moralne. Wprowadzenie zapisu prawnego, aby w szkole był obowiązkowy przedmiot religia/etyka i uczeń mógł wybierać pomiędzy etyką a religią wyeliminuje ponadto nierówności w obciążeniu edukacyjnym uczniów, gdyż uczniowie nie uczestniczący w zajęciach z religii albo etyki nie są obciążeni obowiązkiem nauki, podczas gdy uczestniczący w lekcji religii muszą się uczyć. Można zatem odnieść wrażenie, że edukacja w zakresie moralności i etyki jest obciążona dodatkowym trudem, zaś rezygnacja z religii daje korzyść w postaci czasu wolnego. To poważny problem współczesnych katechetów, ponieważ, jak wskazują badania przeprowadzone przez Katolicki Uniwersytet Lubelski, z powodu „lenistwa” młodzież rezygnuje ze szkolnego nauczania religii. Należy podkreślić, aby przed wprowadzeniem zapisów prawnych dotyczących obligatoryjnego uczestnictwa uczniów w zajęciach z religii lub etyki była prowadzona szeroko zakrojona akcja promocyjna na rzecz lekcji religii. Lekcja religii musi się jawić jako zajęcie wartościowe i ciekawe.