Reklama

Kultura

Poetą był zawsze

Tadeusz Szyma – człowiek wielu talentów. Z pewnością bez jego osoby współczesna przestrzeń polskiej kultury byłaby inna.

Niedziela Ogólnopolska 50/2022, str. 38-39

[ TEMATY ]

Tadeusz Szyma

Danuta Węgiel

Tadeusz Szyma

Tadeusz Szyma

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przylgnęły do niego określenia: „nowoczesny konserwatysta”, „arystokrata ducha”, „obrońca prawdy”, „stróż twórczej uczciwości”.

Konserwatywny inteligent

Tadeusz Szyma, zaliczany do klasyków współczesnej kultury, był wykładowcą akademickim i wychowawcą młodych kadr dziennikarskich, autorem tekstów naukowych, albumowych i publicystycznych, drukowanych m.in. w Niedzieli, oraz poezji. To ceniony reżyser filmów dokumentalnych, autor scenariuszy, producent filmowy, ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Ten ważny dla świata nauki i kultury człowiek, wielki miłośnik sztuki filmowej i książek, zmarł nagle w 2019 r. Wymowny jest fakt, że ostatnim miejscem, do którego zmierzał w swoim życiu, była krakowska księgarnia. Na jego pogrzebie padły słowa: „Tadeusz jest częścią tego czystego świata myśli i wrażliwości, który na naszych oczach nieodwracalnie odchodzi. (...) Wszyscy myślimy o zaletach ducha ludzi takich jak on. Bądźmy tacy sami, póki życia nam wystarczy”. W słowie pożegnalnym został określony jako „konserwatywny inteligent w czystej postaci”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Pokorny mocarz słowa

Był twórcą wyciszonym, skupionym, wrażliwym, delikatnym, „człowiekiem pięknie skromnym, ale aż niebezpiecznie skromnym”, jak zauważył jeden z dziennikarzy współpracujących z nim w TVP. Jednocześnie stawał się nieustępliwy i twardy, gdy trzeba było bronić dobra, właściwych racji czy prawdziwego piękna. Wtedy ze swoimi zasadami i przekonaniami potrafił iść pod prąd. Dla ludzi nauki z bliskich mu środowisk uniwersyteckich, dla wielu twórców i pracowników mediów był mentorem, a zarazem lustrem pomagającym oderwać się od codziennej szarzyzny, przejrzeć się w świecie piękna i wzbić ku przestrzeni metafizycznej, bliżej Boga. W jednej z pośmiertnych publikacji został nazwany „rycerzem”. Rzeczywiście, w jego osobie można znaleźć połączenie pokory z rycerskim męstwem, np. gdy trzeba było stanąć w obronie prawdy.

Reklama

Na czele długiej listy twórczych aktywności Tadeusza Szymy należy koniecznie wpisać słowo „poeta”. Jest on autorem m.in. głębokich, kontemplacyjnych strof o Janie Pawle II, w których odkrywa atrybuty świętości papieża z Polski. Napisał też serię wierszy o kard. Stefanie Wyszyńskim i ks. Jerzym Popiełuszce. Jego poezje czytał i cenił Jan Paweł II. Do mediów przedostała się relacja ze spotkania z Ojcem Świętym ekipy TVP w Castel Gandolfo (w 1994 r.). Gdy papież w grupie dziennikarzy dostrzegł Tadeusza Szymę, zanim wszystkich powitał, spontanicznie zwrócił się wprost do niego: „Czytam pańskie wiersze!”. Wydany ponad 30 lat temu zbiór jego poezji Więcej wierszy nie pamiętam, z podtytułem: Poetycki rachunek sumienia z wielu lat, stanowi klarowny – jak przykazania Dekalogu – testament poety, uzupełniany w kolejnych latach twórczości nowymi strofami.

Ten liryczny twórca, propagujący kulturę ducha, odważnie opowiadający się po stronie prawdy, podejmujący problematykę etyczną w kontekście spraw egzystencjalnych, politycznych, społecznych, pisał również wiersze dla dzieci i młodzieży, nawet do szkolnych podręczników, co wymaga dodatkowego kunsztu. Do niektórych wierszy Tadeusza Szymy powstały kompozycje muzyczne, m.in. Juliusza Łuciuka, Włodzimierza Krawczyńskiego czy Grzegorza Majki, a Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” ma w swoim repertuarze koncerty oparte na jego poezji.

Najprościej

Niektóre utwory poetyckie tego „stróża twórczej uczciwości” czekają na powtórne odkrycie i upowszechnienie. Dlatego z wdzięcznością przyjmujemy najnowszy tomik jego poezji, pt. Najprościej, wydany przez Stowarzyszenie Wspólnota Gaude Mater. Książkę otwiera słowo wstępne Poezja i dobroć autorstwa prof. dr. hab. Grzegorza Leszczyńskiego, literaturoznawcy z Uniwersytetu Warszawskiego. Profesor wyraźnie podkreśla, że Tadeusz Szyma poetą był zawsze, niezależnie od tego, jaką działalność podejmował: „Był poetą, gdy dla Telewizji Polskiej realizował filmy dokumentalne, gdy jako krytyk o filmach pisał, gdy zajmował się dziennikarstwem, gdy kierował pracą redaktorów TVP, gdy prowadził żarliwe dyskusje, zawsze z uwagą wsłuchując się w głos innych. Poetą był zawsze, pełnym wrażliwości na świat, Boga i człowieka. Pisanie wierszy i życie splatały się ze sobą. Liryka była dla niego formą skupienia, sposobem dotarcia do tego, co najważniejsze: prawd, ukrywających się w paradoksach istnienia, wiary, miłości i przemijania”. Według profesora, w wierszach Tadeusza Szymy świat staje się „zdumiewającym sanktuarium”, a jego liryki o franciszkańskim charakterze można określić jako „mistyczne”. Po analizie treści wierszy zamieszczonych w tomiku Najprościej autor wstępu dochodzi do ważnej konkluzji: „Na cokole ludzkiej pychy wznosi się nicość, jedynie w oceanie pokory można dostrzec ścieżki, które kształtuje Transcendencja”. Dotyczy to zarówno myśli poety, jak i formy jego strof, które można nazwać „Tadeuszowymi” ze względu na ich prostotę, surowość, zwyczajność oraz własny, niepowtarzalny rys. Prostota widoczna jest również w konwencji edytorskiej prezentowanego tomiku poetyckiego. Został wydany ascetycznie, a jednocześnie elegancko. Na jego kartach niektóre myśli poety wyrażają się też w dyskretnych ilustracjach artysty malarza Adama Rokowskiego. Wstęp do tomiku prof. Leszczyński zamknął słowami: „Życie Tadeusza Szymy i każdy z jego wierszy poezja i dobroć przenikały zawsze. Wierzył, że aby pięknie i dobrze żyć, trzeba pielęgnować w sobie prostotę dziecka, dzięki której osiągnąć można mądrość starca”.

Reklama

Poezja Tadeusza Szymy ma wyraźne odniesienie do słów Chrystusa zapisanych w Ewangelii: „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie” (Mt 5, 37). Tę zasadę poeta stosował w życiu oraz w swojej twórczości. W zrealizowanym w 2021 r. przez TVP1 filmie biograficznym Moje drogi, jako jego główny bohater, mówił z wrodzoną sobie pokorą, tak po prostu: „Zawsze starałem się uwydatnić pewną potrzebę ładu, harmonii, pewne poczucie piękna. Takie to może dzisiaj trochę staroświeckie, ale mnie się wydaje, że nieprzemijające”.

Poetycki dorobek Tadeusza Szymy, skromnego myśliciela i twórcy, który zawsze bezkompromisowo bronił wyznawanych wartości, jest bezcenny nie tylko w warstwach poznawczej i uczuciowej, ale także w sferach etycznej i estetycznej, toteż poeta zasługuje na godne miejsce w skarbcu polskiej kultury.

Najprościej
Tadeusz Szyma
Wydawca: Stowarzyszenie Wspólnota Gaude Mater, Częstochowa 2022.
Zamówienia: tel. 34 365 19 17 w godz. 7-15 ksiegarnia@niedziela.pl

2022-12-07 08:45

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dlaczego w czasie Wielkiego Postu zasłaniane są krzyże w kościele?

Niedziela Ogólnopolska 11/2021, str. VII

[ TEMATY ]

Wielki Post

Karol Porwich/Niedziela

Wydaje się, że wielkopostna tradycja zasłaniania krzyży czy też wizerunków obecnych w naszych świątyniach bierze swój początek ze średniowiecznego zwyczaju zasłaniania ołtarza specjalnym suknem. Czyniono to, by w ten sposób niejako „zakryć” przed oczami grzesznych ludzi największe świętości, które będą dla nich dostępne wtedy, gdy wrócą na łono Kościoła. Stosowano także w prezbiterium tzw. postną zasłonę.

Pytanie czytelnika:
Ostatnio nurtuje mnie pytanie: dlaczego w czasie Wielkiego Postu zasłaniane są krzyże w kościele. Z góry dziękuję za odpowiedź.

CZYTAJ DALEJ

Święty Cyryl Jerozolimski

Niedziela Ogólnopolska 27/2007, str. 4

[ TEMATY ]

św. Cyryl Jerozolimski

pl.wikipedia.org

Święty Cyryl Jerozolimski

Święty Cyryl Jerozolimski

Drodzy Bracia i Siostry!

CZYTAJ DALEJ

Szkoła Miłości. Droga Krzyżowa na Majdanku

2024-03-18 19:39

Paweł Wysoki

Tradycyjnie, w piątek poprzedzający Niedzielą Palmową, na terenie Państwowego Muzeum na Majdanku odbędzie się nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Jego uczestnicy będą stąpać po śladach więźniów obozu koncentracyjnego, rozważając Mękę Jezusa Chrystusa. Tegorocznej, 24. edycji wydarzenia, przyświecać będą słowa „Uczono: Nie ma Miłości”. Wspólna modlitwa rozpocznie się 22 marca o godz. 18.00 w przy Pomniku-Bramie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję