Reklama

Dzieje Lubelskiego Placu Katedralnego

Dla przeciętnego lublinianina plac Katedralny jest czymś, co istnieje "od zawsze", tj. tak długo, jak daleko sięga pamięć jego oraz rodziców i innych bliskich osób. Tymczasem podjęta niedawno renowacja ulicy Królewskiej doprowadziła do odsłonięcia ukrytych dotąd pod powierzchnią placu resztek dawnej zabudowy tego miejsca. Wielu pyta zatem: skąd wzięły się potężne mury na środku jednego z centralnych placów Lublina? Czemu miały służyć?

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wyjaśnienie trzeba zacząć od stwierdzenia, że wbrew powszechnym przekonaniom plac przed lubelską katedrą nie należy wcale do grupy najstarszych elementów w architekturze Lublina. Nie minęło jeszcze dwa wieki od chwili, gdy pojawił się na planie naszego miasta. Czym jest ten czas, jeśli porównać go z wiekiem zamkowej baszty, kościoła Dominikanów czy Bramy Krakowskiej? Do końca XVI w. miejsce zajęte dziś pod plac było przedpolem fortyfikacji miejskich. Przecinała je fosa, nad którą sterczały mury i baszty. Jedna z nich dotąd zachowała się na zapleczu kamienicy przy ul. Królewskiej 8. U podnóża tych umocnień teren zaczynał dość stromo opadać w dół, tworząc naturalne warunki sprzyjające obronie tej części miasta.
W 1580 r. dwaj młodzi magnaci: Bernard Maciejowski (późniejszy biskup łucki i krakowski, a na koniec arcybiskup gnieźnieński) i Mikołaj Zebrzydowski (w przyszłości fundator Kalwarii Zebrzydowskiej) postanowili doprowadzić do stworzenia kolegium jezuickiego na Lubelszczyźnie, która należała wówczas do tych ziem Rzeczpospolitej, które w największym stopniu zostały objęte reformacją. Zamierzona fundacja miała odwrócić ten proces. Młodzież, która z powodu braku w okolicy dobrej szkoły katolickiej musiała dotąd kształcić się w zakładach prowadzonych przez protestantów, mogłaby w niej otrzymać nie tylko solidną wiedzę, ale i formację religijno-moralną, uważaną wówczas za najważniejszy element wykształcenia. Pierwotnie Maciejowski zaproponował na miejsce założenia kolegium Chodel, stanowiący jego współwłasność. Jednak za namową ks. Piotra Skargi, któremu przedstawiono projekt, zgodził się umieścić je w stolicy województwa - Lublinie. Nasze miasto przeżywało w tym czasie szczytowy okres swojego rozwoju jako ważny ośrodek życia gospodarczego i politycznego, miejsce odbywania wielkich jarmarków i sejmów, a także siedziba Trybunału Koronnego - najwyższej instancji sądowniczej w Królestwie Polskim. 23 sierpnia 1582 r. król Stefan Batory oficjalnie zatwierdził fundację, a niedługo potem jezuici zjawili się w Lublinie. Początkowo zamieszkali w kamienicy, otrzymanej w darze od Andrzeja Tęczyńskiego, która znajdowała się w okolicy dzisiejszej Wieży Trynitarskiej, a następnie przystąpili do budowy kościoła oraz budynków szkolnych i klasztornych. Ponieważ w obrębie murów miejskich brakowało miejsca na te inwestycje, uzyskali od króla zgodę na wzniesienie zabudowań również na zewnątrz obwarowań. Wyznaczono im parcelę znajdującą się pomiędzy dotychczasowymi granicami miasta a dzisiejszą ulicą Królewską. Kościół zaczęto wznosić w 1586 r., a poświecono - w 1604. Jednak prace nad wystrojem wnętrza trwały jeszcze w latach czterdziestych XVII w. Obok świątyni wzniesiono kompleks budynków przeznaczonych zarówno dla zakonników, jak i - przede wszystkim - jako mieszkania i pomieszczenia szkolne dla uczniów. Od 1675 do 1760 r. prowadzili ponadto jezuici seminarium duchowne dla przyszłych kapłanów diecezjalnych. Odsłonięte niedawno w czasie remontu ul. Królewskiej elementy zabudowań to pozostałości południowej części kolegium, zbudowanej w latach 1632-1650, po rozebraniu w 1632 r. muru miejskiego. Po kasacie Zakonu Jezuitów w roku 1773 budynki częściowo przejęła Komisja Edukacji Narodowej, umieszczając w nich szkołę wydziałową, czyli średnią wyższego szczebla, a resztę oddano Księżom Trynitarzom, od których wzięła nazwę wieża nadbudowana w 1819 r. nad dotychczasową furtą klasztorną. Nowi właściciele nie byli w stanie zabezpieczyć kompleksu przed postępującą ruiną. W 1797 r. zaborcze władze austriackie zamieniły pojezuicką świątynię w magazyn. Sześć lat później pożar strawił sąsiadujące z nią zabudowania dawnego kolegium.
Kiedy w 1805 r. została utworzona diecezja lubelska, podjęto decyzję o przywróceniu kościoła do funkcji religijnych i nadania mu godności katedry. W tym celu zostały podjęte prace restauratorskie. W 1819 r. wyburzono pozostałe po pożarze ruiny, pozostawiając jedynie znajdujące się w lepszym stanie budynki zajęte dziś przez Archiwum Państwowe i parafię katedralną (ul. Królewska 10). Teren wyrównano, tworząc w ten sposób dość rozległy plac. Według projektu włoskiego architekta Antonio Corazziego dobudowano do kościoła klasycystyczny fronton z kolumnadą i balkonem. W ten sposób miejsce uzyskało bardziej reprezentacyjny, dostosowany do nowych funkcji wygląd, który zachowało do dziś.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

8 lat temu zmarł ks. Jan Kaczkowski

2024-03-27 22:11

[ TEMATY ]

Ks. Jan Kaczkowski

Piotr Drzewiecki

Ks. dr Jan Kaczkowski

 Ks. dr Jan Kaczkowski

28 marca 2016 r. w wieku 38 lat zmarł ks. Jan Kaczkowski, charyzmatyczny duszpasterz, twórca Hospicjum św. o. Pio w Pucku, autor i współautor popularnych książek. Chorował na glejaka - nowotwór ośrodka układu nerwowego. Sam będąc chory, pokazywał, jak przeżywać chorobę i cierpienie - uczył pogody, humory i dystansu.

Ks. Jan Kaczkowski urodził się 19 lipca 1977 r. w Gdyni. Był bioetykiem, organizatorem i dyrektorem Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio. W ciągu dwóch lat wykryto u niego dwa nowotwory – najpierw nerki, którego udało się zaleczyć, a później glejaka mózgu czwartego stopnia. Po operacjach poddawany kolejnym chemioterapiom, nadal pracował na rzecz hospicjum i służy jego pacjentom. W BoskiejTV prowadził swój vlog „Smak Życia”.

Podziel się cytatem

CZYTAJ DALEJ

Gorzkie Żale to od ponad trzech wieków jedno z najpopularniejszych nabożeństw pasyjnych w Polsce

2024-03-28 20:27

[ TEMATY ]

Gorzkie żale

Grób Pański

Karol Porwich/Niedziela

Adoracja przy Ciemnicy czy Grobie Pańskim to ostatnie szanse na wyśpiewanie Gorzkich Żali. To polskie nabożeństwo powstałe w 1707 r. wciąż cieszy się dużą popularnością. Tekst i melodia Gorzkich Żali pomagają wiernym kontemplować mękę Jezusa i towarzyszyć Mu, jak Maryja.

Autorem tekstu i struktury Gorzkich Żali jest ks. Wawrzyniec Benik ze zgromadzenia księży misjonarzy świętego Wincentego à Paulo. Pierwszy raz to pasyjne nabożeństwo wyśpiewało Bractwo Świętego Rocha w 13 marca 1707 r. w warszawskim kościele Świętego Krzyża i w szybkim tempie zyskało popularność w Warszawie, a potem w całej Polsce.

CZYTAJ DALEJ

Rozważania na Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego: szatan połknął haczyk

2024-03-28 23:26

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Materiał prasowy

Jak wygląda walka dobra ze złem na zupełnie innym, nieuchwytnym poziomie? Jak to możliwe, że szatan, będący ucieleśnieniem zła, może zostać oszukany i pokonany przez dobro?

Zagłębimy się w niezwykłą historię i symbolikę Hortus deliciarum (grodu rozkoszy) Herrady z Landsbergu (ok. 1180). Ten odcinek to nie tylko opowieść o starciu duchowych sił, ale także głębokie przemyślenia na temat tego, jak każdy z nas może stawić czoła pokusom i trudnościom, wykorzystując mądrość przekazywaną przez wieki.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję