Drohiczyn (zwany dawniej Drohiczyn Lacki dla odróżnienia od
Drohiczyna Poleskiego, obecnie na Białorusi) jest położony na prawym,
malowniczym brzegu Bugu na wysokości 176 m n.p.m. Niegdyś stanowił
całość z osadą Drohiczyn leżącą na przeciwległym brzegu rzeki. Dzisiaj
na tym terenie są wsie: Ruska Strona, Bużyska i Góry, należące do
gminy Korczew.
Początki Drohiczyna osnute są mgłą tajemnicy. W okolicy
są liczne kurhany pochodzące z VII-X w. Dane archeologiczne pozwalają
przypuszczać, że Drohiczyn istniał już w XI w. Pozostałością wczesnośredniowiecznego
grodu jest grodzisko zwane Górą Zamkową. Pierwsza wzmianka pisana
o Drohiczynie pochodzi z 1142 r. Była to osada handlowa na szlaku
z Rusi do Polski. W 1193 r. w wyniku wyprawy Kazimierza Sprawiedliwego
na Jaćwież Drohiczyn został przyłączony do polskiego Mazowsza. Syn
Kazimierza Sprawiedliwego Konrad Mazowiecki w 1237 r. osadził na
zamku w Drohiczynie polski zakon rycerski - Braci Dobrzyńskich. Ich
zadaniem była ochrona przed łupieskimi wyprawami Prusów i Litwinów
oraz najazdami Rusinów. Niestety, nawała mongolska w 1241 r. spowodowała
zdobycie Drohiczyna przez najeźdźców. Bracia Dobrzyńscy broniąc ludności
przed wrogami wszyscy oddali życie w tej walce.
Korzystając z osłabienia Polski najazdem mongolskim oraz
sporami między książętami (są to czasy rozbicia dzielnicowego) książę
ruski Daniel Romanowicz przyłącza Drohiczyn do księstwa halicko-wołyńskiego.
Miasto szybko odbudowuje się po zniszczeniu przez Tatarów i staje
się jednym z ważniejszych grodów tego księstwa. Książę Daniel poszukując
obrony przed dominacją mongolską zwraca się do papieża z propozycją
zawarcia unii kościelnej. Spodziewa się, że dzięki temu przybędą
z Europy Zachodniej na Ruś krzyżowcy i pomogą mu w walce z Mongołami.
Papież odpowiedział pozytywnie na propozycję księcia Daniela i udzielił
zgody na zawarcie unii i koronację księcia na króla Rusi. Książę
składa katolickie wyznanie wiary i w 1253 r. (podawany jest również
rok 1254) specjalny legat papieski Opizon koronuje Daniela tu, w
Drohiczynie, na króla (biskup krakowski Prandota nie dowierzał obietnicom
księcia Daniela i namawiał wysłannika papieskiego, aby tej koronacji
zaniechał). Unia okazała się nietrwała i przyniosła rozczarowanie
obydwu stronom.
Korzystając z osłabienia Rusi przez najazdy mongolskie
w roku 1280 Drohiczyn opanowują Litwini i od tej pory aż do roku
1569, miasto należy do Litwy.
W roku 1386 król Władysław Jagiełło ufundował kościół
katolicki pw. Trójcy Świętej i rozpoczęła swoje istnienie parafia
katolicka. Oczywiście, należy przypuszczać, że już wcześniej były
w Drohiczynie świątynie katolickie, gdyż zakon Braci Dobrzyńskich
niewątpliwie miał kościół, aby sprawować w nim praktyki religijne.
Największy rozkwit miasta przypada na wiek XV, XVI, aż
do poł. XVII w. Tu krzyżowały się szlaki handlowe Rusi, Litwy, Polski
i Prus. Miasto rozwijało się po obu stronach rzeki. W 1517 r. Drohiczyn
miał już most na Bugu i odgrywał ważną rolę jako port rzeczny. Mieściła
się tu komora celna, liczne zajazdy i karczmy dla podróżnych. Drohiczyn
był ośrodkiem handlu zbożem, woskiem, solą oraz towarami jakie dawał
las: drewnem i smołą.
W 1498 r. miasto otrzymuje z rąk Aleksandra Jagiellończyka,
Wielkiego Księcia Litwy, prawo magdeburskie. Od tego władcy otrzymuje
również pozwolenie na cztery jarmarki rocznie, na jatki (handel mięsem),
postrzygalnię sukna, łaźnię oraz szerokie prawa handlowe. Dalszych
przywilejów udzielili miastu królowie Zygmunt August i Stefan Batory.
W 1520 r. król Zygmunt Stary utworzył z ziem: bielskiej, drohickiej
i mielnickiej województwo podlaskie, a jego centrum stał się Drohiczyn (
pozostał on miastem wojewódzkim przez 275 lat, do trzeciego rozbioru
Polski).
W 1570 r. było w Drohiczynie m.in. 33 szewców, 13 krawców,
5 kuśnierzy, 12 rybaków, 11 młynów.
Jeśli chodzi o życie religijne, były już 2 kościoły katolickie
i 5 cerkwi prawosławnych. W XVI w. była też w mieście szkoła, szpital
i apteka.
Upadek kwitnącego miasta spowodował potop szwedzki w
latach 1655-57. Po wojnach szwedzkich Drohiczyn liczył tylko 680
mieszkańców. Był wprawdzie nadal stolicą województwa podlaskiego,
ale dawnej świetności już nie odzyskał. Na domiar złego w 1710 r.
zaraza zdziesiątkowała mieszkańców miasta.
Chociaż tak opuszczony i zniszczony, Drohiczyn zyskuje
nowe znaczenie jako ośrodek szkolny. Sprowadzeni w 1654 r. jezuici
po potopie rozwijają swoją działalność, prowadząc szkołę dla synów
podlaskiej szlachty. Oni też odbudowują zniszczony przez Szwedów
kościół parafialny pw. Trójcy Świętej, budują klasztor i konwikt
dla młodzieży oraz gmach szkoły Collegium Nobilium.
W tym też czasie odbudowują swój kościół, mieszkający
w Drohiczynie od końca XIV w., Ojcowie Franciszkanie oraz Siostry
Benedyktynki sprowadzone tutaj z Torunia na początku XVII w.
Po kasacie zakonu Jezuitów prowadzenie szkoły i duszpasterstwo
w parafii przejmują Ojcowie Pijarzy. Szkoła pod ich kierownictwem
zatrudnia wybitnych pedagogów i kończy ją wielu znaczących w Rzeczypospolitej
Polaków.
Zupełny upadek Drohiczyna przypada na czasy zaborów.
Kasata istniejących zakonów i szkół, wzmagające się represje wobec
polskiej ludności, postępująca rusyfikacja sprawiają, że kwitnące
niegdyś miasto spada do rangi ubogiej wsi. Kościół Ojców Franciszkanów
Rosjanie zamieniają na cerkiew prawosławną, podobnie postępują z
unickim kościołem Ojców Bazylianów, a w końcu z kościołem Sióstr
Benedyktynek. Są to represje za powstanie listopadowe, styczniowe,
za patriotyzm ludności podlaskiej. Został tylko kościół pw. Trójcy
Świętej jako parafialny, chociaż i tutaj rząd carski wygnał Ojców
Pijarów, a duchownych diecezjalnych, którzy tu duszpasterzowali,
ciągle szykanował. Z powodu małej ilości prawosławnych kościoły zamienione
na cerkwie popadły w ruinę. Podobnie działo się z klasztorami drohiczyńskimi.
Nowych sił mieszkańcom Drohiczyna dodał rok 1918 - koniec
niewoli narodowej. Nawiązali oni do chlubnej tradycji swego miasta
i od razu w opuszczonych gmachach klasztoru pofranciszkańskiego,
po ich remoncie, otworzono szkołę powszechną i gimnazjum. Miasteczko
zostało zapełnine uczącą się młodzieżą. Przybyli ideowo nastawieni
nauczyciele, którzy za nędzną pensję, a często i bez zapłaty prowadzili
nauczanie.
W 1928 r. po remoncie gmachów dawnego kolegium i klasztoru
jezuickiego otwarto drugą szkołę średnią - Gimnazjum Biskupie.
Rozwój Drohiczyna w wolnej Polsce przerwała II wojna
światowa. Haniebny pakt Ribbentrop - Mołotow dzielący Polskę między
Niemcy i Rosję oddaje Drohiczyn w ręce sowietów, a ci zaprowadzają
tu swoje porządki. Wszystkie kościoły zostają zdewastowane, duża
część ludności wywieziona na Sybir.
Po II wojnie światowej rozpoczyna się kolejna mozolna
odbudowa miasteczka. Ludność sama biedna, nie szczędzi sił, pracy
i pieniędzy na odbudowę swoich świątyń i szkół. Ks. Wiktor Gliński
podnosi z ruin kościół pofranciszkański, kolejni proboszczowie odbudowują
kościół parafialny i kościół Sióstr Benedyktynek.
Jednocześnie wzmaga się ucisk komunistyczny. Urząd Bezpieczeństwa
ściga młodzież i dorosłych zaangażowanych w walkę o wolną Polskę.
Od 1950 r. Drohiczyn nabiera szczególnego znaczenia w
strukturach kościelnych, stając się siedzibą Administratora Apostolskiego
diecezji pińskiej. Od 1952 r. rozpoczyna swoją działalność Seminarium
Duchowne, a od 1963 r. zaczyna tu rezydować biskup - sufragan Administratora
Apostolskiego Władysław Jędruszuk, niegdyś wikariusz drohiczyński.
Wielką datą dla Drohiczyna stał się 5 czerwca 1991 r.,
kiedy to Papież Jan Paweł II w Białymstoku ogłosił utworzenie diecezji
drohiczyńskiej, a dotychczasowy kościół parafialny pw. Trójcy Świętej
stał się katedrą biskupią.
Również wielką datą w historii Drohiczyna, a może i największą,
stał się dzień 10 czerwca 1999 r., kiedy to miasto odwiedził Papież
Jan Paweł II i na błoniach drohiczyńskich odprawił nabożeństwo ekumeniczne.
Na spotkanie z Papieżem przybyło do Drohiczyna ok. 250 tys. ludzi.
Pomóż w rozwoju naszego portalu