Boże Słowo nie może pozostać bez odpowiedzi. Dlatego Liturgia Słowa została tak ułożona, by znalazło się w niej również miejsce na odpowiedź człowieka. Składają się na nią następujące elementy: Psalm responsoryjny, Credo (czyli: Wyznanie wiary) i Modlitwa Powszechna.

1. Psalm responsoryjny, czyli graduał¹

„Po pierwszym czytaniu następuje psalm responsoryjny, który jest integralną częścią Liturgii Słowa oraz posiada wielkie znaczenie liturgiczne i duszpasterskie, gdyż sprzyja medytacji nad Słowem Bożym” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 61).
To odpowiedź liryczna. Słowem Boga odpowiadamy na słowo Boga². Bo czyż można znaleźć lepszą odpowiedź? Modlitwa psalmami zawsze zajmowała uprzywilejowane miejsce: zwracać się do Boga Jego słowami, słowami, które na pewno są właściwe, odpowiednio dobrane, a w których tak naprawdę każdy może odnaleźć siebie, swoje życie, swoją codzienność. To dlatego codzienna modlitwa Kościoła - Liturgia Godzin (zwana Brewiarzem) - oparta jest na psalmach. Psalm responsoryjny dobrany jest tak, by był odpowiedzią na pierwsze czytanie.

2. Credo³, czyli Wyznanie wiary

„Symbol, czyli wyznanie wiary, zmierza do tego, aby cały lud zgromadzony dał odpowiedź na Słowo Boże zwiastowane w czytaniach Pisma Świętego i wyjaśnione w homilii oraz przez wypowiedzenie reguły wiary według formuły zatwierdzonej do użytku liturgicznego przypomniał sobie i uczcił wielkie misteria wiary przed rozpoczęciem ich celebracji w Eucharystii” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 67).
Credo odmawiane w czasie Mszy św. jest odpowiedzią, jaką Kościół daje Bogu. Wyznając swoją wiarę, mówimy Bogu „tak”, przyjmujemy Jego słowo, wychwalamy Jego dzieła i dajemy świadectwo naszej wiary. Nie jest to zatem jedynie proste wyznanie wiary, przypomnienie tego, w co wierzymy, ale jest to modlitwa w pełnym tego słowa znaczeniu. Wspólne odmawianie Credo ma jeszcze jedno znaczenie: łączy nas ze wspólnotą Kościoła. Nie jest to tylko moja osobista i prywatna wiara ale jest to wiara całego Kościoła, wiara wspólna dla wszystkich, którzy ją wyznają. Bo czy wiara może być czymś prywatnym?
Credo odmawiamy we wszystkie niedziele w ciągu roku i w ważniejsze dni świąteczne. W sytuacjach wyjątkowych (np. Msze św. dla dzieci) można je zastąpić odpowiednią pieśnią pod warunkiem jednak, że została ona zatwierdzona przez Konferencję Episkopatu (nie może to być zatem kolęda czy inna pieśń wybrana przez celebransa lub organistę). W Mszach św., w trakcie których udziela się sakramentu chrztu, odmawia się najstarszą formę wyznania wiary tzw. Skład Apostolski (myślę, że wszyscy kiedyś spotkaliśmy się z jego formą dialogowaną, rozpoczynającą się od pytania: czy wierzysz…). ⁴
Warto od czasu do czasu przypomnieć sobie wyznanie wiary, które co niedzielę odmawiamy w Kościele. Zatrzymać się i rozważyć wypowiadane słowa. Może jest tam coś, o czym zapomniałem albo co umknęło mojej uwadze, w co, jako katolik, powinienem wierzyć bez zastrzeżeń!

3. Modlitwa powszechna

„W modlitwie powszechnej, czyli modlitwie wiernych, lud w pewien sposób odpowiada na Słowo Boże przyjęte z wiarą i wykonując swą wynikającą z chrztu funkcję kapłańską, zanosi do Boga błagania za zbawienie wszystkich.
Wypada, aby ta modlitwa była zanoszona z zasady we Mszach św. sprawowanych z udziałem ludu, by zanoszono błagania za święty Kościół, za tych, którzy sprawują nad nami rządy, za ludzi znajdujących się w różnych potrzebach, a także za wszystkich ludzi i o zbawienie całego świata. (…)
Kapłan celebrujący kieruje modlitwą, stojąc w miejscu przewodniczenia. Rozpoczyna ją krótką zachętą, w której wzywa wiernych do modlitwy oraz wypowiada modlitwę na zakończenie. Proponowane intencje winny być nieliczne, ułożone w duchu mądrej wolności, zwięzłe i wyrażające błagania całej wspólnoty” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 69, 71).
Ostatnim elementem Liturgii Słowa i zarazem trzecią odpowiedzią na Boże Słowo jest Modlitwa powszechna. Mamy nią objąć cały świat. Nie może zatem ograniczać się jedynie do potrzeb osób obecnych na Mszy św.! Jest ona wyrazem naszej troski o innych ludzi i o Kościół. Dlatego Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (70) zaleca następujący porządek tej modlitwy:
a) w potrzebach Kościoła,
b) za rządzących państwami i o zbawienie całego świata,
c) za ludzi doświadczonych różnymi trudnościami,
d) za miejscową wspólnotę.

Poszczególne wezwania powinny być krótkie (zwięzłe) i nie powinno ich być wiele. Modlitwa powszechna nie ma bowiem zastąpić kazania, ani stanowić popisu krasomówczego, lecz ma być naszą prostą odpowiedzią na usłyszane słowo i na bieżące wydarzenia, bo również przez nie przemawia do nas Bóg. Nie myślmy zatem „jak poganie, że przez wzgląd na nasze wielomówstwo będziemy wysłuchani” (por. Mt 6,7).

¹ Psalm responsoryjny - z łac. responsum - odpowiedź. Graduał - z łac. graduale - śpiew wykonywany pierwotnie na stopniu ambony.
² „Bóg wielbi siebie we wspólnocie własnymi słowami” (św. Augustyn, Enarrationes in Psalmom, 144, 1).
³ Credo - z łac. wierzę.
⁴ W czasie Mszy św. odmawiamy Wyznanie wiary zwane Symbolem nicejsko-konstantynopolitańskim. Nazwa ta pochodzi od dwóch soborów, na których ustalono podstawowe elementy naszej wiary, czyli to, co odróżnia nas od innych religii, także chrześcijańskich.