Reklama

„PRL - życie ściśle kontrolowane”

To wszystko jest w naszej pamięci

„Są sprawy, które raz jeszcze trzeba przemyśleć i przedyskutować, ale czy potrafimy mówić o nich, zamykając w sobie emocje?” - zastanawiał się dr hab. Roman Doktór, prorektor KUL-u, otwierając 23 listopada sesję naukową pt. „PRL - życie ściśle kontrolowane”. Sympozjum zorganizowane przez Koło Naukowe Historyków Studentów KUL, IPN oraz Katedrę Historii Najnowszej i I Katedrę Historii Nowożytnej wpisało się w szereg inicjatyw, które ułatwiają spotkanie z przeszłością.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W ostatnich dniach listopada w gmachu KUL-u umieszczono ekspozycję dokumentów, pt. „Z archiwum IPN...”, „przekazującą na przykładzie Lubelszczyzny charakter zasobu archiwalnego pozostawionego przez byłe służby specjalne Polski Ludowej i instytucje pozostające na ich usługach”. Obok informacji o genezie i przeznaczeniu struktur „bezpieczeństwa”, działających w okresie Polski Ludowej, np. UB, przemianowanego w latach 50. na SB, jednostek MO, ORMO i innych, znalazły się tam więc archiwalia pozyskane od policji, aresztów śledczych i aresztów zakładów karnych, sądów, prokuratur, byłych OKBZpNP (Oddziałowych Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu), unikatowe zdjęcia oraz opisy losów ofiar i współpracowników systemu. Historia Polski w okresie 1939-89 obfitowała w wydarzenia, które dziś trudno udokumentować, z racji, jak informowali autorzy wystawy, prowadzonej przez SB planowej akcji niszczenia dokumentów na przełomie lat 1989/90. Dlatego też pozostało mniej materiałów z czasu po 1956 r.: dowodów walki z Kościołem, opozycją i członkami „Solidarności”.
Wystawa uzupełniała treść obrad, które, jak mówił prof. dr hab. Mirosław Piotrowski z KUL-u, zorganizowano dzięki „inicjatywie oddolnej”, tzn. pochodzącej od studentów. Korzystając z pomocy wykładowców, nawiązali oni kontakt z lubelskim oddziałem IPN, który udostępnił materiały na wystawę oraz filmy do prezentacji w dniu sesji. Były to m. in.: Grupa D - o inwigilacji księży, Uderzyć w aktorów, Rozpoznawać! Wykrywać! Zapobiegać! Pod okiem bezpieki 1956-89 i Poznań 1956 r. Joanna z Koła Historyków dodała, że pomysł na taką „prawdziwą” sesję zrodził się po zorganizowanym w poprzednim roku spotkaniu pt. „Obywatelu, co ty wiesz o PRL-u?”. Wykładowcy, zaproszeni wówczas „na zwierzenia”, chętnie dzielili się swoimi wspomnieniami z tamtego okresu. Aby „zarazić zebranych klimatem politycznym” i zachęcić do udziału w sesji, Koło zorganizowano kilka dni wcześniej projekcję dokumentu Jacka Kurskiego Nocna zmiana. Zainteresowanie było ogromne, bo film, jak mówiła Joanna, wzbudzał kontrowersje. Przygotowania do tegorocznego zagłębienia się w atmosferę życia kontrolowanego trwały kilka miesięcy. Wysłano zaproszenia i niemal do ostatniej chwili organizatorom towarzyszyła niepewność co do aktualności ostatecznej listy prelegentów. Był dreszczyk emocji, bo goście to znakomici naukowcy, pracownicy IPN i uczelni, także lubelskich.
Obrady podzielono na 4 części. Wykładowcy starali się przystępnie opisywać specyficzną atmosferę PRL-u, zwłaszcza dlatego, że wśród rzeszy słuchaczy byli też licealiści. Mówili m.in.: prokurator Andrzej Witkowski z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie (Przestępcza działalność w ramach struktur Resortu Spraw Wewnętrznych PRL) i prof. M. Piotrowski, który opowiadał o środowiskach tzw. katolików społeczno-postępowych, przybliżając specyfikę „misji” organizacji powołanych do rozbijania jedności Kościoła. Teatralizacja życia politycznego, cenzura, likwidacja prywatnej własności, próby walki z Kościołem to wiele mówiące hasła, dokładnie omówione przez prof. dr. hab. Janusza Wronę z UMCS.
Szczególnie przejmująco wybrzmiał w murach uczelni Jana Pawła II wykład Marka Lasoty Działalność Wydziału IV SB wobec kard. Karola Wojtyły. Pracownik krakowskiej sekcji IPN wypowiedział najważniejsze kwestie dotykające metod inwigilacji przyszłego papieża. Odczytał m.in. dokument zawierający do absurdu szczegółowe instrukcje dla agenta, któremu „pod opiekę” przydzielono ks. Karola Wojtyłę. W kontekście tematu religia - władza plasowały się przedstawione przez dr. hab. Jana Zaryna z Warszawy refleksje na temat listu biskupów polskich do niemieckich, wystosowanego 18 listopada 1965 r. Fakt wysłania listu, jak wskazał Prelegent, szczególnie obciążył prymasa S. Wyszyńskiego. Gnębiono go psychicznie, kształtując mu negatywną opinię wśród społeczeństwa. Przedstawiano jako zdrajcę narodowego, który lekceważy pamięć o II wojnie światowej i nie jest godny nazywania siebie Polakiem. Wciągającą lekcją historii okazał się wykład dr. Sławomira Poleszaka z Lublina, który szczegółowo przedstawił problem walki władz komunistycznych z polskim podziemiem niepodległościowym. Pracownik IPN nakreślił fakty ukazujące w porządku chronologicznym politykę władz Związku Sowieckiego wobec trzech form organizacji: AK, podziemia poakowskiego (istniejącego po 1945 r.) i samodzielnych grup partyzanckich. Były one planowo niszczone przez aparat bezpieczeństwa przy pomocy NKWD i UB.
Klamrą spinającą obrady były wystąpienia profesorów, którzy skupili uwagę na czasach żywych w pamięci słuchaczy: Jerzego K. Eislera z warszawskiego oddziału IPN, który mówił o Sierpniu 1980 r., Andrzeja Paczkowskiego - Wiceprzewodniczącego Kolegium IPN (Stan wojenny w świetle najnowszych badań) i dr. hab. Antoniego Dudka z warszawskiego IPN. Prof. A. Dudek, reprezentujący także UJ, poddał refleksji rok 1989, patrząc z perspektywy szesnastu lat.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Mistrzyni miłosierdzia

2025-12-09 11:50

Niedziela Ogólnopolska 50/2025, str. 22

[ TEMATY ]

patron tygodnia

Xavier Caré via WIkipedia, CC BY-SA

Św. Maria Crocifissa

Św. Maria Crocifissa

Wybrała drogę, na której bogactwem były miłosierdzie i miłość do Boga.

CZYTAJ DALEJ

Kalendarz Adwentowy: Nowy początek!

2025-11-29 08:23

[ TEMATY ]

Kalendarz Adwentowy 2025

MK

Co gdyby znany z dzieciństwa czekoladkowy Kalendarz Adwentowy przenieść w sferę duchową?
Portal niedziela.pl oraz Niezbędnik Katolika na czas Adwentu przygotował specjalny internetowy kalendarz adwentowy.
Kalendarz Adwentowy to cykl rekolekcyjny, w którym każdego dnia, odkrywając kolejne okienko kalendarza, będziecie odkrywać nowe materiały pomocne w duchowym wzroście.
Oprócz tego każdego dnia będzie czekało na Was: słowo dnia, refleksja, wyzwanie i modlitwa.
Całość ubogaci rozważanie ks. Krzysztofa Młotka.
Przeżyjmy ten wyjątkowy czas razem.
Niech to będzie nowy początek!

1 30 listopada 2 1 grudnia 3 2 grudnia 4 3 grudnia 5 4 grudnia 6 5 grudnia 7 6 grudnia 8 7 grudnia 9 8 grudnia 10 9 grudnia 11 10 grudnia 12 11 grudnia 13 12 grudnia 14 13 grudnia 14 grudnia 15 grudnia 17 16 grudnia 17 grudnia 19 20 21 22 23 24 25 Promuj akcję na swojej stronie internetowej
CZYTAJ DALEJ

Rusza kolejna edycja akcji „Kolędnicy Misyjni”

2025-12-16 18:05

[ TEMATY ]

kolędnicy misyjni

Sri Lanka

Vatican Media

Już od ponad 30 lat w okresie Bożego Narodzenia kolędnicy misyjni spieszą z pomocą rówieśnikom z różnych krajów. Są to grupy dzieci, młodzieży, rodziców, opiekunów i animatorów zaangażowanych w działalność Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci. Odwiedzają domy, niosąc radość z narodzenia Chrystusa, a jednocześnie pomagają najbardziej potrzebującym dzieciom świata.

„Co to znaczy kolędować? – zadaje pytanie ks. Maciej Będziński, dyrektor krajowy PDM, i wyjaśnia: – To znaczy ze śpiewem nieść radość Bożego Narodzenia. Takie kolędowanie znają nasi dziadkowie i rodzice, a my do tego dodajemy to, co najważniejsze, to znaczy Ewangelię”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję