Ks. Tomasz Bomba: - Jak najkrócej można określić, czym jest Akcja Katolicka?

Adam Kułaj: - Akcja Katolicka jest stowarzyszeniem katolików świeckich, która będąc w łączności z hierarchią kościelną, realizuje cel apostolski Kościoła.

- Proszę przybliżyć krótki rys historyczny Akcji Katolickiej.

A. K.: - Akcję Katolicką powołał papież Pius XI w 1928 r., nadając jej formę organizacyjną oraz zatwierdzając statut. W Polsce powołał ją prymas August Hlond w 1930 r. Przed wojną było to prężne stowarzyszenie ludzi świeckich, liczące 750 tys. członków. Po wojnie władze komunistyczne nie zezwoliły na działalność Akcji Katolickiej.

- Jaki cel przyświecał Piusowi XI powołującemu w Kościele ruch zrzeszający ludzi świeckich?

Ks. Krzysztof Świta: - Rewolucja francuska wywarła duży wpływ na rozwój ruchów liberalnych i społecznych oraz prądów myślowych dążących do wyzwolenia człowieka spod wpływów Kościoła. W wielu krajach europejskich miały miejsce wystąpienia antyklerykalne oraz postępująca laicyzacja. Ośmieszano Kościół, hierarchię, osoby wierzące. Papież Pius XI rozumiał, że osoby świeckie mogą odegrać dużą rolę w Kościele ze względu na ich uczestnictwo w wielu dziedzinach życia. Według Piusa XI, laikat należało uaktywnić, właściwie uformować i powierzyć zadania apostolskie w swoim środowisku.

- Władza komunistyczna, zakazując działalności Akcji Katolickiej, była przeciwna aktywności dobrze uformowanych świeckich w życiu społecznym?

A. K.: - Kościół starano się zamknąć w zakrystii nie tylko w czasach komunistycznych, ale czyni się to w czasach najnowszych, w imię tzw. poprawności politycznej i źle pojmowanego pluralizmu. Przeciwnicy Kościoła doskonale wiedzą, że właściwie uformowany i świadomy katolik wie, że Kościół to nie tylko papież, biskupi, księża, zakonnicy i zakonnice, ale i on sam odpowiedzialny jest za głoszenie Ewangelii i za Kościół. Właściwie uformowany świecki będzie się starał żyć, pracować, działać, a nawet odpoczywać po katolicku, przepajając wiele dziedzin życia duchem Ewangelii. A to nie wszystkim się podoba.

- Czy katolik świecki powinien unikać problemów współczesnego świata?

KS. K. Ś.: - Jan Paweł II w adhortacji Christifideles laici nawołuje świeckich do aktywności społecznej, a bierność - która, według Papieża, była zawsze postawą nie do przyjęcia - nazywa winą. Kościół zachęca świeckich do aktywności we wszystkich dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego, naukowego i politycznego.

- Akcja Katolicka nie powinna uciekać od polityki?

A. K.: - Wierny świecki, zgodnie z nauką Kościoła, nie może być bierny w życiu publicznym. Akcja Katolicka nie jest ugrupowaniem politycznym, nie dąży do przejęcia władzy. Zawsze przed wyborami Akcja wydaje swoje oświadczenia, zachęcając swoich członków i sympatyków do udziału w nich. Członkowie Akcji Katolickiej mogą uczestniczyć w życiu politycznym, mogą kandydować w wyborach, jednak nie z mandatu Akcji, ale jako obywatele, na własny rachunek i na własną odpowiedzialność. Wielu naszych członków w Polsce to radni, parlamentarzyści, wielu pełni odpowiedzialne funkcje w samorządzie lokalnym. Akcja Katolicka nie może uczestniczyć w żadnych komitetach wyborczych. Jej zadaniem jest kształtować sumienie człowieka i uczyć go myśleć po katolicku. Dobrze ukształtowany człowiek będzie sam wiedział, jak głosować i na pewno nie poprze ugrupowania, którego założenia są sprzeczne z Ewangelią i wrogie Kościołowi.

- Od kiedy Akcja Katolicka zaczęła działać w powojennej Polsce?

A. K.: - Odżyła dopiero po 50 latach. Upomniał się o nią Ojciec Święty Jan Paweł II. W styczniu 1993 r. Ojciec Święty w swoim przemówieniu do biskupów polskich przybyłych do Watykanu z wizytą ad limina Apostolorum powiedział: „W Kościele wybiła godzina laikatu. Niezastąpionym środkiem formacji apostolskiej świeckich są organizacje, stowarzyszenia i ruchy katolickie. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Akcja Katolicka, która niegdyś w Polsce była tak żywa i przyniosła tyle wspaniałych owoców. Trzeba więc, by na nowo odżyła”.
Odpowiadając na apel Ojca Świętego, kard. Józef Glemp z upoważnienia Konferencji Episkopatu Polski w maju 1996 r. erygował Akcję Katolicką w Polsce, zatwierdzając jej statut. W czerwcu bieżącego roku będziemy obchodzić 10. rocznicę Akcji Katolickiej w Polsce, a główne uroczystości odbędą się na Jasnej Górze z udziałem przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abp. Józefa Michalika, wielkiego orędownika naszego stowarzyszenia.

- Akcja Katolicka w naszej diecezji obchodziła 10. rocznicę swojego ustanowienia w grudniu 2005 r., a więc jest nieco starsza od tej w Polsce?

KS. K. Ś.: - Dokładnie 14 grudnia 1995 r. bp Jan Śrutwa erygował Akcję Katolicką w naszej diecezji.

- Jaką rolę pełni w Akcji Katolickiej jej asystent kościelny?

KS. K. Ś.: - Istotą Akcji Katolickiej jest to, że jej członkowie działają na różny sposób w Kościele w duchu Ewangelii i w sposób zorganizowany, pozostając jednocześnie w ścisłej współpracy z hierarchią. Wyrazem więzi z hierarchią w parafialnym oddziale Akcji Katolickiej jest obecność księdza asystenta powołanego przez Biskupa ordynariusza. Parafialny oddział Akcji Katolickiej, będąc podstawową jednostką organizacyjną, posiada swój własny zarząd i asystenta kościelnego. Tutaj asystent kościelny dba o formację duchową jej członków, która oparta jest na programie duszpasterskim opracowanym przez Episkopat Polski, ale może być poszerzana o dodatkowe zadania wynikające z programu duszpasterskiego Biskupa ordynariusza.
Formacja ta realizowana jest na comiesięcznych spotkaniach formacyjnych, w trakcie których odmawiana jest wspólnie modlitwa brewiarzowa. Członkowie przygotowują oprawę Mszy św. oraz różnych uroczystości.
Spośród parafialnych oddziałów Biskup ordynariusz powołuje Radę Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej. Rada wyłania spośród swoich członków kandydatów na prezesa oraz zarząd. Zadaniem Instytutu Diecezjalnego jest koordynacja działań w parafiach oraz współpraca z miejscowym Biskupem ordynariuszem, pomagając w organizowanych przez Kurię przedsięwzięciach. Ze strony hierarchii kościelnej Instytut otrzymuje pomoc, opiekę i wsparcie diecezjalnego asystenta kościelnego mianowanego przez Biskupa, który nie będąc członkiem Akcji Katolickiej: „zapewnia łączność Akcji Katolickiej z Biskupem, otacza opieką duchową członków Akcji Katolickiej, dba o właściwą formację członków, czuwa nad czystością doktryny”.
Zgodnie ze statutem, diecezjalny asystent kościelny ma prawo uczestniczenia we wszystkich posiedzeniach Zarządu, Rady i Komisji Rewizyjnej Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej, może zgłosić sprzeciw wobec uchwały Rady lub Zarządu dotyczącej spraw wiary i moralności. Zgłoszenie takiego sprzeciwu zawiesza uchwałę DIAK, a o jego zasadności rozstrzyga biskup diecezjalny.

- Jakie zadania pragnie diecezjalny asystent realizować w naszej diecezji?

KS. K. Ś.: - Do najważniejszych zadań asystenta diecezjalnego należą m.in.: bycie ogniwem łączącym Instytut Akcji Katolickiej z hierarchią kościelną, organizowanie formacji intelektualnej i duchowej członków, umacnianie tych parafialnych oddziałów, które istnieją, prowadzenie wraz z zarządem spotkań formacyjnych w parafiach, które chcą założyć oddział Akcji Katolickiej, przedstawianie Biskupowi ordynariuszowi trzech kandydatów na prezesa parafialnego oddziału Akcji Katolickiej, inicjowanie różnych przedsięwzięć na szczeblu diecezjalnym, udział w pielgrzymkach i rekolekcjach krajowych i diecezjalnych oraz utrzymywanie łączności z parafialnymi asystentami. Ponadto zainicjowałem utworzenie diecezjalnej strony internetowej Akcji Katolickiej, która wkrótce będzie dostępna.

- Jak liczne jest wasze stowarzyszenie?

A. K.: - W Polsce Akcja Katolicka liczy 35 tys. członków. W naszej diecezji udało się powołać zaledwie 15 parafialnych oddziałów, które liczą 233 członków. Może to mało, ale cieszymy się tym, co mamy. Miejmy nadzieję, że w następnym dziesięcioleciu przybędzie i nowych oddziałów, i nowych członków, tak bardzo potrzebnych Panu Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie.

KS. K. Ś.: - Kościół powszechny ustami Pasterzy bardzo często wypowiadał się na temat naszego stowarzyszenia od początku jego powstania aż do dziś, widząc potrzebę jego istnienia. Sługa Boży Ojciec Święty Jan Paweł II, zwracając się do włoskiej Akcji Katolickiej, powiedział: „Kościół nie może obejść się bez Akcji Katolickiej. Kościół potrzebuje grupy świeckich, którzy wierni swemu powołaniu i skupieni wokół uprawnionych Pasterzy będą gotowi dzielić z nimi codzienny trud ewangelizacji w każdym środowisku”. Podobną myśl wyraził Ojciec Święty Benedykt XVI na początku swojego pontyfikatu.

- Dziękuje za rozmowę.