Gdy mówimy "serce" myślimy o organie, dzięki któremu krąży w naszym ciele życiodajna krew. W tym znaczeniu często słyszymy o chorym sercu: o jego niedomykających się zastawkach, osłabionym mięśniu, zawale... Jak wdzięczni Bogu powinni być ci, którzy mają zdrowe serce!

Słowem "serce" posługujemy się także wtedy, gdy chcemy podkreślić czyjąś dobroć. "Ten człowiek ma dobre serce - mówimy - ma miłość w sercu, potrafi przebaczyć, zrozumieć, współczuć". Innym razem uważamy, że ktoś jest "pozbawiony" serca, lub że ma je z kamienia... Mówiąc zatem o sercu, mówimy o samej istocie ludzkiej osoby.

Nic dziwnego zatem, że "serce" było od najdawniejszych czasów symbolem człowieka, jego zalet i wad. Gdy mówimy o Bożym sercu, wskazujemy na miłość bez granic, jaką ukochał nas Bóg. Najpełniejszym jej znakiem jest Jezus Chrystus, którego Serce dzisiaj czcimy. On nie jest od nas oddalony na "bezpieczną" odległość, jak sędzia lub urzędnik. Przeciwnie, jest blisko każdego człowieka, ponieważ ma serce, które nas kocha i dla nas bije. Jezus jest blisko tych, którzy potrzebują pomocy. Szuka ich, jak dobry pasterz szuka słabej i zbłąkanej owcy. Gdy ją znajdzie - bierze na ramiona, przynosi do owczarni, zwołuje bliskich i dzieli się z nimi radością z jej ocalenia. Jezus sam o sobie mówi: "Syn Człowieczy nie przyszedł, żeby mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie na okup za wielu" (Mt 20, 28). Dodaje także "Ja jestem łagodny i pokorny sercem" (Mt 11, 29).

Pierwotny Kościół czcił Serce Zbawiciela, czyli Jego miłość, w obrazie Dobrego Pasterza. W wiekach średnich cześć oddawana Sercu Pana Jezusa wzrastała. Symbolem miłości, którą ukochał ludzi, było źródło, z którego wypływały strumienie wody żywej (por. J 7, 38). Szczególnie zaś cześć oddawana Sercu Pana Jezusa wzrosła dzięki objawieniom, jakie w latach 1673 i 1675 otrzymała św. Małgorzata Maria Alacoque, zakonnica z zakonu Wizytek. Na podstawie jej objawień ukształtowało się dzisiejsze nabożeństwo ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa i wyrosła praktyka obchodzenia pierwszych piątków miesiąca.

W XVIII w. m.in. za przyczyną kiczowatych obrazów Serca Jezusowego odrzucano ten kult. Kto jednak raz zrozumiał, że czcić Serce Boże, oznacza oddawać cześć samemu Chrystusowi za Jego miłość do ludzi, ten dobrze pojął sens nabożeństwa ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa. Kto czci Serce Jezusa, ten własne serce ogrzewa ciepłem Jego miłości i uczy się kochać bliźnich; ten mobilizuje siły do wypełniania pierwszego i najważniejszego dla chrześcijan przykazania: miłości Boga i bliźniego.

Istotę nabożeństwa zdaje się streszczać werset odmawiany po Litanii do Najświętszego Serca Pana Jezusa: "Jezu cichy i pokornego serca, uczyń serca nasze według Serca Twego". Dziękując za miłość, którą kocha nas Zbawiciel, prośmy, by wyprowadzał nas z egoizmu, a wlewał w nasze serca życzliwość i dobroć, by ożywiał w nich współczucie dla osób starych, chorych, niepełnosprawnych i wszystkich potrzebujących pomocy.