W odległości 16 km na wschód od Częstochowy, na skalistym brzegu Warty widnieją odwieczne mury i wieże warownego klasztoru Kanoników Regularnych Laterańskich. Świątynia i klasztor na trwałe wpisały się w historię naszego narodu. O roli i znaczeniu Mstowa świadczy fakt, że już w 1212 r. odbył się tutaj zjazd ówczesnych biskupów polskich, podczas którego metropolita gnieźnieński Henryk Kietlicz konsekrował nowego biskupa poznańskiego o imieniu Paweł. Uroczystość konsekracji odbyła się w obecności książąt polskich: Leszka Białego, Konrada Mazowieckiego, Henryka Brodatego i Władysława Odonicza.

W tutejszym wspaniałym kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się słynąca łaskami niewielka kopia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Prawdopodobnie pochodzi z Wrocławia. Początkowo była własnością Zofii Zamoyskiej i jej stryja, Stefana, miecznika sieradzkiego. Szczególne łaski uzyskane od Boga przed tym obrazem sprawiły, że Zofia Zamoyska całe swe życie poświęciła szerzeniu kultu Najświętszej Maryi Panny. Po ślubie z Baltazarem Wężykiem Widawskim obraz umieszczono w ich domowej kaplicy.

Z czasem wokół obrazu w kaplicy Widawskich zgromadzono liczne złote i srebrne wota, jako świadectwa doznawanych tu łask. Cudowne uzdrowienie żony Jakuba Branickiego zadecydowało, że obraz zaczęto otaczać nie tylko prywatnym, ale i publicznym kultem. 6 marca 1644 r. Widawscy przekazali obraz do kościoła.

Burze dziejowe nie oszczędziły klasztoru i kościoła we Mstowie. Tuż po I wojnie światowej zalegały tu gruzy. Ocalał jedynie obraz. Niestety, świętokradcza dłoń zdarła z obrazu wota, wśród których znajdowały się cenne sznury pereł i korali.

Obecnie sanktuarium mstowskie jest ośrodkiem życia parafialnego. Obraz Matki Bożej otaczany jest niezwykłą czcią wiernych. Tutaj odprawia się wszystkie nabożeństwa maryjne. Matki po chrzcie przynoszą tu swoje dzieci, a nowożeńcy zostawiają świece i kwiaty. Często grupy wiernych modlą się prywatnie przed obrazem, zwłaszcza w intencji swoich rodzin. Historycy z różnych stron Polski w związku z pracami naukowymi zwracają się do miejscowych duszpasterzy z prośbą o bliższe dane dotyczące tego miejsca, którego sława wciąż rośnie.

Od lat przez Mstów wiedzie pielgrzymi szlak na Jasną Górę. Księża kanonicy regularni - opiekunowie sanktuarium - podejmują zdrożonych pielgrzymów, którzy pochylają się przed obrazem Matki Bożej w cichej modlitwie. Rokrocznie na błoniach mstowskich metropolita częstochowski abp Stanisław Nowak odprawia dla nich Mszę św. Piękniejący z każdym rokiem klasztor i kościół stają się perłą ziemi częstochowskiej.

Od najdawniejszych czasów Maryja jest tu czczona razem ze świętymi: Wojciechem i Stanisławem. Tu, nad Wartą, był kościół św. Stanisława, a na cmentarzu stoi kaplica pw. św. Wojciecha.

W lipcu 2000 r. parafia i sanktuarium we Mstowie przeżywały uroczystość koronacji obrazu Matki Bożej Miłosierdzia. Aktu tego dokonał abp Stanisław Nowak w obecności wielu dostojnych gości z całej Polski, parafian mstowskich i pielgrzymów. Ksiądz Arcybiskup podkreślił, że akt nałożenia materialnych koron ma głęboką wymowę teologiczną. Przez ten akt koronacji wypowiadamy przede wszystkim swoją wiarę, miłość i wielką wdzięczność wobec Matki Bożej. Aktu zawierzenia wszystkich pielgrzymów, całego Kościoła częstochowskiego dokonał abp Stanisław Nowak w następujących słowach: "Módl się za nami. Bądź Matką Nowej Ewangelizacji. Tak jak zasłynęłaś łaskami na tej ziemi, tak teraz bądź Matką tego wszystkiego, co będziemy czynić dla utrzymania i pogłębiania wiary w Chrystusa i Jego Kościół w nowych czasach. Ratuj nas, Matko, błagamy, od wtórnego pogaństwa, zagubienia moralnego, wszelkich zagrożeń, które czyhają na młode pokolenie. Opiekuj się ludźmi ubogimi i bezrobotnymi. Niech ta ziemia maryjna, pielgrzymia będzie ziemią sprawiedliwości i miłości społecznej" .