Często obywatele i politycy, którzy chcą zaskarbić sobie opinię publiczną, przywołują karę śmierci jako odpowiedź na pewne przestępstwa, takie jak maltretowanie, gwałt na nieletnich, zabójstwa. Chcę wymienić kilka powodów w porządku humanitarnym, nie religijnym, aby sprzeciwić się tej mentalności.

1. Kara śmierci nie sprawdza się jako groźba dla przestępców.

Argument groźby jest najczęściej przywoływany w rozprawie: skazanie przestępcy na śmierć mogłoby odwieść inne osoby od popełnienia takiego przestępstwa. Argument groźby nie ma jednak takiego oddziaływania w przypadku na przykład zabójstwa: trudno byłoby stwierdzić, że wszystkie lub większość zabójstw zostaje dokonanych przez przestępców, którzy wcześniej przeanalizowali konsekwencje takiego czynu. Bardzo często zabójstwa mają miejsce w chwilach szczególnego gniewu lub paniki, pod wpływem narkotyków czy alkoholu. Teza groźby nie jest poza tym w żaden sposób potwierdzona faktami. Gdyby kara śmierci była rzeczywiście jakąś groźbą, w krajach, które stosują karę śmierci, powinno się odnotowywać ciągły spadek przestępstw karanych, albo też procent przestępczości powinien być niższy od występującego w krajach, które zniosły karę śmierci. Analiza stopnia zabójstw w krajach stosujących karę śmierci i w tych, które ją zniosły, ukazała, że kraje, w których obowiązuje kara śmierci, mają na ogół wyższy wskaźnik zabójstw. Najnowsze badania nad związkiem między karą śmierci a wskaźnikiem zabójstw, prowadzone przez Narody Zjednoczone w 1988 r., ujawniły, że "badania takie nie dostarczyły żadnego naukowego dowodu na to, iż egzekucje przynoszą większy efekt groźby niż kara dożywocia".

2. Zastosowanie norm prawnych jest często uzależnione od ludzkich błędów tak celowych, jak i niezamierzonych.

Kara śmierci nie uderza tylko w winnych, ale także, może wręcz częściej niż można przypuszczać, w osoby niewinne. Badania przeprowadzone przez Stanford Law Review udowodniły, że w tym wieku w 350 przypadkach osoby skazane w Stanach Zjednoczonych na śmierć zostały później uznane za niewinne.

3. Kara śmierci jest zbyt mocną bronią w rękach rządów.

Kara śmierci może być wykorzystana przez rządy w celu usunięcia osób niewygodnych z politycznego lub religijnego punktu widzenia, do tego stopnia, że fałszowane jest pojęcie rangi pewnych czynów. Takie zjawisko ma obecnie miejsce w Chinach, gdzie umiera się nie tylko dlatego, że popełniło się poważne przestępstwo, ale także z tej prostej przyczyny, że sprzeciwiło się reżimowi. W 1993 r. 63% egzekucji dokonanych na całym świecie miało miejsce właśnie na terytorium Chin. Amnesty lnternational doniosło poza tym o fakcie, że od straconych już skazańców pobierane są organy, naturalnie bez ich pozwolenia; z tego powodu uważa się, że niektóre wyroki zostają wykonane w momencie, kiedy zachodzi potrzeba organów do przeszczepów.

4. Zastosowanie kary śmierci nie rozwija badań nad systemami prewencyjnymi

Kiedy stosuje się karę śmierci, państwo może jawić się jako "sprawiedliwe" i skuteczne w walce z przestępstwami. W ten sposób naraża się na ryzyko, że państwo może w jakiś sposób poczuć się zwolnione z poszukiwania rozwiązań, które zapobiegałyby samym przestępstwom. Jak faktycznie zachowuje się państwo wobec wykorzystywania nieletnich, wobec pornografii, łatwego handlu bronią? Faktem jest, że państwo staje się zbyt często ofiarą swej gospodarki, która nie pozwala w pełni prowadzić walki prewencyjnej. Czyż to właśnie nie koncerny międzynarodowe produkują i sprzedają broń, produkują pornografię, rozpowszechniają mentalność, w której najwyższym dobrem są władza, pieniądze i rozwiązłość (a nie wolność)?

5. Prawo do życia jest podstawowym prawem, na którym powinno się opierać społeczeństwo.

Tak jak żaden człowiek nie ma prawa zabijać swego bliźniego z jakiegokolwiek powodu, tak prawo do życia powinno być podstawową zasadą, na której opiera się społeczeństwo. Państwo, które postępuje w sposób racjonalny, nie jest popychane przez chwilowe emocje, a dzięki temu jest gwarantem sprawiedliwości, nie może stawiać się na tym samym poziomie, co osoba splamiona najpotworniejszym z przestępstw: zabójstwem.

6. Państwo postępowałoby w sposób przestępczy, tak jak sam przestępca

Normy ograniczające postępowanie ludzi i ekspresję woli publicznej, które potępiają z nienawiścią morderstwo, aby uchronić obywateli od zabójstw, ustanowiłyby publiczny urząd zabójcy.

7. Kara śmierci dyskryminuje

Kara śmierci bywa często stosowana w sposób dyskryminujący w stosunku do mniejszości rasowych, osób biednych. Przykładem na to, w jaki sposób kara śmierci staje się niesprawiedliwa w stosunku do mniejszości, jest sytuacja Stanów Zjednoczonych. Badania przeprowadzone w 1987 nad wyrokami kary śmierci w stanie New Jersey ukazały, że oskarżyciel wystąpił o karę śmierci w 50% przypadków, w których oskarżony był czarny, a ofiara biała i tylko w 28% przypadków, w których tak oskarżony, jak i ofiara byli czarni. W Georgii na 20 egzekucji zarejestrowanych od 1976 do dzisiaj, 12 było wykonanych na Afroamerykanach, którzy w 90% przypadkach zabili białego. Według niektórych danych oskarżyciel publiczny występuje z wnioskiem o karę śmierci w 40% procesów o zabójstwo, w których oskarżony jest czarny, a ofiara biała, w 32% przypadków, w których oskarżony i ofiara są biali i w 6% przypadków, w których oskarżony i ofiara są czarni. Nie zdarzyło się, aby skazano na śmierć białego, który zabił czarnego. Afroamerykanie stanowią 12% populacji Stanów Zjednoczonych i 50% skazanych od 1930 r. Udowodniono poza tym, że przybijająca większość osób skazanych na karę śmierci należała do grupy biednych. Bogacz nie musi obawiać się kary śmierci, może opłacić najlepszych adwokatów, może zapłacić za własną wolność.

8. Kara śmierci nie wprowadza żadnej równowagi.

O ile znakomici pisarze i filozofowie, tacy jak Kant i Hegel, dążą do usprawiedliwienia kary śmierci, a wręcz uważają ją za konieczną na zasadzie zadośćuczynienia, wydaje się, że w rzeczywistości rodzina, przyjaciele i znajomi ofiar nie czują się wystarczająco usatysfakcjonowani poprzez śmierć zabójcy. Działoby się tak, jeśli mogłoby to przywrócić życie ofierze, jeśli śmierć zabójcy naprawdę służyłaby przywróceniu sprawiedliwości.

9. Państwo jest współodpowiedzialne za popełniane przestępstwa.

Osobowość każdej jednostki jest w głęboki sposób naznaczona przez otaczające ją środowisko, przez zjawiska, z jakimi się ona styka, przez ewentualne zaburzenia mentalne, które ją dręczą; jak zatem społeczeństwo, które w pewnym sensie jest współodpowiedzialne za to, co się stało, może uważać śmierć tej jednostki za konieczną?

10. Kara śmierci jako oszczędność?

Jeden z argumentów przemawiających na rzecz kary śmierci oparty jest na fakcie, iż mniej kosztowne jest zabijanie winnych, niż utrzymywanie ich w więzieniu. Pewne badania przeprowadzone w Kanadzie i w Stanach Zjednoczonych ukazują natomiast, że zastosowanie kary śmierci jest bardziej kosztowne, niż kara dożywocia. Badania przeprowadzone w 1982 w stanie New York, faktycznie ujawniły, że kara śmierci i apelacje pierwszego stopnia kosztowałyby podatników ok. 1,8 milionów dolarów, to jest dwa razy więcej niż koszt utrzymania jednej osoby odbywającej karę dożywocia. Badania przeprowadzone na Florydzie w 1988 wykazywały, że za każdą egzekucję podatnicy płacą ponad 3,1 milionów dolarów.

* * *

Sądzę, że dziesięć wyżej wymienionych argumentów prowadzi do ludzkiego osądu, niekoniecznie biblijno-chrześcijańskiego, że kara śmierci powinna być odrzucona, jeśli społeczeństwo chce być cywilizowane i nowoczesne.