Reklama

Ciągle żyją wspomnieniami trudnego czasu na Syberii

W dniach od 16 do 20 maja w Ciechocinku odbywał się X Ogólnokrajowy Zjazd wychowanków Domów Dziecka na Syberii z okresu II wojny światowej. Przybyło około 57 ofiar Sybiru. Te dzieci, w tej chwili seniorzy, przyjechały z wielu miast Polski, była też jedna Polka z Czech.

Niedziela toruńska 23/2007

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Tym razem Zjazd miał charakter towarzyski, pominięto wykłady, a cieszono się wzajemnymi rozmowami i odpoczynkiem w kurorcie ciechocińskim. Jednak program przewidywał zwiedzenie Izby Pamięci w VIII Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu, która powstała dzięki gościnności dyrektor mgr Urszuli Przedpełskiej, a opiekunem jest mgr Katarzyna Lewandowska. Wystawa zatytułowana jest „Losy Polaków deportowanych w głąb ZSRR w latach 1940-1956” i prezentuje bardzo dużo dokumentów przydatnych w lekcjach historii. Powstała z inicjatywy p. Wandy Borowy z Torunia i p. Edwarda Sulikowskiego, który zgromadził przebogate archiwum z tego okresu - zdjęcia, książki, kopie dokumentów, mundur wojskowy, narzędzia pracy.
Dla chętnych przewidziano też zwiedzanie Starówki toruńskiej. Bawiono się podczas wieczornicy w „Amazonce” ciechocińskiej, a szczególne tajemnice serca zostały zawierzone Matce Bożej w pielgrzymce do Lichenia. Bogaty program i radość ze spotkania były jednak owiane pamięcią przeżyć i miejsc z tamtych trudnych lat. Dzieci Syberii, najczęściej sieroty lub półsieroty, początkowo były w zbiorczych rosyjskich Domach Dziecka. Ten czas bez rodziców w rosyjskich i polskich Domach Dziecka, był szansą na przetrwanie i przeżycie.
Te dzieci nie dały się zrusyfikować i trwały w świadomości, że są polskiego pochodzenia. Mimo konieczności mówienia po rosyjsku, gdy pamiętały jakieś słowa polskie, były przenoszone z rosyjskich Domów do sierocińców polskich. W 1943/44 r. utworzono około 55 polskich Domów Dziecka. Kolejny etap to wolność w Ojczyźnie, gdy w 1946 r. przywieziono je transportem zbiorowym do Gostynina. Tu były badane, odwszawiane, następowało powolne wzmocnienie organizmu po czasie głodu i wycieńczenia. Część z nich, zależnie do wieku, pod opieką duszpasterzy przyjęła I Komunię św. Wkrótce nastąpiło rozdzielanie ich do Domów Dziecka w całej Polsce. I tak p. Maria Fischerowá, Polka z Czech, znalazła się w Domu Dziecka „Młody Las” w Toruniu. Tu, w Toruniu, ukończyła szkołę i poszła do pracy, potem założyła rodzinę i wyjechała do Czech.
Na zdjęciach z wystawy ludzie wychudzeni ciężką pracą, chorobami i głodem. Tylko na jednym ze zdjęć zobaczyłam uśmiechniętego szczerze, szczupłego chłopca w furażerce z polskim orzełkiem. Było to zdjęcie z tamtego okresu, jednego z uczestników Zjazdu, Mieczysława Pożarskiego z Olsztyna. Zapytałam go, co było powodem tego uśmiechu - „radość! Radość, że przyjęto mnie do szkoły junaków w Armii Andersa, gdzie pod Bucharą stała VI i VII Dywizja Piechoty tej Armii. Oczywiście musiałem „naciągnąć” mój wiek, bo przyjmowano nie młodszych niż 13 lat. Tam w Armii nabrałem radości i ciała dzięki odżywieniu, zajęciom wśród młodzieży. W Teheranie spotkałem moją matkę i siostrę, która też była junaczką”.
Zapytałam bucharczyka (z Domu Dziecka w Bucharze) Edwarda Sulikowskiego z Gdyni - co pomięta jako dziecko najbardziej uciążliwego w przeżyciu i najbardziej radosnego? „Miałem wówczas 7 lat. Na paru metrach kwadratowych mieszkałem z mamą, ojcem i młodszą siostrą. Siostra zmarła na skutek tyfusu plamistego roznoszonego przez wszy. Do pracy brano dzieci powyżej 12. roku życia, ja chodziłem, aby mamie towarzyszyć w pracy. Największym trudem była dla mnie walka z pasożytami ciała. Może to wydawać się absurdem, ale była to walka trudna do wyobrażenia. W nocy pluskwy, karaluchy, a w ciągu dnia gryzące komary i muszki wchodzące masami w oczy, nos i uszy. A radość... jakaż tam mogła być radość. Jednak największą była wiadomość, gdy dowiedziałem się, że wracamy do Polski”.
Pani Stefania Pantoła (z domu Drapała), przyjechała z Jarosławia, uczestniczyła we wszystkich Zjazdach Sybiraków Dzieci z Domów Dziecka. Bardzo ceni te spotkania i cieszy się na każdy Zjazd. Na Syberii przebywała w Domu Dziecka w rejonie Komi. To właśnie na tych Zjazdach dowiadywała się, co przeżyła jako malutkie dziecko Syberii, bo w czasie wywózki miała 2 latka. Największym trudem, który jednak pamięta, był dla niej strach... lęk przed okrucieństwem wojny... dzieci chowały się i często spały pod łóżkami, bo straszono je, dzieci bały się, że zostaną zabite. Żal i smutek długo w niej trwał... a w chwili, gdy ze mną rozmawiała, łkanie przerywało naszą rozmowę.
Dziecięcą radość w rosyjskim Domu Dziecka Janina Śmiśniewicz (z domu Kandefer) z Warszawy wspomina w związku z rocznicami rewolucji październikowej, gdy dzieciom przywożono cukierki, były też tańce, jednak na co dzień nie było co jeść. Przebywała w rozdzielczym Domu Dziecka w Archangielsku. Następnie w polskim Domu Dziecka żyła 2 lata. Na wywózce była łącznie 6 lat. A kontakt z religią, Kościołem...gdy była w polskim Domu Dziecka na Kaukazie, chodziła do cerkwi, bo tam dawano lepioszki, rodzaj bułeczek, które są odpowiednikiem naszej Komunii św. W Domu Dziecka natomiast był rano apel i śpiewano pieśni religijne. Ze szkoły polskiej i nauki języka polskiego pamięta czas, gdy jeden egzemplarz „Trylogii” Sienkiewicza podarto na poszczególne kartki i tak obdzielano dzieci szkolne, aby mogły uczyć się pięknej polszczyzny.
Krystyna Piotrkowska przyjechała z Olsztyna. „Byłam wychowana w Wilnie w rodzinie patriotycznej, pamiętam wszystkie pieśni legionowe. Na Syberii żyłam 5 lat. Tam umarła moja siostra. Miałam też brata. Matka w czasie transportu urodziła dziecko, drugą siostrę. Oczywiście, niemowlę przeżyło tylko 2 miesiące. Wszyscy chorowali na tyfus. Śmiertelność na tę chorobę była ogromna. Szpital dawał rodzinie tylko informację o śmierci danej osoby i rodzina nie wiedziała nawet gdzie ona jest pochowana. Jednak ja przetrwałam chorobę. Po tej chorobie zostałam wzięta do pierwszego dla mnie Domu Dziecka. Potem były następne. Pamiętam brak wody, zawsze wielkie pragnienie i muszki. W końcowym czasie syberyjskim przebywałam w Domu Dziecka pod Bucharą. Wcześniej w tym samym Domu były dzieci pod opieką znanej polskiej śpiewaczki Hanki Ordonówny, które z nią wyjechały do Iranu. Ten Dom uchodził za jeden z lepszych. Całą obsługę stanowili polscy Żydzi, inteligencja, którzy bardzo dobrze do nas się odnosili, czuliśmy ich miłość, starali się nas nauczyć jak najwięcej i przekazać swoją wiedzę. Jednak w tym Domu była tylko garstka katolików, były także z nami dzieci ukraińskie, żydowskie, zatem temat religii nie był w ogóle poruszany”. Do Polski wróciła w 1946 r. razem z bratem. Po pobycie dość krótkim w Gostyninie została przewieziona do Ostródy, a tu spotkało ich zupełnie odmienne traktowanie przez obsługę Domu Dziecka. Przez trzy i pół roku w Ostródzie czuli się nieprzyjaźnie traktowani przez wychowawców polskich, bo „przyjechały darmozjady”, w szkole „wyzywano od ruskich”. Matka wróciła innym transportem i osiedliła się w Suszu. Aktualnie p. Krystyna swoim wnukom na przyszłość chciałaby przekazać postawę otwartości na świat, bo nadal czuje ten syberyjski czas jako karę za patriotyczną postawę swoich rodziców.
Dla większości ludzi znane są losy Polaków wywożonych na Syberię - czas dalekiej i długiej podróży, osadzenie w posiołkach, łagrach, ciężka praca ponad siły, choroby i głód, często więzienia i to wszystko w atmosferze wielkiego upokorzenia psychicznego... bo było się Polakiem, patriotą, inteligentem czy właścicielem gospodarstwa.
Na karcie wpisu do księgi pamiątkowej na wystawie w VIII LO odnotowane jest m.in. pragnienie uczestników Zjazdu - „...nie o zemstę wołają ofiary Sybiru, lecz o pamięć”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2007-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Papież: nie brakuje psów i kotów, ale nie mamy dzieci

2024-05-10 12:51

[ TEMATY ]

papież

papież Franciszek

PAP/EPA/RICCARDO ANTIMIANI

Jakiej przyszłości możemy się spodziewać, skoro największy dochód przynosi dziś przemysł zbrojeniowy i antykoncepcja? - powiedział Papież na stanach generalnych o dzietności we Włoszech. Jak przypomniał, kiedyś wydawało się, iż problemem naszego świata jest zbyt wysoka liczba dzieci. Tymczasem prawdziwy problem stanowi nasz egoizm. Gromadzimy coraz więcej rzeczy, nie brakuje psów i kotów, ale nie ma mamy dzieci, nie mamy przyszłości - dodał Franciszek.

Stany generalne o dzietności to doroczne forum organizowane przez włoskie środowiska rodzinne w celu szukania sposobów na przełamanie kryzysu demograficznego we Włoszech. Bierze w nich udział również Papież.

CZYTAJ DALEJ

Białoruś: władze aresztowały dwóch zakonników

2024-05-09 18:44

[ TEMATY ]

Białoruś

aresztowanie

zakonnicy

Adobe Stock

8 maja białoruska policja zatrzymała księdza Andrzeja Juchniewicza i księdza Pawła Lemekha ze Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej (OMI), którzy posługują w diecezjalnym sanktuarium w Szumilinie, w dekanacie witebskim diecezji witebskiej.

Jak powiedzieli wierni portalowi Katolik.life, stało się to po spotkaniu księży i zakonników diecezji witebskiej.

CZYTAJ DALEJ

Alumni w Częstochowie złożyli przyrzeczenie wiary

2024-05-10 22:36

[ TEMATY ]

Częstochowa

MWSD

Przyrzeczenie wiary

Karol Porwich / Niedziela

Alumni złożyli przyrzeczenie wiary przed przyjęciem święceń w stopniu diakonatu w Wyższym Międzydiecezjalnym Seminarium Duchownym w Częstochowie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję