Panu Jezusowi, utajonemu w Przenajświętszym Sakramencie, oddają wierni cześć w każdej Mszy św. i w różnych uroczystościach roku kościelnego. Kościół jednak uważał za odpowiednie, aby wyraźniej tę cześć zaznaczyć przez ustanowienie uroczystości Bożego Ciała. Słuszną jest rzeczą, by Chrystus otrzymał za to, co uczynił, od wszystkich cześć i wdzięczność.

Cześć okazywana Eucharystii w dawnych wiekach

Już w pierwszych wiekach chrześcijanie czcili Eucharystię, nawet ginęli w jej obronie, czego przykładem jest akolita św. Tarsycjusz, który niosąc Komunię św. uwięzionym chrześcijanom był schwytany i umęczony. Od IV w. odgradzały wiernych od będącej na ołtarzu Eucharystii firanki, zasuwane na czas podniesienia. Na początku XIII w. Julianna, 16-letnia wychowanka augustianek, w klasztorze koło LieOge w Belgii, miała widzenie wskazujące na potrzebę uczczenia Eucharystii osobnym świętem. Dopiero po 54 latach od chwili objawienia doczekano się bulli Urbana IV Transiturus, ustanawiająca tę uroczystość, wyznaczając ją na pierwszy czwartek po niedzieli Trójcy Świętej, określa ją jako pamiątkę bardziej uroczystą i świąteczną w porównaniu z sakramentalną pamiątką, sprawowaną w codziennej Mszy św. Ten sam papież używa w innym miejscu określenia: Święto Najświętszego Ciała naszego Pana Jezusa Chrystusa, a synod w LieOge z 1288 r. - Święto Eucharystii. W językach europejskich nosi ono nazwy: Corpus Domini (Italia), Corpus Christi (Wielka Brytania), Fete Dieu (Francja), w Mszale potrydenckim - In festo Corporis Christi, a w Mszale z 1970 r. - Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa.

Procesja

Dla okazania naszej wiary w obecność Pana Jezusa w Przenajświętszym Sakramencie i dla oddania publicznej czci odbywa się procesja Bożego Ciała. Wśród dźwięku dzwonów kościelnych i dzwonków ministrantów postępuje Pan Jezus niesiony przez kapłana pod baldachimem. Dzieci w bieli posypują przed Nim drogę kwiatami, dym kadzielnic obłokiem spowija złocistą monstrancję, wierni ze świecami i chorągwiami otaczają Chrystusa, a ponad wszystko śpiewane są pieśni wielbiące Boga w Najświętszym Sakramencie.

Procesja zatrzymuje się przy czterech ołtarzach, urządzonych pod gołym niebem, przystrojonych dywanami, zielenią i kwiatami. Przy każdym z nich czytana jest Ewangelia by wskazać, że cześć P. Jezusowi powinna byś oddawana publicznie i że opiera się ona na świadectwach czterech Ewangelii. W końcu, na podziękowanie Panu Jezusowi za Jego przebywanie wśród nas, śpiewa się Te Deum i celebrans udziela błogosławieństwa na wszystkie cztery strony świata, po czym procesja wchodzi do kościoła.

Procesja odbywa się przez osiem dni po nieszporach i Mszy św. Do 1955 r. obowiązywała także oktawa. Na prośbę Episkopatu Polski w Polsce został zachowany zwyczaj obchodzenia oktawy. Potwierdza to także Instrukcja Episkopatu Polski z 1987 r.

W dniu ostatnim procesji Bożego Ciała poświęcają w Polsce wianki. Wianki te są splecione z pierwszych kwiatów i ziół leczniczych. I prosimy Boga, aby swoją wszechmocną opieką otaczał nasze pola, łąki i lasy, aby ich strzegł przed zniszczeniem oraz pozwolił im wydać obfite owoce dla naszego dobra. Zawieszamy je na ścianach, aby chroniły od choroby.

Po raz pierwszy uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa świętowano w LieOge (Belgia) na zarządzenie miejscowego biskupa Roberta w 1247 r. Na jej powstanie złożyło się wiele czynników i motywów. Można powiedzieć, że wyrosła ona ze średniowiecznej pobożności eucharystycznej. W szczególności trzeba uwzględnić następujące elementy:

- dla pobożności średniowiecznej "pragnienie oglądania Hostii", które przy ostrej dyscyplinie pokutnej dla niektórych grzeszników było właściwie edynym sposobem uczestniczenia w Najświętszej Ofierze;

- od strony teologicznej rozumienie Mszy św. jako Ofiary stawiało jakby w cieniu "wielkość" Bożego majestatu, stąd istniała potrzeba pewnych form, które podkreślałyby "majestat" Bożej obecności;

- duży wpływ miały widzenia mniszki z Mont Cornillon ( koło LieOge) Julianny de Retine, przełożonej tego klasztoru, z których wynikało domaganie się ze strony Jezusa specjalnego święta ku czci Eucharystii.

Teksty mszalne oraz Liturgii Godzin otrzymały własne teksty we wspomnianej bulli Transiturus. Utrzymywano, że autorem tekstów jest św. Tomasz z Akwinu. Wydaje się jednak, że pierwotne teksty z LieOge (autorstwa Jana z Cornillon) zostały jedynie przez szkołę Tomasza poprawione. Natomiast sekwencję łączy się najprawdopodobniej z autorstwem Akwinaty. Zawierał ją Mszał z 1560 r. Nie została ona włączona do Mszału Pawła VI. Pierwszy formularz mszalny zawierał prefację o Bożym Ciele. Mszał Pawła VI przewiduje dwie prefacje na tę uroczystość. Pierwsza - z charakterystycznym podtytułem: Ofiara i Uczta ofiarna, wskazuje na Chrystusa jako prawdziwego i wiecznego kapłana, ustanawiającego podczas Ostatniej Wieczerzy obrzęd wiekuistej Ofiary. Równocześnie ofiara Mszy św. przedstawiona jest jako sakramentalne utrwalenie ofiary Chrystusa na krzyżu. Ofiara Chrystusa złożona pod postaciami chleba i wina w Wieczerniku jest uprzedzeniem ofiary krzyżowej, a zarazem podstawowym wzorcem, "formą", w której ofiara krzyża będzie utrwalona w działaniu Kościoła. Wreszcie Komunia św. jest uczestnictwem w ofierze Chrystusa. Druga prefacja nosi podtytuł: Owoce Najświętszej Eucharystii. Uczestnictwo w Eucharystii związane jest z naśladowaniem życia Jezusa, "abyśmy upodobnili się do niebiańskiego obrazu Twego Syna". Podkreślają one różne wymiary Eucharystii: Eucharystia pokarmem i napojem, chlebem, który jednoczy (w roku A), Ciało i Krew Chrystusa są Nowym Przymierzem w Chrystusie, Pośredniku tego przymierza (w roku B), Eucharystia - Ofiarą Nowego Przymierza (w roku C).

Bulla Transiturus, ogłoszona zresztą po śmierci Urbana IV przez papieża Jana XXII w zbiorze Klemensa (tzw. Klementyny) w 1317 r., nie mówiła nic o procesji. Spotykamy ją dosyć wcześnie w Kolonii (1277), u benedyktynów w Beuron (1286). W XIV w. rozpowszechniła się w innych krajach. W oficjalnych księgach liturgicznych pojawiła się dopiero w Caeremoniale Episcoporum w 1600 r. i Rituale Romanun w 1614 r. Procesja w rozumieniu rzymskiej liturgii polega na kroczeniu ze śpiewem. Na zakończenie procesji udziela się błogosławieństwa. Taka była pierwsza forma procesji z Najświętszym Sakramentem. W XIV w. na terenie Niemiec nałożyła ona się na inny typ procesji związanej z modłami o urodzaje i zachowanie zbiorów od zarazy. W XV w. procesja zatrzymywała się na czterech stacjach (4 strony świata). Przy każdej z nich odczytywano Ewangelię jako formę błogosławienia. Połączenie obu procesji ukształtowało w rezultacie obecną procesję z czterema stacjami, z odczytywaniem początków Ewangelii i błogosławieniem Najświętszym Sakramentem. W historycznym rozwoju procesja Bożego Ciała zyskiwała nowe elementy uświetnienia, wspaniałości. W procesji niesiono obrazy, chorągwie. W XIV w. pojawiły się tzw. żywe obrazy, tworzone ze śpiewaków przedstawiających sceny z życia Pana Jezusa. Potrydencki rozwój procesji wyraził się także w dramatyzacjach - "grach". Najstarsze zachowane tego typu dokumenty pochodzą z 1391 r.: tzw. Ludus de Corpore z Innsbrucka, oraz angielskie Corpus Christi Play (XIV w.).

W Polsce diecezja krakowska była pierwszą diecezją, w której wprowadzono święto Bożego Ciała. Stało się to za biskupa Nankera ( 1320). Pierwszy natomiast opis Bożego Ciała spotykamy w Ordinale Plocense z XIV w. oraz we Wrocławiu. Śpiew Ewangelii przy 4 ołtarzach pojawia się w diecezji płockiej około 1430 r., a w XVI w. w innych diecezjach. Oficyna krakowska może się poszczycić zbiorkiem pieśni na Boże Ciało - Pieśń czasu procesji z Ciałem Pańskim (1580).

Kościół w Polsce wprowadził nowe teksty procesji w 1967 r. (teksty Ewangelii związane z Eucharystią, tekst suplikacji i modlitwę kończącą). Dokument: Komunia św. i kult Tajemnicy Eucharystycznej poza Mszą św., obowiązujący w Polsce od 1986 r., wprowadza: śpiew przed Ewangelią, podtytuły przy poszczególnych stacjach oraz formułuje intencje wspólnej modlitwy przy każdej stacji. Błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem udziela się albo przy każdym ołtarzu, albo dopiero na zakończenie procesji.

Instrukcja o kulcie tajemnicy Eucharystii z 1967 r. podkreśla, że procesja jest dla chrześcijańskiego ludu okazją do dawania świadectwa wierze i pobożności względem Eucharystii.

Zwyczaj sprawowania Mszy św. w Boże Ciało z wystawieniem Najświętszego Sakramentu zrodził się w Niemczech i Holandii. Stosowany był także w Polsce od XVI w., podobnie jak zwyczaj błogosławienia wiernych w czasie sekwencji. Instrukcja o kulcie tajemnicy Eucharystii zakazuje sprawowania Mszy z wystawionym równocześnie Najświętszym Sakramentem. Uroczystość Bożego Ciała w religijności polskiej ma duże znaczenie. Z duszpasterskiego punktu widzenia trzeba podkreślić związek Eucharystii w tym dniu z całym misterium zbawczym, paschalnym. Zakorzeniona nazwa Boże Ciało (chociaż Mszał łączy Ciało i Krew Chrystusa) może prowadzić do jednostronnego wyakcentowania boskości Chrystusa, które to przeakcentowanie w historii Kościoła wyraziło się w stronieniu od Komunii św.

W miejscowościach, w których procesja odbywa się z udziałem grup w strojach ludowych, liczyć się trzeba z niebezpieczeństwem folklorystycznego jej traktowania. Centralne miejsce Eucharystii, która Kościół tworzy i buduje, oraz wiara i miłość względem obecnego w Najświętszym Sakramencie Jezusa Chrystusa, winny wyrażać się także w trosce o estetykę poszczególnych stacji i samej procesji. Dlatego w naszej parafii w Drohiczynie poszczególne ołtarze przygotowują:

- rodzice dzieci pierwszokomunijnych,

- rodzice bierzmowanych,

- mieszkańcy z jednej z miejscowości należącej do parafii,

- instytucja działająca w naszym mieście.