Nie wiem, gdzie to moje pismo wysłać, dlatego wysyłam je pod adresem Niedzieli i proszę je według woli Redakcji wykorzystać. Może przesłać je do Instytutu Polsko-Żydowskiego (chyba taki istnieje), może wydrukować...
Zaznaczam, że podane fakty są prawdziwe, można je w wymienionych niżej miejscowościach sprawdzić.
Mam 73 lata, wydarzenia te doskonale pamiętam.
Obecnie toczy się dyskusja wokół wydarzeń w Jedwabnem, w moim odczuciu zbyt jednostronnie. Podane przeze mnie fakty rzucą nieco światła na stosunek Niemców w czasie II wojny do Polaków i Polaków do Żydów.
W 1940 r. Niemcy wyłapywali Żydów, którzy uciekli do lasu zwanego Jegiel k. Sadownego, żeby ich odstawić do getta w Wegrowie lub zabić. Akurat wtedy jechał furmanką mój wuj (mąż siostry mojego ojca) Tomasz Grądzki, wiózł worek zboża. Niemcy zatrzymali go i kazali złapanych Żydów i żandarma wieźć do Wegrowa. Wuj odpowiedział, że dobrze, pojedzie, ale najpierw zawiezie tu niedaleko worek i wróci. Niemiec znał język polski. Po tej odpowiedzi wuja Niemiec strzelił w głowę wuja i zabił go na miejscu. Wuj miał wtedy 52 lata.
Tak można było w sprawach żydowskich interweniować czy pomagać. Wuj mieszkał we wsi Kocielnik należącej do Morzyczyna w pow. wegrowskim.
Kilka rodzin żydowskich w lesie Jegiel k. Sadownego ukryło się za bagnami, wykopali ziemianki i wczesnym świtem lub nocą przychodzili do Sadownego po żywność. Pewnego poranka w 1942 r. Żydówka niosła schowany za chustką bochenek chleba. Akurat przejeżdżali Niemcy, zatrzymali ją, zmusili, żeby powiedziała, kto jej chleb dał. Weszli do domu Lubkiewiczów (oni dali jej chleb) i zastrzelili całą czteroosobową rodzinę. Ocalała tylko córka, która tej nocy spała u babci.
Jeszcze parę refleksji. W czasie okupacji mieszkałam 6 km od Treblinki. Wiedzieliśmy, co tam się dzieje, oddychaliśmy dymem z krematoriów, ale o możliwości jakiejkolwiek pomocy nie było mowy. Ludność polska była okropnie sterroryzowana, można było w każdej chwili zginąć. Oprawcy (a byli to w dużej mierze Ukraińcy) chodzili pijani i dla żartu strzelali również do Polaków. Kiedy szli środkiem drogi, furmanka musiała zjechać na pobocze. Nawet jak szedł tylko jeden. Tego doświadczyli moi rodzice.
Myślę, że Treblinka powinna być dla Żydów miejscem pamięci, bo tam była przez 3 lata potworna fabryka śmierci. Przyjeżdżały zapełnione pociągi, wracały puste i tak ustawicznie do 1943 r.
W Oświęcimiu znaleźli się ludzie różnej narodowości, był to obóz również dla więźniów politycznych. Treblinka była tylko dla Żydów. Na początku 1944 r. Niemcy obóz zlikwidowali, wszystko wyburzyli, teren zaorali posadzili na miejscu obozu stare drzewa.
I jeszcze jedna refleksja. Dlaczego nikt wyraźnie nie powie, nie napisze, że obozy zagłady Żydów zostały pobudowane na ziemiach polskich celowo, ale nie po to, żeby Polacy pomagali Niemcom prześladować Żydów, lecz po to, żeby odwrócić uwagę świata od swojego kraju i narodu, przerzucić odpowiedzialność na Polaków, a Żydzi amerykańscy, a pewnie i nasi, tego nie rozumieją lub nie chcą rozumieć, bo tak im wygodniej i korzystniej. A w ten sposób krzywdzą Polaków.
Przecież w następnej kolejności po eksterminacji Żydów mieli iść na zagładę Polacy. Takie były szaleńcze plany Hitlera i jego współpracowników. Gdyby tylko Hitler zwyciężył...

(nazwisko i adres do wiadomości Niedzieli)