Najmłodsza polska akademia w Częstochowie od kilku miesięcy nosi imię ks. Jana Długosza, wybitnego historyka i wychowawcy synów króla Kazimierza Jagiellończyka. Zmiana statusu oraz nadanie nowej nazwy
byłej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie zbiega się w roku bieżącym z publikacją Żywota Świętej Kingi Jana Długosza, w tłumaczeniu profesora Uniwersytetu Warszawskiego Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego.
Tekst życiorysu św. Kingi utrzymany jest w konwencji określanej w historii literatury jako panegiryk, a więc utwór charakterystyczny dla okresu baroku. Tłumaczowi udało się po mistrzowsku zaprezentować
w języku polskim nie tylko tę konwencję, ale i duże napięcie emocjonalne, którym charakteryzuje się oryginalna łacina ks. Jana Długosza.
W zamyśle kanonika krakowskiego żywot księżniczki Kingi miał być przypomnieniem Polakom jej niezwykłej świętości oraz zasług zarówno dla ojczyzny, jak i dla Kościoła. Długosz pragnął zachęcić do naśladowania
cnót i zalet nieco już zapomnianej, a tak niezwykle szlachetnej postaci.
Lektura życiorysu nasuwa refleksję, że cała treść i kunsztowny styl oraz kompozycja utworu miały także określony dalszy cel. Ks. Długosz, pisząc swą książkę, próbował skłonić wpływowe osoby w Polsce
do starań o rychłą kanonizację świątobliwej małżonki Bolesława Wstydliwego. Należy zaznaczyć, że w biografii księżniczki nie wszystko jest uzasadnione źródłowo. Ks. Długosz pisze zgodnie z nastawieniem
ludzi swego czasu. Z predylekcją zajmuje się zwłaszcza zjawiskami nadzwyczajnymi - ale taki był styl epoki i tekst życiorysu ilustruje formację intelektualną autora. Ks. Długosz pozostawał w bliskim
kontakcie z dworem królewskim i najwybitniejszymi dostojnikami Kościoła. Wszystko to rzutowało na specyfikę literackiej twórczości ks. Długosza, czego wyrazem jest 25 zwartych dzieł, jakie biskup nominat
lwowski pozostawił potomnym. Pośród jego książek Żywot Świętej Kingi wyróżnia się niezwykle bogatym, a nawet wykwintnym językiem literackim, wskazującym na perfekcyjny stopień opanowania łaciny.
Książka obok walorów historyczno-poznawczych ma także ogromną wartość naukowo-badawczą, zwłaszcza dla filologów. Prof. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski zanalizował w niej pochodzenie czasowników łacińskich.
Zastosował oryginalny klucz, dzieląc je według epoki klasycznej; fazy późniejszej (licząc od III wieku) oraz uwzględnił słownictwo o charakterze typowo kościelnym. Prezentowana książka stanowi ubogacającą
i interesującą lekturę dla każdego czytelnika. Zwłaszcza studenci filologii polskiej, a także klasycznej, jak również specjaliści z tych dziedzin - znajdą w niej cenny materiał badawczy w zakresie
leksykologii i leksykografii.
Jerzy Wojtczak-Szyszkowski, „Żywot Świętej Kingi” Jana Długosza. Studia nad językiem i stylem. Wydawnictwo „Perła”, Paprotnia 2004. Paprotnia, ul. Perłowa 15, 96-515 Teresin
Pomóż w rozwoju naszego portalu