Reklama

Wychowanie i kształcenie dzieci w Biblii

Izraelscy rodzice troszczyli się o to, by zapewnić swoim dzieciom praktyczne kształcenie, które obejmowało nauczanie religii oraz umiejętności potrzebne w codziennym życiu. Pamiętano, że dziecko jest istotą nieukończoną w swym rozwoju i dlatego podkreślano potrzebę zdecydowanego wychowania.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Dziecko izraelskie przez pierwszych kilka lat życia musiało pozostawać głównie pod opieką matki lub piastunki, chociaż troszczył się o nie również ojciec. Sytuacja dziewczynek była różna od sytuacji chłopców. Właściwe wychowanie chłopca dokonywało się pod kierunkiem ojca, który spełniał w rodzinie funkcje kapłana i nauczyciela. Ponieważ Izrael był społeczeństwem rolniczym, wiele praktycznych umiejętności w dziedzinie uprawy roli przekazywano z ojca na syna. Do zadań ojca należało również nauczenie synów handlu i rzemiosła. Na matce spoczywała główna odpowiedzialność za wychowanie córek. Powstało nawet i zachowało się przysłowie: „Jaka matka, taka córka” (Ez 16, 44). Dziewczęta pozostawały pod opieką matki do momentu wydania za mąż. Przez cały ten okres miały przygotować się do przyszłej roli żony i matki, dlatego uczyły się pod okiem matki najważniejszych prac domowych: gotowania, przędzenia i tkania (Wj 35, 25-26; 2 Sm 13, 8). Również prace na roli i przy żniwach należały do obowiązków kobiet, a poza tym pilnowanie stad owiec (Sdz 11, 34.37; 21, 20-21). Pierwsze pouczenia otrzymywały dzieci od rodziców, którym należał się posłuch: „Synu mój, słuchaj napomnień ojca i nie odrzucaj nauk swej matki” (Prz 1, 8); „Strzeż, synu, nakazów ojca, nie gardź nauką matki” (Prz 6, 20).
Rodzice troszczyli się, by dzieci nabyły umiejętności potrzebne w życiu codziennym, ale zasadniczym obowiązkiem było wychowanie religijne potomstwa oraz troska o integralność i wierność tradycji religijnej. Byli odpowiedzialni za przekazanie dzieciom zasad niezbędnych do zachowywania wierności Bogu: „Nauczcie ich wasze dzieci, powtarzając je im, gdy przebywacie w domu, gdy idziecie drogą, gdy kładziecie się i wstajecie” (Pwt 11, 19). Najważniejszą formułę religijną stanowiło wyznanie wiary: „Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem - Panem jedynym. Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił” (Pwt 6, 4--5). Przekazywano dzieciom wiedzę o własnym narodzie, w tym historię postępowania Boga wobec Izraela: „Abyś opowiadał dzieciom twoim i wnukom, co zdziałałem w Egipcie. A znaki moje czyniłem między nimi, aby wiedzieli, że Ja jestem Pan” (Wj 10, 2).
W wychowaniu potomstwa dużą rolę odgrywało karcenie, a nawet kary cielesne, bo „w sercu chłopięcym głupota się mieści, rózga karności wypędzi ją stamtąd” (Prz 22, 15). Oto jeden z wymowniejszych tekstów: „Rozpieszcza syna swego ten, kto opatruje każdą jego ranę i komu na każdy jego głos wzruszają się wnętrzności. Koń nieujeżdżony jest narowisty, a syn zostawiony samemu sobie staje się zuchwały. W młodości nie dawaj mu zbytniej swobody, okładaj razami boki jego, gdy jest jeszcze młody, aby, gdy zmężnieje, nie odmówił ci posłuchu. Wychowuj syna swego i używaj do pracy, abyś nie został zaskoczony jego bezczelnością” (Syr 30, 7-8.11-13). Zdarzało się, że dziecko schodziło na złą drogę. By uchronić je przed skutkami nieposłuszeństwa względem rodziców, publicznie stosowano surowe kary (Pwt 21, 18-21). Pamiętano, że: „kto miłuje swego syna, często używa na niego rózgi, aby na końcu mógł się nim cieszyć” (Syr 30, 1). Dzieci z ubogich rodzin ceniły sobie dobre wychowanie, bo „lepszy młodzieniec ubogi, lecz mądry, od króla starego, ale głupiego, co już nie umie korzystać z rad” (Koh 4, 13).
Surowe wychowanie młodego człowieka w Izraelu w czasach biblijnych nie pozbawiało go swobody i radości. Jak możemy sądzić, dorośli zachęcali dzieci do radowania się życiem: „Ciesz się, młodzieńcze, w młodości swojej, a serce twoje niech się rozwesela za dni młodości twojej. I chodź drogami serca swego i za tym, co oczy twe pociąga; lecz wiedz, że z tego wszystkiego będzie cię sądził Bóg!” (Koh 11, 9).
Prawdopodobnie w czasach Starego Testamentu nie było szkół. Proces nauczania miał charakter nieformalny. Za wykonanie tego zadania w większości lub całości odpowiadali rodzice. W czasach nowotestamentalnych część funkcji wychowawczych przejęła synagoga, ponieważ istniały już prawdopodobnie szkoły przy synagogach i w takim wypadku chłopcy uczyli się w tych szkołach. Tylko chłopcy otrzymywali formalne wykształcenie poza domem. Oprócz tradycyjnych nabożeństw w domu modlitwy odbywały się regularne zajęcia, na których chłopcy czytali Pismo Święte pod okiem nauczycieli. Zajęcia takie stanowiły dopełnienie religijnego wykształcenia, które chłopcy otrzymywali od rodziców. Wymagano, by uczniowie po mistrzowsku opanowali kilka kluczowych wersetów z Pisma Świętego, z których największe znaczenie miało wyznanie wiary (Pwt 6, 4-5). Nauczanie odbywało się przez wielokrotne i głośne powtarzanie poszczególnych słów i zwrotów, póki uczeń nie przyswoił sobie w stopniu doskonałym. Oprócz czytania uczono też chłopców innych umiejętności praktycznych. Żydowscy ojcowie zwracali większą uwagę na charakter nauczyciela niż na jego kompetencje, ponieważ zależało im, by był dobrym przykładem dla dzieci.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2009-12-31 00:00

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Co z postem w Wielką Sobotę?

Niedziela łowicka 15/2004

[ TEMATY ]

post

Wielka Sobota

monticellllo/pl.fotolia.com

Coraz częściej spotykam się z pytaniem, co z postem w Wielką Sobotę? Obowiązuje czy też nie? O poście znajdujemy liczne wypowiedzi na kartach Pisma Świętego. Chcąc zrozumieć jego znaczenie wypada powołać się na dwie, które padają z ust Pana Jezusa i przytoczone są w Ewangeliach.

Pierwszą przytacza św. Marek (Mk 9,14-29). Po cudownym przemienieniu na Górze Tabor, Jezus zstępuje z niej wraz z Piotrem, Jakubem i Janem, i spotyka pozostałych Apostołów oraz - pośród tłumów - ojca z synem opętanym przez szatana. Apostołowie są zmartwieni, bo chcieli uwolnić chłopca od szatana, ale ten ich nie usłuchał. Gdy już zostają sami, pytają Chrystusa, dlaczego nie mogli uwolnić chłopca od szatana? Usłyszeli wówczas znamienną odpowiedź: „Ten rodzaj zwycięża się tylko przez modlitwę i post”.
Drugi tekst zawarty jest w Ewangelii św. Łukasza (5,33-35). Opisuje rozmowę Pana Jezusa z faryzeuszami oraz z uczonymi w Piśmie na uczcie u Lewiego. Owi nauczyciele dziwią się, czemu uczniowie Jezusa nie poszczą. Odpowiada im wówczas Pan Jezus „Czy możecie gości weselnych nakłonić do postu, dopóki pan młody jest z nimi? Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, wtedy, w owe dni, będą pościć”

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas w Sosnowcu przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża

2024-03-28 23:35

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

flickr.com/episkopatnews

Abp Adrian Galbas

Abp Adrian Galbas

- Kościelne postępowanie w bulwersującej sprawie sprzed miesięcy dobiega końca - powiedział abp Adrian Galbas SAC, administrator apostolski diecezji sosnowieckiej sede vacante. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, którą odprawił w sosnowieckiej bazylice katedralnej, przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża.

- Po podjęciu ostatecznych decyzji, zostanie o nich poinformowana opinia publiczna. Także w sprawie, która w ostatnich dniach spowodowała, że diecezja sosnowiecka znalazła się na czołówkach gazet, jestem zdeterminowany, by wszystko wyjaśnić i adekwatnie zareagować. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że nic w tej, jak i w żadnej innej gorszącej sprawie, nie jest i nie będzie zbagatelizowane - powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Rozmowa z Ojcem - Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego

2024-03-29 14:12

[ TEMATY ]

abp Wacław Depo

Karol Porwich/Niedziela

Abp Wacław Depo

Abp Wacław Depo

Jak wygląda życie codzienne Kościoła, widziane z perspektywy metropolii, w której ważne miejsce ma Jasna Góra? Co w życiu człowieka wiary jest najważniejsze? Czy potrafimy zaufać Bogu i powierzyć Mu swoje życie? Na te i inne pytania w cyklicznej audycji "Rozmowy z Ojcem" odpowiada abp Wacław Depo.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję