W tygodniu, w którym Kościół modli się o uświęcenie kapłanów, rozmawiamy z kilkoma księżmi, głównie proboszczami z wieloletnim doświadczeniem. O to, jak wygląda dziś ich duszpasterstwo, z jakimi przeciwnościami muszą się mierzyć, co ich najbardziej niepokoi – pyta Katarzyna Woynarowska.
pl.wikipedia.org Ścięcie św. Jakuba, obraz Albrechta Dürera
"Krew męczenników jest nasieniem chrześcijaństwa”. Tymi słowami Tertulian wyraził przekonanie, że nawet największe prześladowania nie tylko nie spowodowały unicestwienia chrześcijaństwa, ale paradoksalnie je umocniły i przyczyniły się do jego wzrostu. Przez pierwsze trzydziestolecie chrześcijanie byli niepokojeni jedynie ze strony Sanhedrynu, czyli zwierzchnictwa religii żydowskiej. Pierwszymi męczennikami byli diakon Szczepan i biskup Jerozolimy, św. Jakub Apostoł. Żydzi prześladowali chrześcijan, uważając ich za bezbożników i bluźnierców, jednak ich oskarżenia nie były początkowo przyjmowane przez władze rzymskie.
Prześladowania pierwszych wieków
W roku 64., za cesarza Nerona wybuchło wielkie prześladowanie chrześcijan, które trwało 25 lat. Wtedy to zostali umęczeni św. Piotr, pierwszy papież, i św. Paweł. Pretekstem do oskarżeń był wielki pożar Rzymu. Niewielka, bezbronna wspólnota stała się łatwą ofiarą nienawistnych oskarżeń. Chrześcijan oskarżano, że nienawidzą rodzaju ludzkiego, zajmują się czarami, trują, itp. Oskarżano ich o nieludzkie obyczaje i wiele innych złych praktyk. Lata 70-90 były czasem względnego spokoju. W latach 91-96 rozpoczęły się prześladowania chrześcijan z rozkazu cesarza Domicjana. Za panowania cesarza Trajana w 115 r. rozgorzały krwawe prześladowania chrześcijan, dla których pretekstem stało się trzęsienie ziemi w Antiochii. Podobnie jak za Nerona trzeba było znaleźć „winnych” sprowadzenia nieszczęścia. W 155 r. został umęczony bp św. Polikarp ze Smyrny. Miejscem prześladowań były także inne miasta i prowincje, np. w 177 r. wybuchło prześladowanie chrześcijan w Lyonie. W 202 r. cesarz Septymiusz Sewer wydaje edykt zabraniający Rzymianom przechodzenia na religię żydowską lub chrześcijańską. Niepokoiły go chrześcijańskie wezwania do wstrzemięźliwości oraz odmowa służby wojskowej. W 235 r. za cesarza Maksymina rozpoczyna się kolejna fala prześladowań. Podczas bardzo okrutnych prześladowań za cesarza Decjusza umęczony zostaje papież Fabian. Decjusz w 250 r., cztery miesiące po wstąpieniu na tron wydał dekret, zgodnie z którym wszyscy mężczyźni i kobiety musieli złożyć ofiarę na cześć pogańskich bożków. Odmowa była karana torturami i śmiercią. W 257 r., za cesarza Waleriana rozpoczyna się nowa fala prześladowań. W tym czasie męczeńską śmiercią ginie papież Sykstus II oraz Cyprian z Kartaginy. Nie wszyscy cesarze prześladowali wspólnoty chrześcijańskie.
Jednak nawet w okresach względnego spokoju chrześcijanie byli oskarżani ze względu na swoją wiarę. W 260 r. cesarz Galien wydaje edykt tolerancyjny, jednak w latach 303-304 Dioklecjan rozpoczyna nową falę prześladowań. Edykt cesarski przewidywał odsunięcie chrześcijan od urzędów, zburzenie kościołów, zniszczenie ksiąg i naczyń liturgicznych oraz jak zawsze tortury i śmierć za odmowę złożenia ofiary bożkom. W roku 304 nasiliły się najbardziej okrutne prześladowania. Dopiero w 313 r. w edykcie mediolańskim cesarz Konstantyn zapewnia chrześcijanom pokój. Bardzo trudno jest określić liczbę ofiar. Pomimo prześladowań liczba chrześcijan rosła. W roku 40 n.e. było ich - 1000, w 50 r. n.e. - 1400, w 150 r. n.e. - 40500, w 200 r. n.e. - 217800, w 250 r. n.e. - 1171000, a w 300 r. n.e. - 6299000. Podczas prześladowań pod wpływem tortur niektórzy się załamywali i wypierali się wiary, aby uratować swoje życie. Byli oni nazywani apostatami, czyli odstępcami. Początkowo wspólnoty traktowały ich surowo i wykluczały ze swego grona. Jednak później zaczęto nakładać na nich pokutę i nawet darowywano winę, co wywoływało protesty niektórych zwolenników surowości. Z drugiej strony godna podziwu jest postawa tych, którzy umocnieni łaską Bożą okazywali się wierni wyznawanej wierze. Warto zapytać, dlaczego chrześcijanie nie chcieli się podporządkować nakazom pogańskiej władzy oraz nie chcieli składać ofiar na cześć cesarza jako boga?
Reklama
Znaczenie i wpływ prześladowań
Wyznawanie wiary aż do przelania krwi jest istotą powołania chrześcijańskiego. Chrześcijanin nie może się zaprzeć swego Pana. Do IV wieku, mimo prześladowań chrześcijaństwo przyjęła połowa mieszkańców cesarstwa rzymskiego. Już pod koniec III wieku chrześcijaństwo zaczęło się rozwijać poza granicami cesarstwa rzymskiego: w Armenii, Gruzji, Persji, a w IV wieku wśród niektórych plemion arabskich oraz w Etiopii. Po edykcie mediolańskim cesarza Konstantyna (313 r.) nastąpił jego dalszy rozwój, a za czasów Teodozjusza Wielkiego stało się ono religią państwową (380 r.). Pod koniec V wieku istniało już we wszystkich prowincjach cesarstwa rzymskiego. Na koniec warto podkreślić znaczenie przykładu męczenników i ich ofiary.
Chrześcijanie kierowali się przykazaniami Bożymi oraz byli posłuszni głosowi sumienia. Był to czas narodzin dla nieba wielkich bohaterskich wyznawców i męczenników. W niewypowiedzianych mękach ginęli papieże, biskupi, kapłani, prawdziwi wierni Pasterze chrystusowej owczarni. Byli przykładem i wzorem wytrwania i poświęcenia. Podczas ich uwięzienia i tortur dostrzegano w nich nadnaturalną moc i niezwykłą bliskość z Bogiem. Ich przykład stawał się wzorem poświęcenia i wierności Bogu, umacniał wiarę innych. Widziano w nich naśladowców Jezusa, ponieważ ci, którzy umierali za wiarę, podzielali Jego los. Pamięć o męczennikach zachowywano w różny sposób. Spisywano relacje o ich śmierci, a następnie odczytywano je publicznie tak, jak teksty Pisma. Szczątki męczenników otaczano czcią i przechowywano jako cenne relikwie. Świętowano rocznice ich śmierci. Tak zrodził się kult świętych istniejący do dzisiaj w katolicyzmie i prawosławiu. Męczennicy byli bowiem pierwszymi świętymi i orędownikami.
Utrata przez Niemcy i Rosję ziem odebranych nam przed ponad stu laty stanowiła akt sprawiedliwości, a nie zaboru
Artur Stelmasiak Prof. Jan Żaryn jest senatorem z klubu parlamentarnego PiS
Powód, dla którego zapomnimy o tej rocznicy, jest dwojaki. Po pierwsze, w polskiej narracji historycznej pokój wersalski nie jest doceniany, gdyż nie brał w nim udziału Józef Piłsudski. Jesteśmy przekonani, że jedynie walką zbrojną wykuwaliśmy granice Polski Odrodzonej. A to oczywista nieprawda. Drugi powód jest bardziej współczesny i polityczny zarazem. Mimo że nieczęsto omija się 100. rocznicę ważnego wydarzenia historycznego, tym razem także najwięksi europejscy gracze nie chcą przypominać o tym, co się stało po zakończeniu I wojny światowej. Już przyjazd Angeli Merkel na obchody rocznicy desantu w Normandii w 1944 r., a tym bardziej wypowiedziane przez nią słowa stanowiły zaskakującą mieszaninę wybuchową, ocierającą się o śmieszność i groteskę. Pani kanclerz stwierdziła bowiem, że dzięki aliantom Niemcy zostały wyzwolone od nazistów. Pokój wersalski jest jeszcze trudniejszy do skonsumowania w 2019 r. Zapytałem ambasadora Francji w Polsce, czy gospodarz konferencji z 1919 r. przygotowuje się do obchodów 100. rocznicy, a także czy wobec obecnej przyjaźni z Niemcami traktat wersalski taktowniej jest przemilczeć. I usłyszałem odpowiedź, że istotnie Francja nie będzie specjalnie uroczyście obchodzić 100. rocznicy traktatu wersalskiego, podpisanego w Sali Lustrzanej pałacu królewskiego – tego samego, który był świadkiem w 1871 r. sromotnej klęski wielkiej Francji. Pamiętam, że ambasador użył sformułowania: „kontrowersyjny pokój”.
I przypomniałem sobie wtedy spotkanie na Westerplatte 1 września 2009 r., kiedy to Władimir Putin w obecności polskiego prezydenta, śp. Lecha Kaczyńskiego, raczył go kontestować – adresując te zdania do obecnej w tym miejscu także kanclerz Niemiec Angeli Merkel – i mówić, że pokój wersalski był nie tylko kontrowersyjny, ale i niesprawiedliwy. Podkreślał jego tymczasowość i „koślawość”, a nie zamierzał przypomnieć, że traktat ten był wynikiem powrotu normalności. Śmiał to powiedzieć przy polskim prezydencie, gospodarzu spotkania. I pewnie Czytelnicy „Niedzieli” pamiętają, że Lech Kaczyński zmienił wówczas treść swego wystąpienia, by jednoznacznie przeciąć te niemiecko-rosyjskie umizgi dokonywane w tym miejscu – na Westerplatte! Tak, trzeba przypominać: Polska Odrodzona po 123 latach ponownie weszła na trwałe na mapę polityczną Europy w wyniku sprawiedliwości, którą była porażka w I wojnie światowej wszystkich trzech państw zaborczych, co zostało usankcjonowane i potwierdzone pokojem wersalskim. Utrata przez Niemcy i Rosję ziem odebranych nam przed ponad stu laty stanowiła akt sprawiedliwości, a nie zaboru. Nie ma powrotów do żadnej „macierzy”! I trzeba przypominać, że to właśnie Polska – obok dwudziestu kilku innych państw świata – tam, w Wersalu, współstanowiła pokój, mimo iż jeszcze niedawno nie było jej na mapach świata. Jej delegaci, Roman Dmowski i Ignacy Jan Paderewski, w imieniu Polski podpisali się pod traktatem. A było to 28 czerwca 1919 r., prawie sto lat temu. Może jeszcze zdążymy, może nie zapomnimy o tej rocznicy. Na przekór wszystkim, którzy chcą w milczeniu kontynuować europejskie umizgi.
* * *
Jan Żaryn Redaktor naczelny „wSieci Historii”, historyk, wykładowca INH UKSW, publicysta i działacz społeczny, m.in. prezes SPJN, członek Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, senator RP
Z przykrością zawiadamiamy, że dzisiaj przed południem zmarł Neoprezbiter Zgromadzenia Księży Orionistów ks. Michał Łos FDP. Wierzymy, że spotkał się z Chrystusem Zmartwychwstałym, któremu tak mocno pragnął służyć jako Kapłan. Dziękujemy za wszelkie modlitwy i wsparcie.
Orioniści - Prowincja Polska
Ks. Michał Łos został wyświęcony na kapłana 24 maja. Ceremonia odbyła się przy jego łóżku w szpitalu w Warszawie, na oddziale onkologicznym, odkąd przebywał od kwietnia, kiedy to zdiagnozowano mu zaawansowaną chorobę nowotworową. Święceń diakonatu i prezbiteratu udzielał mu biskup pomocniczy warszawsko-praski Marek Solarczyk. Wcześniej specjalnej dyspensy udzielił, na prośbę Księży Orionistów, papież Franciszek. Jego największym marzeniem było odprawienie choć jednej Mszy św. zanim umrze. Tak się stało, a po błogosławieństwo prymicyjne od nowo wyświęconego kapłana udał się nawet prezydent RP Andrzej Duda.
W Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski zaprezentowano książkę „Konkordaty Polskie. Historia i teraźniejszość”, pod redakcją ks. prof. Józefa Krukowskiego.
Łukasz Krzysztofka
Publikacja poświęcona jest kwestiom regulacji stosunków między państwem polskim a Kościołem katolickim przy użyciu konkordatu, czyli dwustronnej umowy pomiędzy Stolicą Apostolską a najwyższymi organami władzy państwa, która rodzi skutki prawne dla obu stron. Jej głównym celem jest całościowe ujęcie problematyki w aspekcie historycznym i współczesnym. Książka jest nowością na rynku wydawniczym.
- Napawa mnie ogromną radością fakt, że prezentacja tej wyjątkowej książki odbywa się w roku jubileuszu stulecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Watykanem oraz bliskości zakończonego niedawno świętowania setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości – powiedział bp Artur Miziński, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski.
Publikacja składa się z rozdziału wstępnego, wyjaśniającego pojęcie i rodzaje konkordatów – i dwóch części odpowiadających informacjom zawartym w tytule: historia i teraźniejszość.
W spotkaniu, które prowadził ks. dr Jarosław Mrówczyński, zastępca sekretarza generalnego KEP, uczestniczyli także ks. prof. Józef Krukowski z KUL, redaktor książki ks. prof. Wojciech Góralski z UKSW, współautor publikacji oraz ks. prof. Augustyn Eckmann, prezes Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Ks. prof. Góralski wyjaśnił czemu ma służyć konkordat. – Ta instytucja służy ułożeniu poprawnych, a czasem przyjaznych wręcz wzajemnych relacji między Stolicą Apostolską a konkretnym państwem – mówił kanonista. Ks. prof. Góralski naświetlił kwestie genezy i historii konkordatów. Zwrócił też uwagę na podział konkordatów na całościowe i parcjalne, czyli poświęcone tylko pewnym obszarom. – Zawierane są także konkordaty częściowe pod nazwą „Protokół z przeprowadzonych rozmów”, „Konwencja”, m.in. „Protokół do układu Stolicy Apostolskiej z Republiką Austrii” z 1972 r. – podkreślił wykładowca UKSW.
O historii i teraźniejszości konkordatów opowiedział ks. prof. Józef Krukowski. Pierwsza część książki zawiera analizę regulacji stosunków między państwem polskim a Stolicą Apostolską od Mieszka I do czasów współczesnych. Rozdział pierwszy zatytułowany „Dagome iudex prototypem konkordatu”, autorstwa ks. dr. hab. Krzysztofa Burczaka, zawiera analizę dokumentu wskazującego na fakt nawiązania stosunków ze Stolica Apostolską. Na mocy tego dokumentu Mieszko I powierzył całe swoje państwo pod opiekę Stolicy Apostolskiej, wskazując zarazem kierunek jego dalszego rozwoju we wspólnocie chrześcijańskich państw Europy. Rozdział drugi – „Konkordaty nienazwane i nazwane w Polsce przedrozbiorowej” – autorstwa prof. Wacława Uruszczuka zawiera pierwsze całościowe opracowanie wielu umów zawartych między państwem polskim a Kościołem Katolickim od X wieku do drugiej połowy XVIII wieku – okresu rozbiorów. Tylko jedna, zawarta w XVIII wieku, umowa była konkordatem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Na zaliczenie do konkordatów wcześniejszych umów wskazuje zatwierdzenie ich przez papieży w formie bulli. Rozdział trzeci zawiera opracowanie „Konkordatu polskiego z 1925 r.” autorstwa ks. prof. Wojciecha Góralskiego. Przedmiotem analizy jest konkordat zawarty przez państwo polskie po odzyskaniu niepodległości.
Jest to konkordat w ścisłym tego słowa znaczeniu, regulujący całokształt stosunków między państwem a kościołem. Autor omówił w nim genezę zawarcia tego konkordatu oraz przeprowadził systematyzację zawartych w nich norm z uwzględnieniem gwarancji, jakie uzyskał Kościół katolicki ze strony państwa oraz państwo ze strony Kościoła. Autorem czwartego rozdziału – „Porozumienia między przedstawicielami Episkopatu Polski i Rządu komunistycznego z 1950 i 1956 r.” – jest ks. prof. Józef Krukowski. Przedmiotem analizy są umowy zawarte, po zerwaniu w 1945 r. konkordatu, pomiędzy przedstawicielami Episkopatu Polski a Rządem komunistycznym. Przy braku stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską Episkopat Polski podejmował próby zawarcia „modus vivendi” z Rządem komunistycznym w celu uzyskania gwarancji pełnienia przez Kościół swojej misji. Porozumienia te nie były konkordatami, jednak Stolica Apostolska nigdy ich nie zanegowała. Druga część zawiera wyjaśnienie genezy i obszerny komentarz norm zawartych w obowiązującym Konkordacie.
W opracowaniu genezy Konkordatu zostały uwzględnione informacje zawarte w monografii abpa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce i przewodniczącego delegacji Stolicy Apostolskiej, która z upoważnienia papieża Jana Pawła II wynegocjowała Konkordat. Konkordat ten jako umowa międzynarodowa ratyfikowana za zgodą parlamentu, wyrażona w formie ustawy, jednocześnie stanowi integralny element dwóch systemów prawa: systemu prawa III Rzeczypospolitej i systemu prawa kanonicznego Kościoła katolickiego. W zakończeniu autor stawia tezę, że zawarcie tego Konkordatu oznacza zerwanie z modelem wrogiej separacji – narzuconym przez reżim komunistyczny – i realizację modelu państwa świeckiego, opartego na zasadzie przyjaznego rozdziału i współdziałania między państwem a Kościołem dla dobra wspólnego.
Wydawcą książki jest Towarzystwo Naukowe KUL, które powstało w 1934 r. z inicjatywy ks. Antoniego Szymańskiego. Obecnie liczy ponad 700 członków czynnych, korespondentów i współpracowników ze wszystkich ośrodków naukowych w Polsce.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Redaktor Naczelna Tygodnika Katolickiego „Niedziela” wyznaczyła w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
