Reklama

Historia ułożona z dźwięków

Są autorami kilku programów: „Mijają lata, zostają piosenki”, „Wspomnienia pisane dźwiękiem”, „Słodkie Radio Retro”. Również programów popularyzujących rodzimą twórczość muzyczną. Audycje radiowe realizują wspólnie od trzydziestu lat. Za swoją działalność otrzymali liczne nagrody. Pracują w radiu ponad sześćdziesiąt lat. Znają się tyle samo

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

– Choć widywaliśmy się już w dzieciństwie – dopowiada Danuta Żelechowska. – Jest okupacja, mam kilka lat, mieszkamy na warszawskiej Pradze. Ulicą Wileńską, podobnie jak ja, często przechodzi o cztery lata starszy ode mnie chłopiec. Jego zdjęcie wisi przez całą wojnę w gablocie fotografa. Przechodzę niemal codziennie koło tej gabloty, z której patrzy na mnie miły kilkuletni obywatel o blond lokach. To Jaś Zagozda. Nie wiedziałam, że poznamy się po latach, że długo, długo później zostaniemy radiowym „rodzeństwem”. Wcześniej on się ożenił, a ja wyszłam za mąż. Najpierw zmarł mój mąż, później żona Janka. Długo po tym, w latach dziewięćdziesiątych, związaliśmy się ze sobą.

Nie nadawać!

Rodzice Jasia Zagozdy mieli przed wojną radio, sprężynowy gramofon i trzydzieści płyt. Chłopiec namiętnie ich słuchał. Tak bardzo, że podczas postu mama musiała zamykać gramofon w kredensie na klucz. Jako kilkulatek wyśpiewywał już „dorosłe” piosenki. Swój debiut sceniczny miał w wieku czterech lat. Zachwycał, gdy na podeście w pracowni mody swojej matki chrzestnej śpiewał „Odrobinę szczęścia w miłości”. Nie wybrał jednak kariery scenicznej, gdyż rodzice uważali, że chłopak powinien mieć przyzwoity zawód. W czasie wojny ubolewał nad tym, że rodzice musieli sprzedać kolekcję płyt. Odbił to sobie po wojnie. Każde pieniądze przeznaczał na płyty. Już jako maturzysta miał ich dwieście. Dziś ma skatalogowanych czterdzieści tysięcy utworów.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Danuta Żelechowska, absolwentka Liceum Sióstr Niepokalanek w Szymanowie, i Jan Zagozda, długoletni ministrant, spotkali się dopiero jako dorośli w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku w Polskim Radiu. On – inżynier po Politechnice Warszawskiej z nakazem pracy w radiu. Ona – ilustratorka muzyczna. Oboje z wielką pasją do muzyki. – Niestety, w latach pięćdziesiątych nieczęsto można było posłuchać ambitnej muzyki. Choć muzykę poważną, oczywiście, nadawano. W dziedzinie muzyki rozrywkowej szła głównie radziecka i „zaangażowane” pieśni komunistyczne – wspomina Danuta Żelechowska. – Grało się piosenki radzieckie, choć nie bez przerwy: „Chwała wielkiemu Stalinowi” (Kantata o Stalinie) Aleksandrowa. Tego samego autora „Chwała Leninowi” w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Armii Radzieckiej. Ale na większość przedwojennych polskich kompozytorów był zapis cenzury. Na taśmie widniał stempel: nie nadawać! „Warszawskie dzieci” – nie nadawać! „Czerwone maki na Monte Cassino” – nie nadawać! Inne: nie nadawać! Nie nadawać! Komuniści byli pewni, że będą rządzić do końca świata. Dokumentowali swoją zbrodnię. Tak, nazywam to tak dosadnie, bo to była zbrodnia na polskiej kulturze.

Reklama

O ile Danuta Żelechowska zajmowała się w radiu działalnością artystyczną, o tyle Jan Zagozda specjalizował się w technice radiowej. Na magnetofonie własnej konstrukcji nagrywał ulubionych artystów, np. pierwsze swingujące występy Marii Koterbskiej, której piosenki stały się w latach pięćdziesiątych zakazane jako... imperialistyczne. Z czasem inż. Zagozda awansował na kierownika, jak się dziś śmieje: bez awansu. – W pewnym momencie zostałem inżynierem dyżurnym, czyli „starszym inżynierem, kierownikiem wieloosobowego stanowiska pracy”. Tak się to wtedy pięknie nazywało i to było najwyższe stanowisko, jakie mogłem osiągnąć. Nie byłem w PZPR, więc nie było mi dane piastować wyższych godności – mówi Jan Zagozda. – To stanowisko pozwoliło mi jednak realizować moją pasję – kolekcjonowania zarówno muzyki, jak i dźwięków. Mam do dziś nagrane wypowiedzi nie tylko Józefa Piłsudskiego, z płyty, ale też innych polityków, jak choćby prezydenta Mościckiego, ale także przedwojennych ludzi sztuki czy kultury. Szperałem, gdzie tylko mogłem: w archiwach, u ludzi, w antykwariatach, na różnego rodzaju targowiskach. Uzbierało się tych dźwięków tysiące godzin. Mam też „skarb kalifornijski”... Kiedyś zadzwonił do mnie słuchacz z USA i powiedział, że ma kolekcję płyt z polskim repertuarem z lat trzydziestych – osiemset płyt po zlikwidowanej rozgłośni polonijnej. Jedna kosztowała trzy dolary. Szukałem sponsora przez pięć lat, zapłaciła w końcu jedna z bogatych gazet, zaś Korneliusz Pacuda przywiózł „skarb” zapakowany w wielkie skrzynie, bo jedna płyta ważyła dwadzieścia deko. Przegrałem je na taśmy, a oryginały przekazałem do Biblioteki Narodowej. Dzięki „skarbowi” na 80-lecie ZAiKS-u wydaliśmy oklaskiwany przez wszystkich dwupłytowy album z utworami największych przedwojennych kompozytorów i wykonawców.

Bogactwo dźwięków

Jan Zagozda i Danuta Żelechowska od początków swej pracy spotykali się w radiu niemal codzienne. żadne z nich nie myślało jednak o wspólnej pracy. Wiele osób słyszało o pasji inż. Zagozdy, ale niewielu wiedziało, jaką posiada kolekcję. Znał ją jednak i bardzo cenił red. Roman Waschko, znakomity znawca muzyki, recenzent. I to on namówił zarówno Jana Zagozdę, jak i kierownika Programu III PR do wykorzystania tych zasobów. W ten sposób, po raz pierwszy w 1975 r., została wyemitowana audycja „Przeboje czterdziestolatków”, zmieniona w latach osiemdziesiątych na „Lubię szum starej płyty”, by w końcu, już w I Programie PR i w innej formule, zyskać nazwę „Mijają lata, zostają piosenki”. O tym, jak bardzo każda z tych audycji trafiała w gusta odbiorców, świadczą setki, a z czasem tysiące listów do jej autora. Minęło blisko ćwierć wieku. Jan Zagozda był już na inżynierskiej emeryturze, choć nie rozstawał się z radiem, kiedy w 1993 r. dołączyła do niego Danuta Żelechowska. – Wiele chorowałam, owdowiałam. Siedziałam w domu i pewnego dnia Janek powiedział: Będziesz mi katalogować utwory. Był to katalog jeszcze kartkowy, nie cyfrowy – opowiada red. Żelechowska. – I tak się zaczęła nasza bliska współpraca, ale jeszcze nie artystyczna. Aż pewnego dnia uświadomiłam sobie, jak wielkie bogactwo dźwięków, wypowiedzi on zgromadził. Przecież nie mogło być ono zamknięte w katalogach! A w 1995 r. zbliżała się 70. rocznica powstania radia. I kiedy tak patrzyłam na te zbiory nagrań, wymyśliłam audycję o historii radia. O radiu międzywojennym, powojennym: „Wspomnienia pisane dźwiękiem”. Znalazły się w niej nie tylko piosenki, ale też pieśni patriotyczne, muzyka ludowa, słowem – cały przekrój muzyczny. Były też głosy słynnych spikerów radiowych, aktorów, śpiewaków, polityków. Audycje te zyskały ogromny rozgłos. Do tego stopnia, że Paweł Sztompke wymyślił audycję z udziałem radiosłuchaczy w studiu „Słodkie Radio Retro” i zaproponował jej poprowadzenie. Premiera miała miejsce 30 maja 1998 r. W czerwcu bieżącego roku odbędzie się 350. spotkanie ze słuchaczami. Przychodziły i przychodzą setki ludzi. Zarówno ci już wiekowi, jak i młodzież. Słowem – ci, którzy kochają polską muzykę, historię i radio.

2015-06-30 11:41

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

fot. Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na własne oczy rozdarło mi serce

2024-03-26 21:00

[ TEMATY ]

#NiezbędnikWielkopostny2024

Archidiecezja Krakowska

Film "Unplanned – Nieplanowane" był prawdziwym ciosem dla Planned Parenthood - największej sieci klinik aborcyjnych w USA.

W każdą środę Wielkiego Postu chcemy zachęcać Was do wielkiej modlitwy za dzieci zagrożone aborcją oraz ich matki, a także za nienarodzonych i ofiary aborcji.

CZYTAJ DALEJ

USA: nowy program nauczania uniwersyteckiego – studiowanie dorobku św. Jana Pawła II

2024-03-28 16:55

[ TEMATY ]

USA

studia

św. Jan Paweł II

Adam Bujak/Biały Kruk

Katolicki Uniwersytet Św. Tomasza w Houstonie w stanie Teksas rozpoczyna 30-godzinny cykl wykładów online, poświęcony życiu św. Jana Pawła II i jego nauczaniu o „godnosci osoby ludzkiej w nawiązaniu do innych ludzi i ostatecznie w odniesieniu do Boga”. Uwieńczeniem kursu będzie uzyskanie stopnia magisterskiego (Master of Arts). Celem nowego programu jest też poznawanie „ojczyzny świętego: kultury i historii Polski”. Na zakończenie przewidziano dwutygodniowy pobyt w naszym kraju, po którym przewodnikami mają być polscy naukowcy, badający dzedzictwo świętego papieża.

Nowy kierunek studiów przeznaczony jest zwłaszcza dla formatorów w różnych zakonach, nauczycieli szkół katolickich i innych specjalistów. Do poznawania życia i dorobku Ojca Świętego zachęca kard. Daniel DiNardo - metropolita Galvestonu-Houstonu, archidiecezji, na której terenie znajduje się uniwersytet. Podkreślił on, że „program ten stwarza wspaniałą okazję do badania spuścizny po świętym Janie Pawle II, głoszonej przezeń obrony godności człowieka i wartości tego, czym jest wolność religijna”. Swoje poparcie dla nowego programu studiów wyrazili też m.in emerytowany arcybiskup Filadelfii Charles Chaput i George Weigel - znany na całym świecie autor książek o papieżu Wojtyle.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję