Wypominki zaczernieńskie

Protoplastą rodu był Jan Jędrzejowicz, urodzony w 1729 r. w Warszawie, syn kupca warszawskiego, Mikołaja. Jan został nobilitowany przez cesarza Józefa Habsburga. Sprzedał w Warszawie kamienicę „Pod Murzynami” i osiedlił się na Rzeszowszczyźnie w połowie XVIII w. Jędrzejowicze posiadali majątki w Zaczerniu, Jasionce, Trzebownisku. Syn Ludwika, który zmarł we Lwowie w 1848 r. i część majątku rozdał służącym i biedakom – Jan Jakub urodził się w Hyżnem; walczył w powstaniu listopadowym; w swoim dworze w Zaczerniu udzielił wraz z bratem gościny Edwardowi Dembowskiemu. Za swoje czyny otrzymał srebrny krzyż zasługi. Zmarł w Zaczerniu w 1865 r.

Rodowa nekropolia w Zaczerniu

W Zaczerniu w 1892 r. Adam Jędrzejowicz kazał wybudować kaplicę grobową wedle projektu znanego krakowskiego architekta Tadeusza Stryjeńskiego. Fasada w stylu klasycystycznym ozdobiona jest portykiem wspartym na kolumnach na górze umieszczono herb własny Adama Jędrzejowicza „Świat z Krzyżem”. We wnętrzu kaplicy znajduje się tzw. Grupa Ukrzyżowania. Pod posadzką umieszczono kryptę, w której chowano członków rodu Jędrzejowiczów. Nieopodal kaplicy pochowano innych członków rodu Jędrzejowiczów. Tu spoczywa Jan (zm. 1865) oraz jego matka Helena z Mieroszewskich i żona Marianna ze Straszewskich. Obok stoją nagrobki Jędrzejowiczów, dziedziców z Jasionki. Adam własnym sumptem odnowił również ołtarz główny w kościele w Zaczerniu. Jeszcze nie tak dawno w 2008 r. pochowano tu innych członków rodziny – Jana Mier-Jędrzejowicza, bohatera niepodległościowej konspiracji (m.in. śledził tajne doświadczenia Niemców z rakietami V-1 i V-2 na poligonie w Bliznej) oraz jego siostrę Marię Nowakowską.

Reklama

Zabiegali o biskupstwo w Rzeszowie

Jędrzejowicze wspierali liczne społeczne inicjatywy, remonty i budowy okolicznych browarów, młynów, kościołów, szkół (np. szkoła w Zaczerniu). W posiadanie zrujnowanego dworu na Staromieściu, w którym mieścił się dawniej folwark Lubomirskich, syn Jana – Adam wszedł poprzez zakup od Marii Bobrownickiej, która była żoną Tadeusza Stryjeńskiego. Adam był znanym politykiem galicyjskim, posłem do Rady Państwa, ministrem do spraw Galicji w wiedeńskim rządzie (jako jedyny Polak). Otrzymał tytuł i godność „Ekscelencji Tajnego Radcy Stanu”. Udzielał się w życiu politycznym miasta – został m.in. wybrany Marszałkiem Rady Powiatowej (stąd ulica Marszałkowska w pobliżu jego pałacyku w Rzeszowie) i prezesem rzeszowskiego oddziału Powiatowego Komitetu Narodowego podczas wybuchu I wojny światowej. Był także dobrodziejem kościoła na Staromieściu. W 1900 r. wspierał władze miasta Rzeszowa, w staraniach o utworzenie tutaj siedziby nowego biskupstwa. Żonę Gabrielę, posiadającą szkockie korzenie, poznał w 1877 r. Pięknej Gabrieli nie brakowało adoratorów, więc Adam musiał się o nią... pojedynkować. Gabriela oddawała się działalności charytatywnej, np. wspierała renowację kościoła parafialnego w Zgłobniu. W Hyżnem Jędrzejowicze pomogli zakonnicom Rodziny Maryi w prowadzeniu zakładu dla dziewcząt, w którym uczono wyszywać piękne koronki. O Adamie znany pamiętnikarz galicyjski Kazimierz Chłędowski pisał, że „ma dużo rozsądku, bardzo wytrawne nieraz zdanie o ludziach, o stosunkach i spokojnie każdą rzecz rozważa; [...] ma dużo dobrych chęci i dużo pilności, czyta, studiuje akta [...], chodzi za interesami galicyjskimi do swych kolegów”. Inwestował w rozwój swoich dóbr.

Dbali o edukację dzieci i wspierali ubogich

Z kolei wuj Adama Henryk (brat Jana Jakuba Jędrzejowicza) był właścicielem Jasionki. W tej wsi istniał piękny dwór po hrabinie Zofii Czosnowskiej (bohaterce słynnego romansu z księciem Józefem Poniatowskim), a jego projektantem mógł być Christian Piotr Aigner. Po Henryku dwór odziedziczył Stanisław zamieszkały w Jasionce, przez ponad trzydzieści lat zasiadając w rzeszowskiej Radzie Powiatowej, oddał się sprawie regulacji Wisłoka i brukowaniu rzeszowskich ulic. Dbał o edukację dzieci pochodzących ze wsi, był także posłem do Sejmu Krajowego. Był członkiem Sodalicji Mariańskiej w Starej Wsi. Z inicjatywy Stanisława Jędrzejowicza rozbudowano dwór w Jasionce według koncepcji Tadeusza Stryjeńskiego. Żona Stanisława – Helena z Jordanów-Stojowskich była znaną w Rzeszowie filantropką, prezeską Towarzystwa im. św. Wincentego a Paulo. W rzeszowskim Towarzystwie „Sokół” organizowała bale dobroczynne w okresie karnawału, przeznaczając dochody z tych zabaw na wspieranie ubogich. W 1892 r. z inicjatywy i przy materialnym wsparciu Stanisława powstała w Jasionce ochronka dla biednych dzieci wraz z domem zakonnym służebniczek starowiejskich, w którym umieszczono kaplicę pw. św. Heleny i św. Stanisława Kostki oraz szkołę.

Jednym z nich jest bł. Karol de Foucauld.

Karol (Charles) de Foucauld urodził się 15 września 1858 r. w Strasburgu. Pochodził z rodziny arystokratycznej. W latach młodzieńczych utracił wiarę. W 1879 r. ukończył szkołę oficerską i odbył służbę wojskową w Oranie. Zafascynowany kulturą arabską w 1882 r. wystąpił z wojska i odbył podróż naukową do Maroka. Reportaże z niej przyniosły mu duży rozgłos, a Towarzystwo Geograficzne w Paryżu przyznało mu złoty medal. Pod wpływem swojej kuzynki i przyjaciela rodziny nawrócił się. W 1890 r. wstąpił do zakonu trapistów i przyjął imię Maria Alberyk. Od 1895 r. układał reguły nowych wspólnot zakonnych, oparte na duchowości Świętej Rodziny z Nazaretu.

Zwolniony w 1897 r. ze ślubów zakonnych wyjechał do Ziemi Świętej, gdzie pod imieniem Karola od Jezusa prowadził życie kontemplacyjne przy klasztorze klarysek w Nazarecie. W 1901 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pod koniec tegoż roku osiedlił się w pustelni Beni Abbes w środkowej Algierii, pomagając tubylcom. Pełnił też funkcję duszpasterza w garnizonach francuskich w Afryce i był doradcą władz wojskowych w Hoggarze. Od 1904 r. przebywał wśród Tuaregów na Saharze, gdzie założył pustelnię w Tamanrasset. Tam m.in. przełożył Ewangelię na język tuareski. W 1916 r. zastrzelił go członek islamskiej sekty sufickiej sanusijja.

Duchowość de Foucaulda inspirowana jest ideą życia na pustyni: mieści w sobie samotność, surową ascezę i kontemplację, mające prowadzić do zjednoczenia z Bogiem. Charakteryzuje ją jednocześnie aktywność misyjna i świadectwo życia konsekrowanego, głównie przez pracę fizyczną, braterstwo i przyjaźń z ludźmi przy dostosowaniu się do stylu życia ubogich. Praca na własne utrzymanie ma być realizacją ślubu ubóstwa i naśladowaniem ukrytego życia Jezusa w Nazarecie.

Chociaż "brat Charles" marzył o braciach, zmarł samotnie. Dopiero w 17 lat po jego śmierci, w 1933 r. pięciu paryskich seminarzystów i księży udało się na Saharę, by tam prowadzić życie mnisze na podstawie reguły Karola de Foucauld i przyjmując nazwę Zgromadzenie Małych Braci Jezusa. W 1939 roku powstały Zgromadzenia: Małych Sióstr Jezusa oraz małych sióstr i braci od Ewangelii, a także kilka instytutów świeckich oraz grup nieformalnych i stowarzyszeń kościelnych. Są one obecne również w Polsce.

Proces beatyfikacyjny na szczeblu diecezjalnym toczył się w latach 1995-2003 i został zamknięty 4 marca 2003 r. w Mediolanie. Wzięła w niej również udział pochodząca z archidiecezji mediolańskiej kobieta, której cudowne uzdrowienie, za wstawiennictwem sługi Bożego, potwierdziła watykańska komisja lekarska. W obecności Jana Pawła II Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych ogłosiła 20 grudnia 2004 r. dekret uznający ten cud, co otworzyło drogę do beatyfikacji o. Karola de Foucauld. Papież-Polak nie zdążył już jednak ogłosić go błogosławionym i uczynił to 13 listopada 2005 r. w Watykanie Benedykt XVI.

Oparte na duchowości bł. Karola Zgromadzenie Małych Braci Jezusa jest dziś obecne w 44 krajach. Duży wpływ na ich formację miał słynny francuski filozof Jacques Maritain, który po śmierci żony wstąpił do zgromadzenia, w którym zmarł w 1973 r. Do Polski Mali Bracia przybyli w 1972 r.

Zgromadzenie Małych Sióstr Jezusa powołała do życia 8 września 1939 r. Magdalena Hutin w Algierii. Jest jednym z kilkunastu apostolatów powstałych w oparciu o duchowość bł. Karola de Foucauld. Obecnie tworzą je osoby wywodzące się z prawie 70 narodowości, które działają na wszystkich kontynentach, w 67 krajach. W Polsce zgromadzenie działa od 1957 r. Ponad 40 sióstr skupionych jest w kilku wspólnotach, m.in. w: Warszawie, Częstochowie, Machnowie, Krakowie-Nowej Hucie, Szczecinie, Lublinie. Liczą one zazwyczaj po kilka sióstr.

Kolejny dekret dotyczy cudu za przyczyną bł. Cezarego de Bus.

Cezary de Bus urodził się 3 lutego 1544 roku jako siódme z trzynaściorga dzieci swoich rodziców. W wieku 18 lat wstąpił do armii królewskiej i wziął udział w wojnie przeciwko hugenotom. W 1582 roku otrzymał święcenia kapłańskie. 29 września 1592 roku założył zgromadzenie Ojców Doktryny Chrześcijańskiej. Zmarł 15 kwietnia 1607 roku. Został beatyfikowany przez papieża Pawła VI w dniu 27 kwietnia 1975 roku.

Trzeci z dekretów do kanonizacji dotyczy cudu za przyczyną bł. Marii Dominiki Mantovani.

Maria Dominika Mantovani (12 XI 1862-2 II 1934) - Włoszka, dziewica, współzałożycielka Zgromadzenia Małych Sióstr Świętej Rodziny; jej wielką pasją było katechizowanie i szerzenie wiary.

Była pierwszym spośród czworga dzieci, urodzonych w Castelletto di Brenzone w ubogiej rodzinie. Z powodu ubóstwa nie mogła ukończyć szkoły podstawowej, odznaczała się jednak wrodzoną inteligencją, która pozwalała jej wyrównać wiele braków wynikających z niedostatku wiedzy. Od najmłodszych lat okazywała też wielkie zamiłowanie do modlitwy i spraw Bożych. Podstawę jej życia wyznaczał od najmłodszych lat katechizm, którego uczyli jej rodzice, a którego prawdy potem ona sama przekazywała innym. Od dziecka apostołowała wśród swych rówieśniczek, kształtując ich cnoty dobrą lekturą, a zwłaszcza świadectwem własnego życia.

Wielki wpływ wywarło na nią przybycie do Castelletto, gdy miała 15 lat, bł. Józefa Nascimbeniego (1851-1922), który był tam najpierw nauczycielem (1877-85), a następnie proboszczem (do końca życia). Stał się on jej kierownikiem duchowym, a ona jego pierwszą, wytrwałą współpracowniczką w różnych działaniach parafialnych, zyskując sobie przy tym wielką sympatię i miłość tych, wśród których pracowała, zwłaszcza młodzieży. Żywiąc szczególną cześć do Maryi Niepokalanej złożyła 8 grudnia 1886 ślub dozgonnego dziewictwa.

Jej wielka gorliwość w wierze sprawiła, że gdy ks. Nascimbeni 6 listopada 1892 zakładał Zgromadzenie Małych Sióstr Świętej Rodziny, ona sama, marząc o całkowitym poświęceniu się Bogu, stała się współzałożycielką nowej wspólnoty i jej pierwszą przełożoną generalną. Wniosła własny, istotny wkład w opracowanie konstytucji zgromadzenia, opartych na Trzecim Zakonie Regularnym św. Franciszka i w formację sióstr, a jej osobiste świadectwo życia wyznaczyło w znacznym stopniu rozwój i ekspansję instytutu. Pod tym względem świetnie uzupełniała myśl i wizję założyciela, co uwidoczniło się szczególnie po jego śmierci, gdy mogła poprowadzić jego dzieło w wytyczonym przezeń kierunku. A gdy ona sama odchodziła z tego świata (w Weronie), zgromadzenie liczyło już ok. 1,2 tys. sióstr w 150 domach we Włoszech i za granicą. Beatyfikował ją św. Jan Paweł II 27 kwietnia 2003 roku.