Psałterz Jana Kochanowskiego

Zanim jednak wspomnę o tych tłumaczeniach, chciałabym zwrócić uwagę na jeszcze jedno dokonanie związane z przekładami biblijnymi. Chodzi mi o najwybitniejszą polską literacką parafrazę biblijną psalmów autorstwa Jana Kochanowskiego. "Psałterz Dawidów", bo taki tytuł nosi ten zbiór, został wydany w Krakowie, w Oficynie Łazarzowej, w 1579 r. Kochanowski, tłumacząc go, korzystał z Wulgaty oraz komentarzy i prze-kładów XVI-wiecznych. Jego dzieło ma charakter ponadwyznaniowy, czyli nie porusza tych kwestii religijnych, którymi różnią się katolicy od reformatorów. Kochanowski przetłumaczył zresztą psalmy nie z pobudek religijnych, ale estetycznych; zgodnie z panującymi wówczas zasadami klasycznej poetyki. Muzykę do tych tekstów napisał najwybitniejszy polski kompozytor XVI w. - Mikołaj Gomółka.
Poczytność tego psałterza była bardzo duża: w ciągu niecałych stu lat wyszło co najmniej dwadzieścia osiem edycji. A w kościołach do dziś można usłyszeć te psalmy.

Biblia gdańska

Ukazanie się tak dobrego przekładu Biblii katolickiej, jakim była Biblia Wujka, nie mogło zostać zlekceważone przez protestantów. Wkrótce, bo już w 1606 r. ukazały się dwa nowe przekłady Nowego Testamentu: antytrynitarski wydany w Rakowie (W. Szmalc i inni) i kalwiński (M. Janicki i in.). Ten ostatni opatrzono przedmową atakującą Wujkowy przekład.
W 1632 r. reformatorzy wspólnie wydali całą Biblię. Tłumaczenie to, autorstwa Daniela Mikołajewskiego, zostało wydane w Gdańsku. Stąd też zaczerpnięto nazwę - "Biblia gdańska".
Z czasem to tłumaczenie zdobyło sobie przychylność innowierców i zyskało takie znaczenie jak Biblia Wujka w obozie katolickim.

Innowiercze tłumaczenia psalmów

Protestanci polscy na początku XVII w. podjęli także inną inicjatywę: przetłumaczenie psałterza, na którym opiera się ich liturgia. Na Zachodzie już od lat funkcjonowały zbiory psalmów z melodiami, które przetłumaczone na wiele języków w pewien sposób jednoczyły innowierców z różnych krajów. W Polsce takiego zadania podjął się Maciej Brwiński. Przełożył on psałterz wierszem, wyposażając w popularne na Zachodzie melodie. W druku tłumaczenie to ukazało się po raz pierwszy w 1605 r. w Rakowie. Później w ciągu XVII w. było wznawiane około dziesięciu razy.
Protestanci bardzo szeroko korzystali też z psałterza Kochanowskiego.