Bp Marian Florczyk: Był pasterzem, który spełnił misję prorocką

– Od chwili, gdy rozpoczął swoją posługę biskupią w diecezji kieleckiej, można było zauważyć, że to biskup, który jest przede wszystkim pasterzem. Ta postawa pasterza – dobrego, zatroskanego o swoje owce, wynikała stąd, że śp. bp Kazimierz miał bardzo dobre rozeznanie środowiska i ludzkiego życia w ogólności. Był przygotowany przez doświadczenie życiowe i wiedzę. Jako profesor socjologii wiedział, jakie czynniki muszą zaistnieć, aby „stado owiec” – powierzeni mu wierni, mogli po prostu dobrze żyć. Muszą kierować się wartościami przyniesionymi nam przez Jezusa Chrystusa. To właśnie bp Ryczan przekazywał w swoich słowach, kazaniach, nauczaniu – mówi bp Marian Florczyk.

– Przez te wspólne lata w diecezji kieleckiej podziwiałem jego odwagę i to, że czuł się jak prorok i spełniał rolę prorocką, choć nieraz doświadczał słów ostrej krytyki – podkreśla. Bp Florczyk zauważa, że chociaż bp Ryczan urodził się tuż przed wojną (1939 r.), to dobrze pamiętał jej schyłek i wczesne lata powojenne. Ukształtowało go dorastanie i życie w określonym środowisku na ziemi przemyskiej, w państwie i systemie. – Bardzo mocno bronił wartości ewangelicznych, wskazywał, jak ich zaniechanie niszczy człowieka – zauważa kielecki biskup pomocniczy.

Hierarcha podkreśla także ogromną pracowitość bp. Ryczana, zauważalną także w chorobie, do ostatnich tygodni w szpitalu. Przypomina też np. wyczerpujący czas peregrynacji kopii Obrazu Jasnogórskiego po diecezji kieleckiej, którą tworzą 304 parafie, i gotowość do podjęcia wszelkich zobowiązań, choć były to już początki choroby. Z pokorą i pogodą ducha bp Ryczan znosił cierpienia. Zaakceptował je z całą świadomością jako wpisane w życie ludzkie.

– Z wielkim zaangażowaniem bp Ryczan podchodził do Eucharystii, każda Msza św. była dla niego wydarzeniem wiary i miejscem przekazania Bożej nauki – twierdzi bp Florczyk, wspomina także m.in. zaangażowanie bp. Kazimierza w sprawy Wyższego Seminarium Duchownego. – W 1994 r. mianował mnie rektorem. Od początku widać było jego zaangażowanie w sprawy seminarium, ale przede wszystkim troskę o powołania i o powołanych. Często podczas np. inauguracji roku akademickiego podkreślał, aby klerycy byli nie tylko intelektualnie sprawni, ale stawali się świadectwem Chrystusa pod względem wiary, a nawet zewnętrznego zachowania czy stroju, aby we wszystkich wymiarach byli przykładem dla innych.

Bp Florczyk wspomina tak liczne kierowanie księży na studia doktoranckie oraz podchodzenie z pełnym zaangażowaniem do własnych wykładów, kiedy to już jako biskup kielecki, po spełnieniu licznych obowiązków w niedzielę, jechał do Lublina z serią wykładów. – Bp Kazimierz był ogromnie pracowity i nie zwalniał się z żadnych obowiązków – zaznacza bp Marian Florczyk.

Ks. Dariusz Gącik: Bp Kazimierz Ryczan był budowniczym domu w naszej diecezji

– Śp. bp Kazimierz Ryczan był budowniczym chrześcijańskiego domu w naszej diecezji i ojczyźnie i ten fakt był mocno obecny w przepowiadaniu zmarłego Księdza Biskupa – mówi „Niedzieli” ks. Dariusz Gącik, wikariusz generalny diecezji kieleckiej, a za czasów bp. Ryczana – notariusz i rzecznik kieleckiej Kurii.

– Budowanie na chrześcijańskich fundamentach i wartościach było wciąż obecne w nauczaniu Księdza Biskupa. Całe jego przepowiadanie koncentrowało się na trzech tajemnicach: tajemnicy Krzyża, tajemnicy Maryi, tajemnicy wspólnoty szeroko rozumianej – mówi ks. Gącik, zauważając, że nie można zawężać przepowiadania zmarłego biskupa kieleckiego tylko do społecznego kontekstu. – W zasadzie całe moje kapłańskie życie i doświadczenie jest związane z czasem pasterzowania bp. Ryczana. Jak chyba każdy, byłem pod wrażeniem przepowiadania Księdza Biskupa – jego różnorodności, specyficznej mozaiki złożonej z zagadnień wiary, duchowości, życia Kościoła, nauki społecznej. Był pasterzem odważnie i klarownie głoszącym Ewangelię – uważa wikariusz generalny.

Wspominając czasy bycia rzecznikiem w kieleckiej Kurii, ks. Dariusz Gącik tak podsumowuje współpracę ze śp. bp. Ryczanem: – Moje zadanie polegało na tym, żeby dziennikarzom głębiej wyjaśniać motywy tez głoszonych przez bp. Ryczana, żeby uniknąć zafałszowań i nadinterpretacji albo zdań wyrywanych z kontekstu, co bywa pokusą dziennikarzy i stanowiło ją na pewno w wypadku specyficznych, lapidarnych określeń bp. Ryczana – mówi. Zauważa także, jak ważne było zrozumienie motywacji bp. Ryczana: to był człowiek, który bardzo się troszczył o Kościół, ludzi, powierzonych sobie wiernych. Zależało mu zarazem, aby niezbywalne wartości były pielęgnowane. Ks. Gącik wraca pamięcią do bezpośredniości w codziennych kontaktach i ojcowskiego serca, bo – jak twierdzi – bp Ryczan był człowiekiem, który bardzo przeżywał doświadczenia innych ludzi. Zaznacza także ważność słów kierowanych do kapłanów, np. w Wielki Czwartek, szczególnie konieczność pogłębionej modlitwy oraz symboliczną datę śmierci – 13 września, gdy czcimy MB Fatimską, w wigilię święta Podwyższenia Krzyża, które było mu tak drogie. – W ostatnich czasach bp Kazimierz Ryczan bardzo głęboko doświadczył własnego Getsemani – zauważa ks. Dariusz Gącik.

Prof. Stanisław Góźdź: Chorobę znosił jak żołnierz

– Jak wojna to wojna – tak skomentował początki swojej choroby – wspomina prof. Stanisław Góźdź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, który do ostatnich chwil towarzyszył bp. Ryczanowi. Stwierdza, że chorobę, którą Biskup także nazywał „nieproszonym gościem”, znosił z hiobowym zawierzeniem. Przy okazji wykonał kawał dobrej roboty w zakresie profilaktyki, bo odważnie, po męsku (a miał w sobie coś z żołnierza, ba – z generała!) mówił o swojej chorobie, o nowotworze, że jednak wcześniej powinien był się badać. – Takie słowa z ust biskupa mają swoją wagę. Ze swoją chorobą nigdy się nie krył, był zwyczajnym pacjentem i jako pacjent, nierzadko z towarzyszącą mu „aparaturą medyczną”, odprawiał nieraz Msze św. w naszej kaplicy – opowiada.

Biskup był bardzo skromnym i ciepłym człowiekiem, głęboko wierzącym kapłanem i patriotą. – Jego postura, głos, silny uścisk dłoni mogłyby sugerować, że stwarza dystans, ale tak absolutnie nie było – przekonuje prof. Góźdź. – Charakteryzowały go wyrazistość, prostota przekazu, co się często nie podobało, ale tak to jest, gdy ktoś mówi prosto z mostu. Jemu zawsze bardzo chodziło o Kościół, o Polskę – zauważa szef świętokrzyskiej onkologii. Zmarłego bp. Ryczana zestawia – w swojej ocenie – z postacią bp. Czesława Kaczmarka, nazywając go wielkim mężem stanu. Zarazem prof. Góźdź, który ma za sobą wiele godzin „przegadanych” – tak zwyczajnie, po ludzku, ze śp. bp. Ryczanem, podkreśla jego niepamiętliwość, niechowanie w sercu jakiejkolwiek urazy, choć wyraziste nauczanie bp. Ryczana sprowadzało na niego ataki, wręcz lawinę krytyki. – On był chyba ponad to, a poza tym był po prostu po ludzku dobrym człowiekiem, o wielkim sercu, przebaczającym wszystkim. Nie był w ogóle zawzięty. Miał swoje zdanie i je mówił, ale każdego starał się zrozumieć – zwraca uwagę rozmówca „Niedzieli”. – Dla mnie to symbol, że umarł akurat w dniu święta Jana Chryzostoma, który jest patronem kaznodziejów. A on był kaznodzieją. Mistrzowskim kaznodzieją, którego kilkuminutowych kazań słuchało się z zapartym tchem – podsumowuje.

Wypowiedzi zebrała Agnieszka Dziarmaga