Reklama

Historia w dzwonach zapisana (1)

Niedziela przemyska 4/2001

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ludwisarze twierdzą, że historię można podzielić na dwa przeplatające się wzajemnie okresy - czasy pokoju, kiedy armaty przetapia się w dzwony, i czasy wojny, kiedy dzwony przelewa się na powrót w armaty.

Dźwięk dzwonów zrósł się z naszą kulturą; towarzyszy chrześcijańskiej Europie od wczesnego średniowiecza, kiedy to za przykładem Paulina, biskupa Noli w Kampanii, papież Sabinian (604-606) wprowadził je do kościołów i nakazał, by ich bicie obwieszczało o mijających godzinach. Aleksander Bruackner w Encyklopedii Staropolskiej wspomina, że w Polsce "dzwonem kościelnym wzywano lud do nabożeństwa, w niedzielę przede mszą trzykrotnie; na Anioł Pański o wschodzie i zachodzie słońca; trzykrotnie dziennie na modlitwę o pokój; za umarłych (..) przez pół kwadransa; (...) gdzieniegdzie uderzano po dzwonieniu na Anioł Pański dziewięć razy w wielki dzwon za poległych na wojnie; dzwoniono w niedzielę na sumie przy podniesieniu, aby nieobecni w kościele wspomnieli o Najświętszym Sakramencie". I dalej: " dzwoniono dla rozpędzenia chmur gradowych, do gaszenia pożarów, do ratowania się w powódź czy napad nieprzyjacielski, ale temu celowi służyły i dzwony ratuszowe. (...) W trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia ( ...) milkły dzwony po przedzwonieniu na Gloria w Wielki Czwartek, aż do Gloria w Wielką Sobotę, albo do procesji rezurekcyjnej...". Dzwony dzwonią w dniach żałoby, ale także obwieszczają wydarzenia radosne: pamiętamy pierwsze godziny po wyborze naszego Ojca Świętego i dziękczynny dźwięk dzwonów, który wyrażał najdobitniej to, co czuły wówczas polskie serca na całym świecie.

Podczas uroczystego poświęcenia dzwonom są nadawane imiona. Łączą się one często z patronem fundatora (np. dzwon "Zygmunt" fundowany w roku 1521 przez króla Zygmunta Starego), lub wezwaniem świątyni, do której są przeznaczone. Czasami noszą imiona papieży sprawujących swój urząd w czasie, gdy dzwon powstawał (np. dzwon "Urban" w kościele farnym w Krośnie na cześć Urbana VIII, czy "Jan Paweł II" z 1981 r. w kościele parafialnym pw. Trójcy Przenajświętszej w Babicach) . Nierzadko na dzwonach były i są nadal umieszczane różnorodne ornamenty i przedstawienia figuralne. Tworzą one nie tylko ciekawą artystycznie kompozycję, ale są nośnikami ważnych treści. Istotne są także napisy. Niejednokrotnie bywają one dla historyka cennym źródłem dopełniającym archiwalne dokumenty. Oto dla przykładu napisy z dwóch dzwonów wykonanych w ludwisarni Ludwika Felczyńskiego w Przemyślu dla parafii w Witkowicach: na dzwonie o wadze 435 kg, ton A: "Powołano mnie do życia w 610 rocznicę budowy kościoła, bym głosił chwałę Boga i Maryi Królowej niebios, wypraszał błogosławieństwo Boże dla parafian żyjących, łaskawy sąd dla umierających i wieczny odpoczynek dla umarłych. Rok 1314-1924", na dzwonie o wadze 106 kg ton E: "Ufundowali mnie księża rodacy: St. Domasik, proboszcz w Białej, ks. Maciej Warmuz proboszcz w Bulowicach, ks. Ignacy Chwirut sekretarz arcybiskupi we Lwowie, ks. Albin Mydlarz proboszcz Wojsk Polskich, ks. Stanisław Niziołek, proboszcz miejscowy" . A teraz inny napis z dzwonu, który z odlewni w Przemyślu powędrował aż do Baranowa w Wielkopolsce: "Sit nomen Domini benedictum - napis z dzwonu z 1862 r. w Wrocławiu wylanego, a 1918 r. przez Niemców zabranego. Dzwon ten wylany po wszechświatowej wojnie, w wolnej już Ojczyźnie dla kościoła w Baranowie w marcu roku Pańskiego 1926 w Przemyślu, z dobrowolnych składek parafian, ku czci Chrystusa Króla, za pontyfikatu Papieża Piusa XI, w miesiąc po śmierci śp. Arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, Kardynała Prymasa Polski ks. dr. Edmunda Dalbora, za proboszcza ks. Stanisława Hundta. Niech głos mój przenika do serca grzesznika".

Piękno dzwonu ocenia się głównie przez pryzmat dźwięku; ale jakże ważny wydaje się także kształt wizualny dzwonu jako przedmiotu, piękno jego ornamentów, przedstawień figuralnych, oraz krój liter i treść napisów. Owo piękno, najczęściej gdzieś wysoko ukryte, na co dzień niestety bywa niedostępne dla naszych oczu; niestety, bo w przedstawieniach na dzwonach zapisana jest nasza wielka i mała historia, cząstka historii Kościoła w Polsce i cząstka historii każdej parafialnej wspólnoty.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jelenia Góra: Znaleziono zwłoki 12-letniej dziewczynki, najprawdopodobniej ofiary zabójstwa

2025-12-15 18:09

[ TEMATY ]

Jelenia Góra

zabójstwo

PAP/Wojciech Kamiński

Policja na miejscu, gdzie znaleziono zwłoki 12-letniej dziewczynki

Policja na miejscu, gdzie znaleziono zwłoki 12-letniej dziewczynki

12-letnia dziewczynka najprawdopodobniej padła ofiarą zabójstwa. Jej ciało znaleziono w poniedziałek po południu przy ul. Wyspiańskiego – podała jeleniogórska policja. Śledztwo w tej sprawie prowadzi prokuratura, a policjanci nie ujawniają na razie szczegółów.

Jak potwierdziła w rozmowie z PAP podinsp. Edyta Bagrowska z Komendy Miejskiej Policji w Jeleniej Górze, ciało dziewczynki znaleziono około godz. 15.00 w poniedziałek.
CZYTAJ DALEJ

Za przyczyną bł. Rodziny Ulmów módlmy się za abp. Józefa Michalika

2025-12-15 11:18

[ TEMATY ]

abp Józef Michalik

bł. rodzina Ulmów

BP KEP

Abp Józef Michalik

Abp Józef Michalik

Drodzy Diecezjanie, z serca zachęcamy do dalszej, wytrwałej modlitwy w intencji abp. Józefa Michalika, prosząc Boga o zdrowie, siły i cierpliwość w chorobie. Niech nasza modlitwa będzie znakiem jedności i duchowego wsparcia.

Od najbliższego poniedziałku, w nowennowej (dziewięciodniowej) modlitwie, polecajmy abp. Józefa wstawiennictwu bł. Rodziny Ulmów, ufając, że Bóg udzieli mu potrzebnych łask za ich przyczyną.
CZYTAJ DALEJ

Papież o szopce w Watykanie i przeciw antysemityzmowi

2025-12-15 21:12

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

PAP/EPA/VATICAN MEDIA HANDOUT

Stając przed szopką odkrywajmy w sobie potrzebę poszukiwania w naszym życiu chwil ciszy i modlitwy, aby odnaleźć siebie i wejść w komunię z Bogiem - powiedział Papież na audiencji z okazji dzisiejszej inauguracji choinki i szopki w Watykanie. Zapewnił też o modlitwie za ofiary islamistycznego zamachu społeczność żydowską w Sydney, w którym zginęło 16 osób, a kilkadziesiąt zostało rannych.

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję