Polacy w tym roku kupili najwięcej w Europie nowych samochodów. Bijemy kolejne konsumpcyjne rekordy – co z zadowoleniem odnotowują zachodnie i rodzime koncerny. Kupujemy jak szaleni domy, meble, zagraniczne wakacje, ekskluzywną odzież i biżuterię. Nadmiar pieniędzy lokujemy w bankach, w obligacjach skarbu państwa (rekordowa sprzedaż w 2019 r.) – korzystamy z prosperity pełnymi garściami. Skończył się czas zaciskania pasa, epoka odmawiania sobie większości tzw. dóbr luksusowych, szarakowania, liczenia grosza, „byle do pierwszego”. Chcemy na bogato dla siebie i dla rodziny. Prawdziwy karnawał!

I wtedy pojawiają się ludzie, którzy mówią: dość! I nie są to mnisi, którzy przywykli do życia w ascezie, ale najczęściej – choć nie tylko – młodzi, wykształceni, z aspiracjami, oczytani, bywali w świecie. Ogłaszają, że mniej znaczy więcej. Cytują papieża Franciszka i jego ekologiczną encyklikę Laudato si’.

Są przekonani, że „karnawał” na dłuższą metę człowiekowi szkodzi. Coraz częściej się zdarza, że w tym stworzonym z takim wysiłkiem świecie brakuje tego, co najważniejsze: miłości, szacunku, serdeczności, wzajemnego oddania.

Ludzie nie dogadują się ze sobą, nie potrafią rozmawiać o uczuciach, w ogóle nie potrafią ze sobą rozmawiać. Czy rodzinne spędzanie czasu w galerii handlowej to coraz częściej szczyt naszych możliwości?

Czym jest minimalizm?

Świadomą rezygnacją z nadmiaru rzeczy, ograniczaniem się, uczeniem się rezygnowania. Najprościej sprawę ujmując – jest to upraszczanie życia. Ograniczenie ma paradoksalnie sprawić, byśmy czerpali z życia więcej radości, więcej czasu poświęcali własnemu rozwojowi, w tym duchowemu, rodzinie, przyjaciołom, własnym pasjom. Tylko że to nie zrealizuje się samo. Jak wszystko, co w życiu cenne, wymaga wytrwałości i samozaparcia.

Dla jasności – przykład. Ania i Wojtek to małżeństwo z 15-letnim stażem. Przeczytali w ubiegłym roku książkę Anny Mularczyk-Meyer: Minimalizm po polsku, w której szczególnie przemówiły do nich rozmowy z dominikaninem o. Krzysztofem Pałysem i katolickim małżeństwem z podobnym jak oni doświadczeniem życiowym. Solidnie przegadali treść książki i postanowili spróbować. Wydawało im się to łatwe do zrealizowania. Autorka proponowała bowiem skupienie się na świadomej relacji z Bogiem, umiar, prostotę, zadowolenie z aktualnego stanu posiadania, wstrzemięźliwy stosunek do pieniędzy. Słowem – postawę, nad którą powinien pracować każdy chrześcijanin.

Anka i Wojtek w ciągu kilku dni przekopali dom, by pozbyć się rzeczy, których nie nosili (ubrania), nie używali (gadżety), nie lubili (meble oraz rozmaite drobiazgi z wyposażenia). Uzbierali w ten sposób całą górę rzeczy, które później przewieźli do punktu pomocy doraźnej Caritas, by posłużyły biedniejszym od nich. W koszu wylądowała cała przetworzona żywność. Wyrzucili ją, bo uznali, że podarowanie tej trucizny innym byłoby nie fair. Do pracy „zagonili” swoje nastoletnie dzieci, które na początku uznały, że rodzice „oszaleli”, a potem z trudem, jednak przyjęły ekologiczną argumentację popartą autorytetem papieża Franciszka.

Wyrzeczenie wielopokoleniowe

Wojtek mówi, że ograniczenia można wprowadzać indywidualnie albo namówić na nie całą rodzinę. Wtedy jest trudniej i łatwiej jednocześnie. Trudniej, bo trzeba najpierw przekonać domowników, a potem jakoś ogarnąć żywioł, który z tego wynika.

– Uważam, że najlepiej zacząć np. od siebie i współmałżonka. Pierwszym krokiem było uświadomienie sobie, ile czasu kradną nam komputer i gapienie się w telewizor. Pierwsze podejście trwało tydzień. Przez pierwsze dni czułem się jak narkoman po odstawieniu prochów... Przyszła refleksja o skali wewnętrznego uzależnienia. – To opróżnienie mieszkania z nagromadzonych stert rzeczy ma działanie niemal uzdrawiające – dopowiada Ania. – Następnym krokiem wymagającym meganegocjacji było ustalenie, że oglądamy jeden program informacyjny, jeden sportowy i jakiś film wieczorem... Z wyjątkiem tych ok. 2 godzin telewizor jest wyłączony. Teraz meblem numer jeden stał się stół. Jemy przy nim, rozmawiamy, dyskutujemy, niedawno nawet śpiewaliśmy kolędy – chyba pierwszy raz poza Wigilią. Pojawiła się w naszym domu nowa jakość: spokój. Przestaliśmy chodzić do supermarketu, bo to wcale nie jest ekonomicznie opłacalne – kupujemy wtedy za dużo i niepotrzebnie, głównie dla dzieci.

Minimalizm po katolicku

Minimalizm jest bardzo zakorzeniony w chrześcijaństwie. Franciszek w swojej encyklice o ekologii namawia nas także do „praktykowania małej drogi miłości, by nie przegapić okazji do dobrego słowa, uśmiechu, każdego małego gestu, zasiewającego pokój i przyjaźń”. Papież powtarza starą prawdę, że wszystko zaczyna się od przemiany serca.