W ostatnim czasie, w dość dramatycznych okolicznościach, powróciło zagadnienie Komunii św. duchowej. Nie jest to nic nowego – to stara, wypracowana w ciągu wieków praktyka duchowa, oparta na wierze i miłości jako podstawie życia chrześcijańskiego. Tradycyjne nauczanie w tym względzie rozróżnia trzy sposoby przyjmowania Eucharystii: tylko sakramentalny, duchowy oraz pełny – duchowo-sakramentalny.

Pierwszy sposób, który właściwie jest tylko przyjmowaniem zewnętrznym, ma miejsce wtedy, gdy ktoś przyjmuje Komunię św. w stanie grzechu ciężkiego. Takie przyjęcie Komunii św. ma tylko charakter zewnętrzny i z punktu widzenia nauki Kościoła jest świętokradztwem.

Drugi sposób ma charakter wyłącznie duchowy, a opiera się na pragnieniu wzbudzanym przez wiarę i miłość. Wierzący wewnętrznie chce autentycznie zjednoczyć się z Chrystusem, który się udziela w Eucharystii. W ten sposób wierzący nawiązuje bezpośrednią więź z Chrystusem i czerpie z Jego zbawczych darów. Ta możliwość wynika z tego, że w życiu chrześcijańskim najważniejsze są wiara i miłość – na nich opiera się zbawcza więź z Bogiem i stale się ona dopełnia. Dzięki swojemu szczeremu i oczyszczonemu pragnieniu człowiek może trwać nieustannie w Bogu i zbliżać się do zbawienia. Gwarancję tego faktu znajdujemy w Liście do Galatów, w którym św. Paweł podkreślił, że zasadą życia chrześcijańskiego jest „wiara działająca przez miłość” (por. 5, 6).

Trzeba jednak pamiętać, że Komunia św. duchowa nie zastępuje Komunii sakramentalnej, ponieważ tylko sakramentalne przyjęcie Ciała i Krwi Chrystusa pod postacią chleba i wina, oparte na świętości wewnętrznej, na „przybraniu szaty godowej” (por. Mt 22, 11), Chrystusa w Eucharystii, zapewnia pełnię skutków, które są związane z przyjmowaniem Komunii św. Przez przyjęcie sakramentalne wierzący jednoczy się z Chrystusem-Miłością w sposób pełny, pewny, skuteczny, leczący jego braki duchowe, podnoszący w wierze i miłości, uzdalniający do pełniejszego życia wiarą i miłością; zostaje on także pełniej włączony w Kościół i buduje jego jedność duchową. W przypadku Komunii duchowej jej skutek jest uzależniony od „intensywności” wykazanych wiary i miłości, choć na pewno zachowuje ona charakter zbawczy. Kościół bardzo dowartościowuje wolę człowieka i jej akty duchowe. W przypadku tej Komunii jej skutki mają charakter osobisty i indywidualny, ale nie ma w niej skutków dotyczących Kościoła, ponieważ te są związane tylko z pełnym przyjęciem Chrystusa w Eucharystii.

Trzeba więc pamiętać, że duchowe przyjęcie Komunii św. jest praktyką uprawnioną, dostępną dla każdego wierzącego w każdym czasie i w każdym miejscu, służącą jego rozwojowi duchowemu i zbawieniu, zwłaszcza wtedy, gdy nie może on uczestniczyć we Mszy św., ale właściwym i doskonałym sposobem korzystania z Eucharystii pozostaje przyjmowanie Ciała i Krwi Chrystusa, ponieważ zapewnia pełne i owocne zjednoczenie z Chrystusem i przyczynia się do budowania Kościoła jako Ciała Chrystusa.