W Akcji Katolickiej jest potencjał

Ks. Mariusz Frukacz: Od blisko 30 lat Akcja Katolicka działa w nowy sposób. Jakie jest jej miejsce w dzisiejszym Kościele w Polsce? Jakie były jej najważniejsze dokonania w ostatnich latach?

Urszula Furtak: Lubię powtarzać, że ojczyzną członka Akcji Katolickiej jest jego parafia. W niej mamy miejsce newralgiczne, punkt styczny współpracy między świeckimi a hierarchią kościelną. Relacje oddolne są niezwykle ważne. W wymiarze diecezjalnym akcja podejmuje szereg inicjatyw, które jednoczą członków. Na szczeblu krajowym stajemy się widocznym znakiem sprzeciwu wobec trawiącego naszą rzeczywistość „marszu przez instytucje” i przetaczającej się przez nasz kraj rewolucji kulturowej. Podejmowaliśmy wiele działań w obronie: instytucji, osób, hierarchów kościelnych, których dobre imię i opinia zostały zszargane przez pomówienia. Na przestrzeni ostatnich lat ujednoliciliśmy formację liderów w strukturach diecezjalnych. Zadbaliśmy o to, by św. Jan Paweł II został ogłoszony patronem naszego stowarzyszenia, zatwierdziliśmy nowy statut. Organizujemy akcje promujące postawy patriotyczne, których kulminację stanowią kolejne edycje Koncertu Pieśni Patriotycznej na Zamku Królewskim w Warszawie. Współpracujemy z Polskim Instytutem Akcji Katolickiej w Wielkiej Brytanii, jesteśmy aktywni w mediach społecznościowych, diecezjalnych i ogólnopolskich, w których prezentujemy nasze stanowiska.

Dzisiejszy świat określa się w socjologii jako postchrześcijański, ale wiemy, że pełna realizacja Ewangelii jest wciąż przed nami. Jaką rolę w ewangelizacji odgrywa Akcja Katolicka?

Istota apostolstwa laikatu Akcji Katolickiej polega na ścisłej współpracy z hierarchią. Oczywiście, to współdziałanie nie ogranicza się jedynie do realizacji programu duszpasterskiego, ale zmierza do znalezienia stosownej metody, dzięki której zaniesiemy Chrystusa współczesnemu człowiekowi, który żyje tak, jakby Bóg nie istniał. W encyklice Fratelli tutti papież Franciszek napisał, że we współczesnym zglobalizowanym świecie „najlepszym sposobem, by panować i posuwać się naprzód bez ograniczeń, jest sianie rozpaczy i budzenie ciągłej nieufności”. Widać to na przykładzie ostatnich wydarzeń w Polsce. Akcja Katolicka na to sianie rozpaczy i budzenie nieufności odpowiada troską o Kościół. Angażuje się nie tylko w modlitwę, ale organizuje grupy w celu ochrony obiektów sakralnych, kaplic i świętych wizerunków. Z pewnością mamy do czynienia z pewną formą kryzysu wartości, ale ten kryzys będzie dla Kościoła twórczy. Kluczowym zadaniem jest pozyskanie na nowo młodzieży do Kościoła. W Christus vivit Franciszek przypomniał nam, że: „wielu ludzi młodych podlega naciskom ideologicznym”. Akcja Katolicka w dobie „ideologicznych i kulturowych kolonizacji” jest wezwana do tego, by dawać świadectwo aktualności Ewangelii. Kluczem do rozumienia młodego pokolenia w dobie trawiącej świat rewolucji neomarksistowskiej jest osoba młodego bł. Carla Acutisa, który również nas – ludzi dorosłych – przestrzega: „Wszyscy rodzą się jako oryginały, ale wielu umiera jako kserokopie”. W Akcji Katolickiej jest potencjał. Tworzą ją naprawdę wspaniali ludzie, którzy dla Chrystusa chcą zmienić świat, ale przede wszystkim siebie.

Reklama

Dzisiejsza kultura jest coraz bardziej antychrześcijańska, widać to na scenach teatrów i w salach kinowych. W jaki sposób Akcja Katolicka może wpływać np. na zmianę systemu prawnego w Polsce?

Dziś przed Akcją Katolicką stoi kluczowe zadanie: przepojenie rzeczywistości społecznej Ewangelią. O ile na płaszczyźnie eklezjalnej mamy lekcję odrobioną, o tyle w obszarze kultury musimy zintensyfikować działania. Kultura jest dziś kluczowym i palącym wyzwaniem dla katolickiego laikatu zrzeszonego w Akcji Katolickiej. Musimy wypracować metody, które zainspirują społeczeństwo nie tylko do podjęcia trudu w zakresie odnowy porządku doczesnego, ale również w kwestii zaangażowania po stronie Kościoła na rzecz Chrystusa, Kościoła i bliźniego. Nadmienię, że nie będzie to łatwe zadanie, ponieważ współczesna kultura, a w zasadzie antykultura, jest nie tylko antychrześcijańska, ale chrystofobiczna. Co do zmiany sytemu prawnego w Polsce – angażujemy się w wiele projektów służących życiu, seniorom i młodzieży, współpracując z wieloma organizacjami. Akcja zawsze będzie lobbować na rzecz życia i godności człowieka. To nasz obowiązek.

Nasza młodzież zaangażowała się w walkę o nieograniczony dostęp do aborcji. Ci młodzi ludzie są katechizowani, przyjęli sakramenty, a dzisiaj uczestniczą w nowej rewolucji obyczajowej. W jaki sposób Akcja Katolicka chce odpowiedzieć na tę sytuację?

Nie wystarczy ograniczyć się do stwierdzenia, że Akcja Katolicka jest organizacją zrzeszającą ludzi w wieku dojrzałym, którzy zostali ukształtowani życiowo. Papież Franciszek inspiruje nas do wychodzenia na ludzkie peryferie. Podpowiada nam, że rodzaj duszpasterstwa statycznego powinien odejść do lamusa. Członek Akcji Katolickiej musi być dynamiczny w swoim działaniu. Gdy mówimy o młodzieży zaangażowanej w tzw. strajk kobiet, bądźmy świadomi jednego – w obecnej dobie rozpowszechnianie fake newsów to pewna forma wyrazu kultury, „która zatraciła poczucie prawdy i nagina fakty do interesów partykularnych”. W tej materii nie wystarczą stanowiska, wydawane opinie. Potrzebny jest dialog z młodymi w zmieniającym się świecie. Nasza młodzież i dzieci dojrzewają w innych niż my czasach, pośród innych wartości. Musimy o nich zawalczyć, by nie stali się łupem dla wielu politycznych środowisk, które na ich buncie będą chciały ugrać kapitał polityczny.

Jak Pani widzi przyszłość Akcji Katolickiej i duszpasterstwa w Polsce na kanwie tego, co się dzieje w przestrzeni publicznej?

Jedno musi się okazać jasne: „Kto ma młodzież, ten ma przyszłość”. Mam świadomość, że zanikanie wiedzy religijnej w praktyce oznacza to, że wielu ludzi zaczęło odrzucać swoje dziedzictwo. Musimy ten proces powstrzymać. Obecna sytuacja w Polsce nie napawa optymizmem. Stara rzymska zasada „dziel i rządź” sprawdza się w praktyce i trzeba położyć jej kres. Historia uczy nas, że w każdej chwili kryzysów Pan Bóg wzbudzał w Kościele mężów opatrznościowych. Z pewnością jest tak również obecnie. Kryzys, z którym mamy do czynienia, jest szansą nie tylko dla Akcji Katolickiej, ale przede wszystkim dla całego Kościoła. Akcja wśród swych najważniejszych zadań widzi przede wszystkim kwestie związane z obroną pasterzy Kościoła. Jesteśmy świadkami szargania nie tylko symboli świętych i miejsc kultu, ale odzierania z godności naszych autorytetów. Dziś nie tylko mówimy stanowcze „nie” szkalowaniu dobrego imienia kard. Stanisława Dziwisza. Najważniejsze zadanie na dziś to nie tylko przywrócenie dobrego imienia naszym pasterzom, ale również wsparcie modlitewne i jeżeli zajdzie taka potrzeba – również prawne.

Urszula Furtak
funkcję prezesa Akcji Katolickiej w Polsce pełni od 2016 r.

Od 1991 do 2008 r. sprawował funkcje wikariusza papieskiego dla diecezji rzymskiej, przez wiele lat przewodniczył Episkopatowi Włoch, przez niemal 30 lat uważany był za jedną z najbardziej wpływowych postaci Kościoła we Włoszech. Mimo, że skończył 89 lat pozostał niezwykle przenikliwym obserwatorem życia kościelnego i politycznego we Włoszech i na świecie. W najnowszym numerze „Il Foglio”, opiniotwórczej, włoskiej gazety, ukazał się wywiad z purpuratem, który ma być odpowiedzią kard. Ruiniego na ataki skierowane przeciwko Janowi Pawłowi II.

Na początku wywiadu Matteo Matzuzzi, watykanista „Il Foglio”, prosił kardynała o skomentowanie artykułu w „New York Times”, w którym utrzymuje się opinię, że Jan Paweł II został świętym zbyt pochopnie. W odpowiedzi kard. Ruini wspomniał moment śmierci Papieża i jego pogrzeb, który według niego był „apogeum Kościoła katolickiego, w którym trudno nie dostrzec ręki Boga”, oraz okrzyki ludzi „Santo Subito” (Święty zaraz).

Wyjawił również, że po pogrzebie kard. Tomko podjął inicjatywę zbierania podpisów kardynałów, którzy zamierzali prosić przyszłego papieża o zwolnienie z pięcioletniego okresu oczekiwania przed rozpoczęciem procesu beatyfikacji. „Podpisy złożyło ponad osiemdziesięciu kardynałów, a Tomko wręczył mi petycję jako kardynałowi wikariuszowi (procesy beatyfikacyjne i kanonizacyjne papieży odbywają się w diecezji rzymskiej, której papieże są biskupami – przyp. W.R.)”. – wspom kard. Ruini i doda: „Na pierwszej audiencji, której udzielił mi Benedykt XVI, przedstawiłem mu ją i nowy papież natychmiast się zgodził. Co do reszty, proces beatyfikacyjny, a następnie kanonizacyjny, przebiegał z absolutną regularnością, z zachowaniem wszelkich norm”.

Kardynał wyjaśnił fakt, że szybkość procesów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych zależy w dużej mierze od uznania cudów wymaganych przepisami, a w przypadku Jana Pawła II cuda były: „I to jakie cuda!” Poza tym kard. Ruini podkreślił fakt szeroko rozpowszechnionego, światowego kultu św. Jana Pawła II, również przy jego grobie w bazylice św. Piotra.

Dziennikarz poprosił purpurata, by odpowiedział tym wszystkim, którzy kwestionują „świętość” Jana Pawła II. „Będąc w bliskim kontakcie z Janem Pawłem II przez prawie dwadzieścia lat stopniowo nabrałem przekonania, że mam do czynienia z wielkim świętym, ale także z wielkim człowiekiem. Intensywność jego modlitwy uderzyła mnie od samego początku - natychmiast i całkowicie pogrążał się w modlitwie, gdy tylko pozwalały mu na okoliczności, i nic, co się wokół niego działo, nie rozpraszało go”.

Drugim „elementem” świętości papieża, była niezwykła zdolność przebaczania. „Często musiałem sygnalizować mu krytyki, nawet bardzo zdecydowane, linie jego pontyfikatu i jego samego. Papież reagował próbując przede wszystkim zrozumieć je i do pewnego stopnia uzasadniać te sprzeciwy. Nigdy nie brał pod uwagę hipotezy odwetu”. Następnie włoski purpurat wspomniał rys osobowości Papieża, o którym rzadko się mówi: „Jan Paweł II był całkowicie oderwany od dóbr ziemskich, a o jego osobiste rzeczy dbali inni z miłości do niego. Natomiast sam bardzo chętnie pomagał biednym, począwszy od ‘głodnych ludów’, na przykład mieszkańców Sahelu” (Jan Paweł II utworzył 22 lutego 1984 r. Fundację dla Sahelu, której celem było niesienie pomocy mieszkańcom tej części Afryki, szczególnie zagrożonej suszą – przep. W.R.).

W podsumowaniu wypowiedzi o świętości Jana Pawła II kard. Ruini wypowiedział zdecydowane słowa: „Kto kwestionuje jego świętość, jest zaślepiony uprzedzeniami i nie wie, co mówi. Szczególnie przykro, gdy takie stanowisko zajmują katolicy”.

Druga część wywiadu poświęcona jest spekulacjom wokół opublikowanego ostatnio Raportu dotyczącego McCarricka. Dziennikarz zapytał kardynała, czy słuszne są zarzuty, że Papież w sposób zbyt powierzchowny traktował kierowanie Kurią rzymską i nominacje biskupie. W odpowiedzi Ruini wyjaśnił, że „Jan Paweł II starannie wybierał swoich najbliższych współpracowników i darzył ich wielkim zaufaniem, nie był kimś, kto chciał skupiać władzę w swoich rękach. (...) Jednocześnie miał bardzo duże poczucie własnej odpowiedzialności i misji, która obejmowała również wymiar rządów.

Gdy przychodziło do podjęcia ważnych decyzji, jakimi z pewnością są nominacje biskupów, zwłaszcza ważnych diecezji, przeznaczał na to więcej czasu i poświęcał ten czas na modlitwę i refleksję. Nie będę wchodził w kwestię nominacji McCarricka, ponieważ jej nie znam i nie brałem w niej udziału, ponieważ wykraczało to poza moje obowiązki dotyczące diecezji rzymskiej i Kościoła włoskiego.

Mogę jednak powiedzieć, że zarzucanie Janowi Pawłowi II powierzchowności jest fałszywe i głęboko niesprawiedliwe - nic w jego sposobie bycia i działania nie było powierzchowne”.

W wywiadzie poruszono również sprawę roli kard. Stanisława Dziwisza, osobistego sekretarza Jana Pawła II, któremu wiele osób zarzuca, że miał zbyt duży wpływ na decyzje papieża, począwszy od decyzji o mianowaniu McCarricka arcybiskupem Waszyngtonu. Purpurat podkreślił, że „don Stanislao”, bo tak go wszyscy nazywali w Watykanie, który „jest prawdziwym kapłanem, całkowicie oddanym swojej posłudze”, „był całkowicie wierny Janowi Pawłowi II”, dlatego „papież bardzo mu ufał, uważając go nie bez powodu za cenną i zawsze lojalną pomoc”.

Kardynał Ruini przytoczył epizod, który miał miejsce w styczniu 2005 r., w którym papież stanowczo sprzeciwił się „don Stanislao”. „Wpływ ks. Stanisława, nawet w ostatnim okresie pontyfikatu Jana Pawła II, nie był w stanie odwrócić ról - tym, który decydował, był papież, a i sam „don Stanislao” nigdy nie chciał, żeby było inaczej”.

Kardynał Ruini odrzuca też tezę, że Jan Paweł II był „onieśmielony” ekspansywnością i silną pozycją McCarricka. „Myślenie, że McCarrick, a nawet ludzie znacznie ważniejsi od niego, mogliby zastraszyć Jana Pawła II, jest po prostu śmieszne. Jego zdanie wypowiedziane na początku pontyfikatu ‘Nie lękajcie się’ pozostało sławne, a Jan Paweł II osobiście nie bał się nikogo na świecie. W wielu okolicznościach mogłem zobaczyć, że odwaga, zarówno fizyczna, jak i moralna, była w nim czymś naturalnym.

Brak lęku i zastraszenia szedł w parze z wielką uwagą i szacunkiem dla każdego, również dla osób najskromniejszych, a tym bardziej dla biskupów - dlatego Jan Paweł II z wielką roztropnością przyjmował oskarżenia przeciwko ludziom”.

W obecnych dyskusjach o misji Jana Pawła II i jego świętości, w których zabierają głos ludzie, którzy nie znali i nie mieli nic wspólnego z papieżem, warto wsłuchać się w głos prawdziwych świadków jego działalności i życia, a takim jest niewątpliwie kard. Camillo Ruini.