Reklama

Kultura

Ogień w sercu z lodu

Obok genialnych fraz, które wyszły spod jego ręki, mistrz Wolfgang Amadeusz Mozart miał nam coś więcej do powiedzenia.

Niedziela Ogólnopolska 29/2021, str. 43

[ TEMATY ]

muzyka

Mozart

Wikpiedia

Barbara Krafft, Wolgang Amadeusz Mozart

Barbara Krafft, Wolgang Amadeusz Mozart

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Gdyby ludzie mogli wejrzeć w moje serce, musiałbym się wstydzić. Wszystko jest dla mnie zimne, zimne jak lód” – napisał we wrześniu 1790 r. do ukochanej Konstancji Wolfgang Amadeusz Mozart. Kiedy słucha się jego muzyki, bez względu na to, czy to kameralistyka, opera, symfoniczne frazy czy dzieła oratoryjne, ilość miłości i płynącego z niej żaru wręcz zniewala.

I może właśnie w słowach samego Mozarta kryje się odpowiedź wyjaśniającą tę dziwną sprzeczność:

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

„Nie zwracam uwagi na czyjąś pochwałę czy winę. Po prostu podążam za własnymi uczuciami. (...) Dziękuję mojemu Bogu za łaskawe przyznanie mi możliwości poznania, że śmierć jest kluczem, który otwiera drzwi do naszego prawdziwego szczęścia”.

Skąd zatem takie słowa u człowieka, tak chętnie przedstawianego jako libertyn, którego postać kreowana była i jest na bezbożnika chętnie demonstrującego swoje ekstrawaganckie spojrzenie na świat. Sądzę, że to świat potrzebował wizerunku Mozarta właśnie takiego, a nie innego. Dlaczego? Bo wpisuje się w mity i stereotypy popkultury. W obrazie Miloša Formana miał być Jimem Morrisonem z The Doors albo Jimim Hendrixem epoki klasycyzmu. Miał się wpisać w główny nurt popkultury. Czy zatem wyrządzono Salzburskiemu Mistrzowi krzywdę? Pewnie tak, bo każde przerysowanie, przekłamanie prawdy jest jej zafałszowaniem.

„Wielką pociechą jest dla mnie wspomnienie, że Pan, do którego zbliżyłem się w pokornej i dziecięcej wierze, cierpiał i umarł za mnie, i że będzie patrzył na mnie z miłością i współczuciem”.

W jak wielkim dysonansie zamieszczony cytat stoi w stosunku do tego, jak Mozarta chcieliby widzieć kreatorzy mód kultury masowej! Owszem, nie sposób zakwestionować wielkiej roli, którą obraz Amadeusz odegrał dla popularyzacji samej muzyki kompozytora. Miliony albumów z filmową ścieżką dźwiękową sprzedanych na całym świecie to dowód, że jednak obok samego kinowego sukcesu całe to hollywoodzkie przedsięwzięcie wydało inne równie piękne owoce.

Reklama

„Ponieważ śmierć, kiedy przychodzimy do rozważenia jej z bliska, jest prawdziwym celem naszego istnienia, ukształtowałem w ciągu ostatnich kilku lat tak bliskie relacje z tym najlepszym i najprawdziwszym Przyjacielem ludzkości, że obraz śmierci nie tylko nie jest dla mnie przerażający, ale jest rzeczywiście bardzo kojący i pocieszający” – powiedział Mozart, gdy tworzył Davide Penitente i Grabmusik. Gdy dyktuję kolejne takty i motywy z Requiem, które są jego autorstwa, kreślę frazy Mszy c-moll czy Gran Partitę ze zniewalającymi frazami, o których krytycy mówią, że w motywie oboju, klarnetu czy fagotu ukryty jest anielski śpiew, nijak nie koresponduje mi to z wizerunkiem wykreowanym na potrzeby show-biznesu. Gdy na scenę w akcie drugim opery Don Giovanni wchodzi Komandor, aby zabrać ze sobą w zaświaty tytułowego bohatera, gdy Hrabia kruszy się przed Hrabiną w Weselu Figara, a dobro i miłość tryumfują nad głupotą, pychą i tym wszystkim, co stoi za tyranią w operach Mozarta opartych na antycznym wzorcu, wiem, że kompozytor obok genialnych fraz miał nam coś więcej do powiedzenia.

„Znam siebie i mam takie poczucie wiary, że nigdy nie zrobię niczego, czego nie zrobiłbym przed całym światem; ale jestem zaniepokojony samymi myślami o byciu podczas mojej podróży wśród ludzi, których sposób myślenia jest tak zupełnie inny od mojego (i od myślenia wszystkich dobrych ludzi). Ale oczywiście muszą robić, co im się podoba. Nie mam serca podróżować z nimi, ani nie mogłem cieszyć się jedną przyjemną godziną, ani nie wiem, o czym rozmawiać; ponieważ, krótko mówiąc, nie mam do nich wielkiego zaufania. Przyjaciele, którzy nie mają w sobie, nie mogą być długo naszymi przyjaciółmi. (...)Zostań ze mną na noc; musisz zobaczyć mnie umierającego. Od dawna miałem smak śmierci na moim języku, czuję śmierć”.

Sądzę, że pokazałem państwu Mozarta innego niż ten, o którego istnieniu wiedzieliście. Cytaty pochodzą z korespondencji z ojcem, Konstancją i przyjaciółmi.

2021-07-14 12:11

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Prawda między nutami

Muzyka Wolfganga Amadeusza Mozarta to dowód na to, że nie potrzeba tysiąca dźwięków, aby oddać to, co w duszy gra.

Tegoroczny 31. Festiwal Mozartowski, który ma miejsce w Warszawie, to znakomity powód, aby pochylić się nie tylko nad geniuszem Mozarta, ale i wyjątkowością jego spuścizny. Z jednej strony mamy niepodważalny geniusz twórcy zaklęty w partyturach, z drugiej – mity, które często stoją w sprzeczności z pomnikowym wizerunkiem mistrza. Mamy doskonale udokumentowane dane zebrane w trzech dużych tomach przez Otto Johna, ale też nielubiane przez mozartowskich ortodoksów, młodsze o niemal cztery dekady (1809), Anegdoty o Mozarcie J. P. A. Suarda. Wielu twierdzi, że Suard w pewien sposób odegrał się za fakt, że Mozart nie wyszedł z kręgów muzyki francuskiej. Po tryumfie barokowych fraz z dworu Ludwików nagłe pojawienie się kompozytora, który zdominował europejski rynek muzyki – w dodatku pozostał kompletnie nieczuły na francuskie wpływy, a jednocześnie realizował przez lwią część życia włoskie kanony – mogło być nie do zniesienia dla wyznawców sztuki Wersalu i Luwru. Stąd być może opisy łakomstwa salzburskiego mistrza, problemy z nadwagą u schyłku życia czy sugestie, że jego śmierć była wynikiem chorób, na które sam sobie zapracował (w tym dosyć wstydliwych). Dzisiaj takie wpisy trafiłyby zapewne na podatny grunt bulwarowej prasy, choć przez lata były w wielu kręgach wyznacznikiem kształtowania opinii o Mozarcie. Ale cóż, prawda wygrywa. Wystarczy pochylić się nad słowami mistrzów.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Piątek - patrzymy na krzyż

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dramatycznym dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to dzień, kiedy nie jest sprawowana Msza św. W kościołach odprawiana jest natomiast Liturgia Męki Pańskiej, a na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Jest to dzień postu ścisłego.

Piątek jest w zasadzie pierwszym dniem Triduum Paschalnego. Dni najważniejszych Świąt Kościoła są bowiem liczone zgodnie z tradycją żydowską, od zachodu słońca.

CZYTAJ DALEJ

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję