Reklama

Ciepło, zimno... Nobel

Zdolność odczuwania ciepła, zimna oraz dotyku jest niezbędna dla przetrwania gatunku ludzkiego – podano w uzasadnieniu tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Instytut Karolinska w tym roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznał Davidowi Juliusowi oraz Ardemowi Patapoutianowi. Mimo wcześniejszych spekulacji nagroda nie trafiła w ręce twórców technologii mRNA, która umożliwiła szybkie opracowanie szczepionki przeciw COVID-19. Instytut postanowił uhonorować tych dwóch naukowców za odkrycie receptorów temperatury i dotyku.

Jak podkreślono w uzasadnieniu decyzji, zdolność odczuwania ciepła, zimna oraz dotyku jest absolutnie konieczna dla przetrwania gatunku ludzkiego, gdyż pozwala na interakcje z otaczającym światem. Zdolności te są dla nas tak oczywiste, że zwykle nie zastanawiamy się nad tym, jak dokładnie one funkcjonują. Tegoroczni laureaci postanowili jednak zgłębić to zagadnienie i poświęcić mu wiele lat żmudnej pracy naukowej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

David Julius jest profesorem fizjologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco. Jest on również laureatem innych licznych nagród i wyróżnień. W swoich badaniach nad receptorami temperatury wykorzystał kapsaicynę, która odpowiada m.in. za ostry smak papryczek chili. Każdy, kto choć raz spróbował tej pikantnej papryki, zauważył zapewne, że powoduje ona charakterystyczne pieczenie. Choć już wcześniej wiadomo było, że kapsaicyna powoduje uczucie bólu, naukowcy nie byli w stanie wyjaśnić przyczyn takiej reakcji. Drobiazgowe badania prowadzone przez zespół pod kierownictwem prof. Juliusa doprowadziły jednak do zidentyfikowania genu, który uwrażliwiał komórki nerwowe na działanie kapsaicyny. Dalsze eksperymenty pozwoliły na zidentyfikowanie genu, który kodował białko nowo odkrytego kanału jonowego. Podczas badania zdolności białek do reakcji na ciepło Julius zdał sobie sprawę, że odkrył nowe receptory aktywowane przez temperatury, które mogą być odbierane jako ból.

Ardem Patapoutian jest profesorem w kalifornijskim instytucie badawczym Scripps Research Institute. W swojej pracy skupiał się przede wszystkim na funkcjonowaniu receptorów aktywowanych w wyniku nacisku. W pierwszej kolejności zidentyfikował on linię komórkową wytwarzającą impuls elektryczny przy dotknięciu ich pipetą. Przyjęto więc, że receptory aktywowane przez bodźce mechaniczne są kanałami jonowymi. W dalszej kolejności naukowcy wyselekcjonowali 72 geny do dalszej analizy. Badania prowadzone przez Patapoutiana wymagały pojedynczego wyłączania każdego z 72 genów w celu zidentyfikowania tego, który odpowiada za odbieranie nacisku. Finalnie okazało się, że tylko jeden z nich pełni właśnie tę funkcję.

Co ciekawe, zarówno Julius, jak i Patapoutian wykorzystywali w swoich wcześniejszych badaniach inny powszechnie znany związek chemiczny – mentol. Substancja wykorzystywana w kremach, syropach oraz olejkach do inhalacji pozwoliła na odkrycie kolejnego receptora, który jest aktywowany przez chłód.

Reklama

Tegoroczna Nagroda Nobla pokazuje, jak istotne w świecie nauki są te odkrycia. Zdolność odczuwania temperatury oraz dotyku ma niebagatelne znaczenie nie tylko dla naszych zmysłów i codziennego życia (dzięki nim jesteśmy w stanie ocenić chociażby temperaturę naszej porannej kawy). Naukowcy wskazują, że odkrycie tych receptorów umożliwi dalsze badania nad chorobami zaburzeń czucia, takimi jak np. neuropatia cukrzycowa. Nie ulega także wątpliwości, że odkrycia te będą sprzyjać dalszym pracom prowadzącym do wzrostu naszej wiedzy na temat tego, jak odczuwamy ciepło, zimno i dotyk.

Warto przypomnieć, że w ubiegłych latach Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny została przyznana m.in. za odkrycie wirusa HIV (2008 r.), za odkrycia dotyczące komórek mózgowych odpowiadających za system orientacji w przestrzeni (2014 r.) oraz za odkrycia dotyczące nowej terapii malarii (2015 r.). W 2020 r. Komitet Noblowski wyróżnił trójkę naukowców: Harreya Altera, Michaela Houghtona oraz Charlesa M. Rice’a – za odkrycie wirusa zapalenia wątroby typu C.

Tradycyjnie ceremonia wręczenia Nagród Nobla w dziedzinie medycyny odbędzie się 10 grudnia (w rocznicę śmierci Alfreda Nobla) w Sztokholmie. Ze względu na wciąż trwające ograniczenia pandemiczne tegoroczni laureaci otrzymają medale i honorowe dyplomy we własnych krajach. Dwóch laureatów nagrody w dziedzinie medycyny podzieli się nagrodą pieniężną w wysokości 10 mln koron szwedzkich (ok. 4,5 mln zł).

Ardem Patapoutian urodził się w 1967 r. w Bejrucie w Libanie. Z powodu wojny przeniósł się do Los Angeles w USA. Najpierw uzyskał stopień doktora w kalifornijskim Institute of Technology w Pasadenie, potem został profesorem w Scripps Research Institute w La Jolla w Kalifornii. Od 2014 r. jest badaczem Instytutu Medycznego Howarda Hughesa

David Julius urodził się w 1955 r. w Nowym Jorku w USA. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, a staż odbył na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Jest profesorem na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco. Do Nagrody Nobla typowano go już w 2014 r.

2021-10-19 13:47

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jarosław Kaczyński laureatem nagrody "Człowiek Wolności 2016"

[ TEMATY ]

Kaczyński Jarosław

nagroda

wolność

Mariusz Książek

Prezes PiS Jarosław Kaczyński otrzymał nagrodę „Człowiek Wolności 2016” przyznawaną przez redakcję i czytelników tygodnika „wSieci”. Lider partii rządzącej wygłosił piękną przemowę na zakończenie gali.

Poniżej publikujemy jej treść:
CZYTAJ DALEJ

Zatrzymano Kolumbijczyka podejrzanego o śmiertelne ugodzenie nożem Polaka

29-letni Kolumbijczyk podejrzewany o śmiertelne ugodzenie nożem 41-latka w Nowem (Kujawsko-Pomorskie) został w nocy z soboty na niedzielę zatrzymany przez policję. Zatrzymanych zostało łącznie siedem osób – w tym pięciu obcokrajowców.

Rzeczniczka prasowa świeckiej policji Joanna Tarkowska powiedziała PAP, że policjanci zostali wezwani po godzinie 2 do bójki pomiędzy grupami mężczyzn, do której doszło w jednym z lokali w Nowem k. Świecia. Jedna grupa przebywała w lokalu, a druga przechodziła obok.
CZYTAJ DALEJ

Gdańsk: święcenia biskupie. Bp Marek Ochlak OMI będzie posługiwał na Madagaskarze

2025-07-06 16:39

[ TEMATY ]

Gdańsk

Madagaskar

święcenia biskupie

Fenoarivo Atsinanana

episkopat.pl, Karol Jeliński, ks. Łukasz Koszałka

Święcenia biskupie o Marka Ochlaka OMI

Święcenia biskupie o Marka Ochlaka OMI

Ojciec Marek Ochlak OMI - wieloletni misjonarz i przełożony oblatów - przyjął sakrament święceń biskupich w oblackim kościele pw. św. Józefa w Gdańsku. Na ordynariusza diecezji Fenoarivo Atsinanana na Madagaskarze 59-letni zakonnik został nominowany przez papieża Franciszka. Eucharystia była sprawowana w języku polskim, z elementami języków francuskiego i malgaskiego. W uroczystości wzięli udział biskupi z Polski i Madagaskaru.

Głównym konsekratorem był abp Tomasz Grysa, nuncjusz apostolski na Madagaskarze, Seszelach, Mauritiusie i delegat apostolski na Komorach, a współkonsekratorami byli: abp Tadeusz Wojda SAC - metropolita gdański, przewodniczący KEP oraz bp Marie Fabien Raharilamboniaina OCD - ordynariusz diecezji Morondawa, przewodniczący Konferencji Episkopatu Madagaskaru.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję