Reklama

Święci od wypieków

Zwykle kojarzą się nam z ascezą i umartwieniami. Mają jednak drugie – słodkie, a wręcz cukiernicze oblicze. W dobiegającym końca karnawale, tuż przed tłustym czwartkiem, warto je z lekkim przymrużeniem oka choć w części ukazać.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Towarzyszą nam na co dzień. Do nich jako pośredników zwracamy się w modlitwie, prosząc o wstawiennictwo przed Bogiem w sprawach wielkiej i mniejszej wagi. Patroni, opiekunowie. Święci nasi codzienni. Nie powinno więc dziwić, że towarzyszą nam, a zwłaszcza gospodyniom domowym, również w kuchni – od Polski, przez Holandię, Szwecję, po – co absolutnie oczywiste – Włochy, w których kuchnia i wspólny posiłek to rzeczy niemal święte. Nic dziwnego, że to właśnie włoskich specjałów związanych ze świętymi jest najwięcej. Torcolo di San Costanzo poświęcone patronowi Perugii, dolce del Santo, czyli ciasto św. Antoniego, zeppole, sfince czy le frittelle di San Giuseppe – wypiekane na cześć św. Józefa, minne di Sant`Agata – słynne katańskie piersi św. Agaty... To tylko nieliczne spośród nich. Mamy i my, Polacy, rogale św. Marcina czy papieskie kremówki związane z postacią św. Jana Pawła II. Belgowie i Holendrzy szczycą się swoimi speculoos – ciasteczkami św. Mikołaja, a Grecy mają swoje fanouropita – ciasto na cześć św. Fanouriosa, patrona wyspy Rodos. Są jeszcze ciasteczka radości według receptury św. Hildegardy, która swymi zdrowymi przepisami podbija cały świat. Nie sposób ich wszystkich wymienić, a co dopiero opisać.

Polska. Pierniczki św. Katarzyny

Zgodnie z wielowiekową tradycją dzień wspomnienia św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki piekarzy rozpoczynał w Polsce okres przygotowań do Bożego Narodzenia. To właśnie 25 listopada wypiekano pierwsze katarzynki, które gościły później na świątecznych stołach. Dziś za sprawą toruńskiej firmy, podobnie jak pierniki o innych kształtach, cieszą one nasze podniebienia przez cały rok, a tradycyjne wypieki pań domu w niczym im nie ustępują.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Nazwa „piernik” pochodzi od słowa „pierny”, czyli pieprzny; pieprz bowiem był dodawany do ciasta. Tradycyjnymi składnikami piernika, obok mąki, są właśnie dodatki i przyprawy, które decydują o jego niepowtarzalnym smaku: wspomniany już pieprz, cynamon, kardamon, imbir, goździki, gałka muszkatołowa, anyż gwiazdkowy, pyszny polski miód, a nawet w niektórych przepisach... gorzałka – ta ostatnia dozowana jednak w rozsądnej ilości, tak by św. Katarzyny nie rozzłościć.

Reklama

Słynne toruńskie katarzynki mają też swoją legendę, która tłumaczy ich charakterystyczny kształt. Opowiada ona, że gdy jeden z cukierników zachorował, poprosił swoją córkę – a jakże by inaczej: Kasię – by zastąpiła go przy pracy. A ona, gdy nie mogła znaleźć foremek, wycięła z ciasta sześć kółeczek, które ułożyła w piecu tak blisko siebie, że zlepiły się w całość o zaokrąglonych bokach.

Szwecja. Bułeczki św. Łucji

Szafranowe bułeczki – lussekatter – piecze się w Szwecji od początku Adwentu, tradycja wiąże je jednak ze wspomnieniem św. Łucji, które przypada 13 grudnia. Ich charakterystyczny kształt ma przypominać piękne oczy świętej, a tradycja wypiekania bułeczek z szafranem narodziła się podobno w XVII wieku w Niemczech. Jak głosi legenda, w najkrótszą noc roku na ziemię przychodził sam Lucyfer w kocim przebraniu. Niegrzecznym dzieciom rozdawał baty, podczas gdy Jezus nagradzał grzeczne dzieci pysznymi bułeczkami. Słowo lussekatter w języku staroszwedzkim oznacza dosłownie „koty Lucyfera”; dziś etymolodzy łączą słowo lusse z łacińskim lux, które oznacza światło. Stąd też – pewnie po to, by bułeczki miały przypominający światło piękny złoty kolor, który mógłby odstraszyć diabła – zaczęto dodawać do nich szafran. Ze względu na jego wysoką cenę można go zastąpić tańszą i zdrową kurkumą.

Dziś lussekatter, zwane szafranowymi kotkami lub oczami św. Łucji, są jednym z najbardziej znanych przepisów kuchni szwedzkiej na świecie, rozpowszechnionym pod różnymi nazwami w całej Skandynawii, szwedzkojęzycznej części Finlandii, a także Kornwalii i Holandii.

Hiszpania. Ciasto św. Jakuba

Pielgrzymujący do Santiago de Compostela być może mieli sposobność skosztować słynnego w Galicji torta (bądź tarta) de Santiago, nazywanego także ciastem pielgrzyma lub ciastem św. Jakuba – deseru typowego dla wszystkich miejscowości leżących na szlaku pielgrzymki do Santiago.

Reklama

Pierwsze wzmianki o torta de Santiago pochodzą z 1577 r. Ze względu na zastępujące w nim mąkę zmielone migdały, które wówczas były bardzo drogie, nazywane było ciastem królewskim. Przepis na podobny smakołyk znany był już jednak w średniowieczu pod nazwą bizcocho de almendra. Dziś torta de Santiago objęte jest w Hiszpanii specjalnym świadectwem pochodzenia i co bardzo ważne, istnieją restrykcyjne zasady zarówno jego przygotowywania, jak i doboru składników, wśród których obok migdałów znajdują się cynamon i starta skórka z cytryny. Gdy przemierza się drogi Galicji, łatwo odróżnić to ciasto od innych wyrobów cukierniczych – jego cechą charakterystyczną od 1924 r. jest wzór krzyża św. Jakuba (cruz de Santiago), wysypany na jego wierzchu cukrem pudrem bądź pozostawiony jako jedyny fragment ciasta wolny od pudru.

Francja. Ciasto św. Honoriusza

Słynący z wysublimowanego smaku Francuzi w sposób równie wysublimowany i wykwintny uczcili patrona piekarzy i cukierników – św. Honoriusza. Ciasto Saint-Honoré skomponowane zostało w 1843 r. przez młodego cukiernika ze słynnej w owych czasach paryskiej cukierni Chiboust – Auguste’a Juliena. Ten klasyk francuskiego cukiernictwa składa się ze spodu wykonanego z ciasta francuskiego lub kruchego, wypełnionego kremem chiboust (mieszanka kremu cukierniczego i bezy włoskiej) i bitą śmietaną, oraz ułożonych wokół ptysiów – również nadziewanych kremem chiboust i polanych z wierzchu złocistym karmelem.

Włochy. Ciasteczka św. Franciszka

Może i nie tak wykwintne jak Saint-Honoré, ale swoje ulubione ciasteczka miał sam św. Franciszek z Asyżu. Mostaccioli, miodowych ciasteczek z migdałami o kształcie rombu, święty po raz pierwszy skosztował w Rzymie, gdzie miała go poczęstować szlachetna kobieta Jacopa Di Settesoli. Ciasteczka musiały mocno zawładnąć kubkami smakowymi św. Franciszka, skoro podobno poprosił o nie przed swoją śmiercią. W liście do Jacopy miał napisać, by przyjechała niezwłocznie do Porcjunkuli i przywiozła trzy rzeczy: świeczki na pogrzeb, popielate płótno i mostaccioli, którymi częstowała go w Rzymie. Dziś ulubionych ciasteczek świętego można skosztować w różnych regionach Włoch, np. w Kalabrii, gdzie przybierają fantazyjny kształt przypominający konika morskiego.

Reklama

Włochy. Pralinki św. Agaty

Obok wspomnianych i opisywanych w jednym z poprzednich numerów Niedzieli minne di Sant’Agata sycylijska Katania słynie jeszcze z innych słodyczy poświęconych patronce miasta: pralinek w kształcie oliwek – olivette di Sant’Agata. Do powstania ich receptury i specyficznego kształtu przyczyniła się legenda. Według jednej z jej wersji, Agata, gdy uciekała przed swoim napastnikiem, przystanęła, by zawiązać rzemyki u sandałów, i nagle w tym miejscu w cudowny sposób pojawiło się drzewko oliwne, które dało jej schronienie i pożywienie. Inna wersja tej legendy głosi, że drzewko to miało wyrosnąć w celi, w której więziona była osłabiona z głodu św. Agata. Która z wersji jest bliższa prawdziwych wydarzeń, rozstrzygnąć trudno, ale słodkich oliwek spróbować warto, by świętą uczcić i tradycję podtrzymać.

Karnawał karnawałem, podczas kosztowania tych wszystkich specjałów trzeba jednak pamiętać o dwóch rzeczach: słodycze, nawet kiedy dedykowane są świętym, jedzone bez umiaru nie tylko tuczą, ale i mogą być przyczynkiem do grzechu obżarstwa.

2022-02-15 13:07

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pogrzeb bez Mszy św. w czasie Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

duszpasterstwo

pogrzeb

Eliza Bartkiewicz/episkopat.pl

Nie wolno celebrować żadnej Mszy świętej żałobnej w Wielki Czwartek - przypomina liturgista ks. Tomasz Herc. Każdego roku pojawiają się pytania i wątpliwości dotyczące sprawowania obrzędów pogrzebowych w czasie Triduum Paschalnego i oktawie Wielkanocy.

Ks. Tomasz Herc przypomniał, że w Wielki Czwartek pogrzeb odbywa się normalnie ze śpiewem. Nie wolno jednak tego dnia celebrować żadnej Mszy Świętej żałobnej. W kościele sprawuje się liturgię słowa i obrzęd ostatniego pożegnania. Nie udziela się też uczestnikom pogrzebu Komunii świętej.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas w Sosnowcu przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża

2024-03-28 23:35

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

flickr.com/episkopatnews

Abp Adrian Galbas

Abp Adrian Galbas

- Kościelne postępowanie w bulwersującej sprawie sprzed miesięcy dobiega końca - powiedział abp Adrian Galbas SAC, administrator apostolski diecezji sosnowieckiej sede vacante. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, którą odprawił w sosnowieckiej bazylice katedralnej, przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża.

- Po podjęciu ostatecznych decyzji, zostanie o nich poinformowana opinia publiczna. Także w sprawie, która w ostatnich dniach spowodowała, że diecezja sosnowiecka znalazła się na czołówkach gazet, jestem zdeterminowany, by wszystko wyjaśnić i adekwatnie zareagować. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że nic w tej, jak i w żadnej innej gorszącej sprawie, nie jest i nie będzie zbagatelizowane - powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Msza Wieczerzy Pańskiej. Wolność wypełniona miłością

2024-03-29 07:01

Paweł Wysoki

Ten, kto kocha na wzór Jezusa, nie jest zniewolony sobą, jest wyzwolony do służby, do dawania siebie - powiedział bp Adam Bab.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję