Gdy w roku 1000 19-letni cesarz rzymski narodu niemieckiego
Otto III udawał się z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie,
Bolesław Chrobry przywitał dostojnego gościa w Iławie (dzisiejszej
dzielnicy Szprotawy). Pośród bezkresnych borów znajdowały się trzy
rozległe polany uprawnej ziemi, które otaczały grody dzisiejszych
Żar i Krosna Odrzańskiego oraz Niemczy (dzisiejszych Polanowic) koło
Gubina. Wytrzebioną przestrzeń borów wokół żarskiego grodu zasiedliło
niewielkie plemię Żarowian.
Najstarsze zabytki architektury tych ziem pochodzą z
czasów późniejszych. Kulturowymi pozostałościami z wcześniejszych
okresów są jedynie resztki grodów ukazujących się dziś w postaci
pagórków oraz w odłamkach ceramicznych naczyń odkopywanych przez
archeologów. Gdy osadnictwo wiejskie zaczęło otrzymywać formy zwarte,
był to już początek XIII w. Zapoczątkowane ono zostało przez księcia
śląskiego Henryka Brodatego (1202-1238), władającego również zachodnimi
Łużycami.
W tym to właśnie okresie, zachęcani przez emisariuszy
książęcych gwarancją otrzymania ziemi i długoletnim zwolnieniem z
podatków, zaczęli przybywać z przeludnionej wówczas Europy Zachodniej
chłopi z Flandrii i Frankonii. Stan aktualnych badań nie pozwala
ustalić, które wsie w żarskim rejonie zostały założone przez przybyszów
za czasów panowania Henryka Brodatego. Wiadomo natomiast, że taką
metrykę mają Biedrzychowice Dolne. Rozplanowanie wsi wskazuje na
jej genezę związaną z kolonizacją, a zachowany do dziś romański kościół
datowany jest przez historyków na początek XIII w.
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Biedrzychowicach
Dolnych jest niewątpliwie najstarszym zabytkiem architektonicznym
na ziemi żarskiej. Jest jedyną zachowaną do dzisiaj budowlą romańską,
jednonawową, zbudowaną na planie prostokąta, z charakterystyczną
dla okresu romańskiego półkolistą absydą od strony ołtarza. Zarówno
w absydzie, jak i ścianie północnej, zachowane są pierwotne okna
szczelinowe, wydłużone i wąskie w prześwicie. Wejście z przedsionka
obramowane jest kamiennym portalem dekorowanym płytkami ceramicznymi
z motywem romańskich rozetek.
W niemieckim inwentarzu zabytków powiatu Sorau (Żary)
z 1939 r., czas budowy kościoła w Biedrzychowicach Dolnych podano
na XIV wiek. Wówczas to panował w pełni już rozwinięty gotyk. Natomiast
w archiwach pierwsza wzmianka o Biedrzychowicach Dolnych zapisana
została dopiero w 1350 r. Nie wiadomo jakimi przesłankami kierowali
się niemieccy historycy (był wszakże rok 1939!) tworząc inwentarz.
Być może była to zwykła ostrożność niemieckich autorów w datowaniu
budowy kościoła, a być może (czego nie można wykluczyć) intencja
nacjonalistyczna spowodowana hitlerowską cenzurą. W tamtym okresie
założeniem propagandowym było to, że tereny te cywilizowane były
dopiero pod niemieckim panowaniem, a nie za panowania piastowskiego
księcia.
Pomóż w rozwoju naszego portalu