Reklama

Ks. Bronisław Markiewicz - apostoł trzeźwości

Niektóre metody walki z alkoholizmem stosowane przez ks. Markiewicza przetrwały próbę czasu. Zalecana przez polski Episkopat abstynencja alkoholowa w sierpniu i apele o wstrzymanie się od urządzania uroczystości rodzinnych bez napojów wyskokowych są kontynuacją metod antyalkoholowych zapoczątkowanych przez ks. Markiewicza. Jego zabiegi wychowawcze w przestrzeganiu abstynencji od spożywania alkoholu w ramach ówczesnych bractw trzeźwościowych są kontynuowane w dobrym skutkiem przez Ojców Kapucynów w Zakroczymiu nad Wisłą. Większość istniejących zapisów w statutach organizacji abstynenckich ma swój markiewiczowski rodowód. Planowana beatyfikacja ks. Markiewicza jest dobrą okazją zapoznania naszego społeczeństwa o zasługach tego Męża Bożego w walce z plagą pijaństwa.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

„Polski pijanej, ciemnej, próźniaczej i hajdamackiej nie potrzebujemy, ale trzeźwej.
Polska albo będzie trzeźwa, albo jej wcale nie będzie”.
(ks. Bronisław Markiewicz)

Galicja w okowach alkoholizmu

Galicja po roku 1867, mimo że posiadała szeroką autonomię polityczno-narodową w ramach Monarchii Austro-Węgierskiej, była najbardziej zacofana gospodarczo. Ekstensywne galicyjskie rolnictwo i słabo rozwinięty przemysł, głównie wydobywczy, prowadził do poważnego bezrobocia w niewielkich ośrodkach miejskich i przeludnienia na wsi. Źródłem straszliwej nędzy wielu mieszkańców osad wiejskich i małych miasteczek było znaczne zapóźnienie gospodarcze tego regionu ziem polskich. Z ubóstwem bezrolnych mas chłopskich i rzesz bezrobotnych robotników w małych ośrodkach miejskich były związane różne plagi społeczne. Najbardziej rozpowszechniony z nich był alkoholizm. Według danych statystycznych z II połowy XIX stulecia roczną konsumpcję czystego spirytusu na głowę przeciętnego mieszkańca wsi i małego miast czka szacowano na około 10 litrów. W oparciu o dane statystyczne z roku 1888 przeciętnie wypijano rocznie napoje wyskokowe na sumę 30 milionów koron. Takiej sytuacji sprzyjała niekontrolowana produkcja i sprzedaż wódki przez dwory szlacheckie. Na upijaniu chłopa zależało również władzom zaborczym. W ich interesie było, by Polacy pili jak najwięcej. Miało to prowadzić do degradacji ekonomicznej mieszkańców wsi galicyjskiej. Symbolem zniewolenia mas chłopskich i licznych rzesz miejskiego lumpenproletariatu była karczma. W latach 70. XIX stulecia na 233 mieszkańców wsi przypadał jeden szynk. W ówczesnym społeczeństwie galicyjskim wytworzył się stereotyp: Polak to pijak.

Ruch trzeźwościowy

Dla zdegenerowanego alkoholizmem społeczeństwa z ratunkiem przyszedł ruch trzeźwościowy. Jego początki w Galicji sięgały lat 40. XIX stulecia. Akcja trzeźwościowa narodziła się na terenie Śląska Cieszyńskiego. W Galicji ruch ten przybrał formę „bractw trzeźwościowych”. Miały one aprobatę ze strony galicyjskiego episkopatu. Gorącym jego entuzjastą był jezuicki misjonarz ludowy Karol Antoniewicz. Wstępujący w ich szeregi zobowiązywali się do przestrzegania całkowitej abstynencji od napojów wysokoprocentowych. W roku 1871 wspomniane bractwa trzymały status bractwa kościelnego. Swym zasięgiem obejmowały całe terytorium Galicji. Wśród pionierów popierających ruch trzeźwościowy na terenie Galicji byli: Józef Czempiel (1883-1942), proboszcz hajdacki, Paweł Gantkowski (1869-1938), profesor Uniwersytetu Jagiellońskigo, Jan Kapica, kaznodzieja trzeźwościowy, bł. Honorat Koźmiński (1829-1916), Artur Emil Seelieb (1878-1958), krzewiciel trzeźwości na Podhalu oraz ks. Bronisław Markiewicz (1842-1912), założyciel Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła i twórcy Zakładów Wychowawczych typu salezjańskiego w Miejscu Piastowym k. Krosna.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Sylwetka ks. Bronisława Markiewicza

Przyszedł na świat w 1842 r. w Pruchniku, małym miasteczku nad Sanem. Wychował się w licznej i bogobojnej rodzinie przepojonej ideałami benedyktyńskimi „módl się i pracuj”. Duch ofiary i poświęcenia, które wyniósł z domu rodzinnego, zaprowadził go w mury przemyskiego Wyższego Seminarium Duchownego. Jego progi przekroczył w święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 8 grudnia 1863 r. 15 września 1867 r., otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskup przemyskiego Antoniego Monastyrskiego. Prowadząc katechizację w powierzonych sobie parafiach, miał okazję zapoznać się z tragicznym losem najuboższej i moralnie zaniedbanej młodzieży. Pod wpływem lektury Biuletynów Salezjańskich, które były w posiadaniu Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, zdecydował się pracować dla polepszenia losu młodego pokolenia w ramach wspólnoty zakonnej. Do realizacji swych planów życiowych wybrał Zgromadzenie Księży Salezjanów założone przez włoskiego księdza Jana Bosko. Po zwolnieniu go ze wszystkich obowiązków duszpasterskich przez ówczesnego biskupa przemyskiego Łukasza Sołeckiego, 10 listopada 1885 r. wyruszył do Italii. Został przyjęty do grona Salezjanów przez ich założyciela. Po odbyciu rocznego nowicjatu czyli ćwiczeń duchowych w dniu święta Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny 25 marca 1887 r. złożył na ręce ks. Jana Bosko profesję zakonną. Po śmierci Mistrza duchowego przybysz z Galicji 20 marca 1892 r. wyjechał w rodzinne strony z zamiarem przeszczepienia na ziemie polskie idei założyciela Salezjanów. 28 marca przybył do Miejsca Piastowego, wsi położonej w niewielkiej odległości od Krosna. W niej to rozpoczął realizację swych planów wychowawczych. Starą i mocno zdewastowaną plebanię przeznaczył na Zakład Wychowawczy typu salezjańskiego.

Reklama

Powstanie Zakładu Wychowawczego

Na wieść o przybyciu do tej miejscowości sławnego salezjanina zaczęli do niej przybywać chłopcy z różnych regionów z trzech zaborów. Już po trzech miesiącach istnienia zakładu ks. Br. Markiewicz miał pod swoją opieką 13 wychowanków. Z upływem czasu ich liczba systematycznie wzrastała. Ciasne pomieszczenia starej plebanii nie mogły pomieścić stale napływającej liczby wychowanków. Wobec zaistniałej sytuacji ks. Br. Markiewicz zdecydował się na wybudowanie nowego domu dla stu chłopców. Prace budowlane przy nim zaczęły się pod koniec roku 1895, a zakończyły się późną jesienią 1898 r. Tragedią dla niego i jego wychowanków był pożar w nocy 3 lipca 1904 r. Po spaleniu się obiektu ks. Br. Markiewicz podjął decyzję o wybudowaniu nowych sal szkolnych i pomieszczeń warsztatowych. Prace budowlane przy tym obiekcie trwały od roku 1907 do późnej jesieni 1909 r. Organizm świątobliwego kapłana eksploatowany do granic możliwości raz po raz odmawiał posłuszeństwa. Ks. Br. Markiewicz zmarł w wieku 70 lat na plebanii w Miejscu Piastowym 29 stycznia 1912 r.

Krucjata antyalkoholowa ks. Markiewicza

Panująca powszechnie bieda prowadziła do zakorzenienia się wśród wiejskiej ludności na terenie Galicji nałogu pijaństwa. Picie wódki przy każdej ważniejszej uroczystości rodzinnej było powszechnym obyczajem. Upijanie się w owych czasach było tak nagminnym zwyczajem, że nikt pijaństwa się nie wstydził. O masowości nadużywania napojów wysokoprocentowych - w tym popularnej gorzałki, mogła świadczyć wypowiedź mieszkanki parafii Gać Marii Kwolacz, w której przez jakiś czas proboszczem był ks. Bronisław Markiewicz: „tu cała wieś to były same pijaki, każde urodziny, każde chrzciny, każde wesele, to ludzie szli z kościoła do karczmy i jak zaczęli w niedzielę, to kończyli w poniedziałek”.
Do sanacji zdegenerowanego pijaństwem społeczeństwa wiejskiego ks. Br. Markiewicz przystąpił od pierwszych lat swego kapłańskiego życia. W walce z tą plagą społeczną chwytał się wszelkich dostępnych sobie sposobów. Cennym orężem w zmaganiu się z tym nałogiem okazała się ambona. Przez kilkanaście miesięcy podczas niedzielnych nabożeństw wygłaszał z niej apele do parafian, którzy nadużywali napojów wyskokowych. Apele kończył odmówieniem wraz wiernymi trzykrotnego pozdrowienia anielskiego. Akcja ta zakończyła się pełnym sukcesem. Z licznego grona mieszkańców wsi, którzy byli uzależnieni od napojów wysokoprocentowych, pozostała zaledwie jedna osoba. Ks. Bronisław nigdy na nadużywających alkoholu nie podnosił głosu, nie ironizował, a nawet nie potępiał. Spieszył natomiast z pomocą materialną rodzinom dotkniętym klęską pijaństwa. Zatwardziałych pijaków osobiście odwiedzał w ich domach, namawiał do rzucenia pijaństwa.
Ks. Br. Markiewicz był przeciwnikiem długich i wystawnych wesel i przyjęć połączonych z piciem nadmiernych ilości alkoholu. Dla uniknięcia zgorszenia spowodowanego nadużywaniem napojów wyskokowych i towarzyszącym temu niebezpiecznych bijatyk zażądał od rodziców młodych zdeponowania u niego kaucji pieniężnej, która miała być gwarancją, że wesele odbędzie się w spokoju bez jakichkolwiek bijatyki.
Akcję antyalkoholową ks. Br. Markiewicz kontynuował także po objęciu parafii Miejsce Piastowe. Słowa i czyny jego musiały mocno trafić do serc i umysłów mieszkańców wsi skoro wkrótce po śmierci swego świątobliwego duszpasterza podjęli decyzję dla uczczenia pamięci swego proboszcza, że wszystkie wesela będą w przyszłości odbywać się bez muzyki i alkoholu. Ks. Br. Markiewicz, obejmując ludną parafię Błażowa k. Rzeszowa, zintensyfikował metody walki z plagą pijaństwa. W nowej placówce duszpasterskiej znajdowało się wiele karczm. Natomiast wśród miejscowej ludności szerzyły się pijackie zwyczaje. Walkę z nimi podjął na ambonie, konfesjonale, w miejscowej szkole i podczas prowadzonych katechez. W zmaganiach z tą plagą posłużył się parafialnymi dniami skupienia - rekolekcjami.
Ks. Bronisław Markiewicz z alkoholizmem walczył nie tylko słowem i czynem, ale także i piórem. Na łamach założonego przez siebie 1898 r. czasopiśmie o tematyce społecznej zatytułowanego Powściągliwość i Praca, w latach 1898-1911 zamieścił 200 artykułów swego autorstwa o tragicznych skutkach nadużywania alkoholu.


Legnica, dnia 5 maja 2005 r.

EPISCOPUS
LEGNICENSIS

Przewielebni Księża!
Drodzy Diecezjanie!

W dniach 18 i 19 czerwca 2005 r. Duszpasterstwo Trzeźwości Diecezji Legnickiej po raz kolejny organizuje pieszą pielgrzymkę trzeźwości do naszego sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Krzeszowie. Hasłem pielgrzymki są słowa: „Bez nałogów w ramiona Ojca bogatego w miłosierdzie”. Jest to pielgrzymka międzydiecezjalna i wezmą w niej udział również pielgrzymi z sąsiedniej diecezji świdnickiej. Zwracam się z gorącym apelem do wszystkich księży i wiernych świeckich, aby aktywnie wspierali tę ważną inicjatywę duszpasterską i zachęcili do udziału w tej pielgrzymce wszystkich, którym trzeźwość Narodu leży na sercu.
Choroba alkoholowa jest wielkim nieszczęściem i aby z niej wyjść potrzebna jest nie tylko pomoc lekarzy i psychologów, ale przede wszystkim modlitwa. Szczytem tej modlitwy jest Eucharystia stanowiąca światło i życie na nowe tysiąclecie. Pielgrzymka to szczególnie intensywna modlitwa. Do udziału w tegorocznej pielgrzymce do Krzeszowa zapraszam członków Klubów Anonimowych Alkoholików i tych wszystkich, którzy walczą o dar trzeźwości oraz modlą się o ten dar dla siebie i innych. Polecam wszystkich pielgrzymów opiece Matki Bożej Łaskawej i na trud pielgrzymowania wszystkim Organizatorom i Uczestnikom z serca błogosławię.

† Stefan Cichy - Biskup Legnicki

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

W Wielki Piątek rozpoczyna się Nowenna do Miłosierdzia Bożego. Pan Jezus polecił Siostrze Faustynie, aby przez 9 dni odmawiała szczególne modlitwy i tym samym sprowadzała rzesze grzeszników do zdroju Jego miłosierdzia.

Nowenna do Miłosierdzia Bożego w 2023 roku rozpoczyna się 7 kwietnia i zakończy się w sobotę przed Świętem Miłosierdzia Bożego, 15 kwietnia.

CZYTAJ DALEJ

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

Rozmowa z Ojcem - Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego

2024-03-29 14:12

[ TEMATY ]

abp Wacław Depo

Karol Porwich/Niedziela

Abp Wacław Depo

Abp Wacław Depo

Jak wygląda życie codzienne Kościoła, widziane z perspektywy metropolii, w której ważne miejsce ma Jasna Góra? Co w życiu człowieka wiary jest najważniejsze? Czy potrafimy zaufać Bogu i powierzyć Mu swoje życie? Na te i inne pytania w cyklicznej audycji "Rozmowy z Ojcem" odpowiada abp Wacław Depo.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję