Na uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej przybywają w pieszych pielgrzymkach wierni ze wszystkich stron archidiecezji i różnych zakątków Polski, a także ci, którzy żyją w cieniu jasnogórskiego sanktuarium. Przychodzą, aby w Domu Matki odnaleźć drogę do Boga i zmienić swoje życie, aby spotkać się z pełną miłosierdzia Matką, spojrzeć w Jej oczy i wyczytać z nich prośbę: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2, 5). Podejmując to wezwanie mieszkańcy maryjnego grodu przygotowywali się do uroczystości gromadząc się licznie na Nowennie. Każdego dnia do Domu Matki w pieszej pielgrzymce przychodziły wspólnoty parafialne wraz ze swoimi duszpasterzami, a także siostry zakonne z częstochowskich zgromadzeń, by uczestniczyć we Mszy św. i Apelu Jasnogórskim. W słowie kierowanym do częstochowian Ojcowie Paulini ukazywali dzieje klasztoru i jego rolę w życiu narodu oraz postać o. Augustyna Kordeckiego, dowodzącego obroną twierdzy jasnogórskiej, który doprowadził do zwycięstwa nad wojskami szwedzkimi. Wskazując na przykład Jana Pawła II zachęcali wiernych do zawierzenia Maryi siebie i swoich rodzin.
25 sierpnia mieszkańcy Częstochowy i przybyli na uroczystość pielgrzymi zgromadzili się na Nieszporach, pod przewodnictwem abp. Stanisława Nowaka. Przypominając, że godność i wielkość chrześcijanina wynika z Bożego przybrania za synów, Metropolita Częstochowski powiedział m.in.: „Z wielką wiarą i serdecznością będziemy patrzeć na Świętą Ikonę oczyma serca. Tak bowiem trzeba patrzeć na Boga, tak też trzeba patrzeć na Maryję. Najpierw jednak trzeba spojrzeć na siebie i zapytać: kim jesteśmy? Św. Paweł mówi, że jesteśmy synami Bożymi nie z istoty ale z przybrania. Dlatego możemy do samego Boga mówić Ojcze, a nawet Abba, umiłowany Ojcze. To najważniejsze wydarzenie w życiu człowieka. Trzeba zatem z miłością patrzeć na Maryję jako na Tę, która dała Jezusa i nieustannie wskazuje na Syna. Patrzmy więc na Ikonę i dziękujmy Matce Boga za Jej udział w dziele zbawienia”. Ksiądz Arcybiskup zaznaczył, że procesja odbywa się w dniu 100. rocznicy urodzin św. s. Faustyny i jest czasem przyzywania Bożego Miłosierdzia dla siebie i całego świata. Ksiądz Arcybiskup wezwał wiernych do wyruszenia w procesji z katedry na Jasną Górę oraz do błagania Boga o wielkie łaski dla metropolii, archidiecezji i miasta, dla Polski i Europy, dla Ojca Świętego i Episkopatu. Podejmując to zaproszenie do Domu Matki podążali m.in.: bp Jan Wątroba, Kapituła, prezbiterzy, Ojcowie Paulini, klerycy Wyższego Seminarium Duchownego, bracia i siostry zakonne, przedstawiciele władz miasta, rzemiosła, Zakon Grobu Bożego, Kalwaryjskie Bractwo Męki Pańskiej z Praszki, Bractwo św. Józefa oraz orkiestra. Abp St. Nowak podziękował policji, Straży Miejskiej, Telekomunikacji Polskiej, obsłudze radiowęzła oraz wszystkim, którzy przyczynili się do sprawnego i bezpiecznego przebiegu procesji.
Kierunek drogi wyznaczała wieża jasnogórska. Jej niezwykłą siłę oddziaływania i radość z zobaczenia w oddali jej zarysu znają wszyscy pątnicy. Radość ta stała się również udziałem wiernych, przemierzających Aleje Najświętszej Maryi Panny, którymi przed laty pielgrzymował Ojciec Święty Jan Paweł II. Powołując się na jego słowa, prowadzący rozważania i śpiew ks. prof. Kazimierz Szymonik przypomniał, że człowiek powinien szukać oblicza Boga, które w obliczu Matki staje się bliskie oraz wprowadził w modlitewne zamyślenie: „«Na dowód tego, że jesteście synami, Bóg wysłał do serc naszych Ducha Syna swego, który woła: Abba, Ojcze! A zatem nie jesteś już niewolnikiem, lecz synem. Jeżeli zaś synem, to i dziedzicem z woli Bożej» (Ga 4, 6-7). Tyle pokoleń uczyło się tej prawdy, patrząc w Twą matczyną twarz: nie jesteś już niewolnikiem, nie wolno ci być niewolnikiem, jesteś synem. Obyśmy pozostali wierni matczynej twarzy”.
Maryja Królowa Różańca podąża przed swoimi dziećmi w pielgrzymce wiary i jest pewną przewodniczką do niebieskiej Ojczyzny. Dlatego wierni Kościoła częstochowskiego, rozważając tajemnica światła, modlili się wraz z Nią o uwolnienie z mroków grzechu, o umiejętność poznania i wypełnienia woli Bożej, o nawrócenie i zrozumienie, że człowiek został stworzony na obraz Boży oraz przeznaczony do świętości. Umocnieniem na tej drodze jest Eucharystia „skarb Kościoła, serce świata, zadatek celu, wielka tajemnica, która nas przerasta”. Procesja maryjna była wielką manifestację wiary i stanowiła przygotowanie do Eucharystii, która jest „źródłem i zarazem szczytem całego życia chrześcijańskiego”.
Abp. Stanisława Nowaka, który przyprowadził pielgrzymów na Jasną Górę w wigilię uroczystości patronalnej archidiecezji i metropolii powitał przed Szczytem i zaprosił do wspólnej modlitwy przeor o. Bogdan Waliczek. Podkreślił on, że tegoroczny odpust jest przeżywany w duchu wdzięczności za życie i posługę Jana Pawła II oraz świadectwo jego zawierzenia Maryi. Stanowi również centralne obchody 350. rocznicy cudownej obrony klasztoru i przygotowuje do ważnego wydarzenia, jakim jest nałożenie koron papieskich 26 sierpnia 2005 r..
Mszy św. na Szczycie, sprawowanej na zakończenie Nowenny, przewodniczył biskup sosnowiecki Adam Śmigielski, a homilię wygłosił biskup radomski Zygmunt Zimowski. W pasterskim napomnieniu skierowanym do wiernych Ksiądz Biskup wyjaśnił, że Maryja po Zwiastowaniu spieszy do św. Elżbiety ponieważ „Jeśli ktoś dotknie Boga żywego to spotkanie to musi dopełnić się w spotkaniu z człowiekiem”. Dlatego przychodzimy do Matki, aby uczyć się odpowiedzialności za siebie, za drugiego człowieka, za Kościół i Ojczyznę: „Każdy z nas przychodzi do Maryi Niewiasty Eucharystii, niosącej pod sercem swojego Syna, można powiedzieć Pierwszej Monstrancji świata, aby uczyć się od Maryi świętości. Dlatego trzeba spożywać Ciało Chrystusa. Komunia św. łączy nas z Bogiem i jednoczy z sobą nawzajem. Chcemy w naszej ojczyźnie budować Ciało Chrystusa - Jego Kościół - w łączności z papieżem Benedyktem XVI, pomni na wielkie dziedzictwo, które zostawił nam Jan Paweł II. Umocnieni Eucharystią bierzemy odpowiedzialność za świat, w którym żyjemy. Ten, kto dobrze przeżywa zjednoczenie z Chrystusem uzyskuje w tym Pokarmie nową moc, nadzieję i pokój, wyraźne promieniowanie dobra, które przenosi się na życie społeczne i zawodowe” - apelował Ksiądz Biskup.
Wieczorną modlitwę w wigilię imienin Matki Bożej zakończył Apel Jasnogórski podczas którego abp Stanisław Nowak dokonał zawierzenia Patronce Metropolii wspólnoty trzech Kościołów partykularnych. „Chcemy my, biskupi, kapłani, zakony, świeccy zaangażowani w Bożą sprawę mieć Twoje serce Maryjo. Daj nam tę łaskę, byśmy choć trochę byli do Ciebie podobni. Tak jak Ty czuwałaś nad Jezusem chcemy czuwać nad Przenajświętszą Eucharystią. Daj nam Maryjo, Niewiasto Eucharystii, tę ogromną wrażliwość na Boże Ciało. Daj wiernym głód Eucharystii, wtedy wytrwają w wierze, będą wrażliwi na człowieka i Ojczyznę. Matko Boża przyjmij nasz apel. Przyrzekamy czuwać, bronić najwyższych wartości, bronić ojczyzny, iść drogą o. Kordeckiego. Chcemy tak jak on nieść Najświętszy Sakrament i z Nim odmieniać życie. Przyjmij nas, Maryjo, i spraw, byśmy byli ludźmi zawierzenia. Tą drogą chcemy iść do Boga. Prowadź nas. Okaż, że jesteś Matką. Bądź nam Matką” - wołał z mocą Metropolita Częstochowski.
Tegoroczna uroczystość odpustowa odbywała się w roku wielkich rocznic narodowych i ważnych wydarzeń w życiu Kościoła. Do Domu Matki przynieśli swój entuzjazm młodzi archidiecezji częstochowskiej, którzy przeżywali XX Światowy Dzień Młodzieży. Pamiętają oni, że Maryja jest patronką tych spotkań, którym towarzyszą krzyż, Biblia i ikona Matki Najświętszej. Za tymi znakami podążają młodzi świata.
„Serce Kościoła i serce narodu bije tu w sercu Matki” - mówił Jan Paweł II przypominając, że na Jasnej Górze łączą się sprawy narodu i Kościoła. Tu bowiem „zawsze byliśmy wolni”, tu Polacy uczyli się miłości Boga, Kościoła i Ojczyzny. Tak jak w XVII w. bohaterska obrona Jasnej Góry ocaliła niepodległość Polski i uchroniła przed zalewem protestantyzmu. Tak jak w XX w., gdy naród sprzeciwił się bezbożnej ideologii, kiedy budziło się poczucie jedności i rodziła się „Solidarność” Jasna Góra była twierdzą dla jednych niezdobytą, dla drugich zawsze otwartą; była Górą Przemienienia - znakiem nadziei, siły i ocalenia. Tak jest również dzisiaj, gdy mija 350 lat od obrony klasztoru i 25 lat od powstania „Solidarności”, na Górze Odpowiedzialności umacnia się wiara i miłość oraz kształtuje mądrość, która jest konieczna w zbliżających się wyborach parlamentarnych i prezydenckich.
Mieszkańcy maryjnego grodu wdzięczni Bogu za tak wielką Orędowniczkę zgromadzili się przed Szczytem 26 sierpnia w uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej na Mszy św. sprawowanej w intencjach Częstochowy przez abp. Stanisława Nowaka. W wieczornej modlitwie uczestniczyli także m.in. biskup toruński Andrzej Suski, biskup pomocniczy toruński Józef Szamocki, o. generał Izydor Matuszewski, prezbiterium częstochowskie na czele z ks. inf. Marianem Mikołajczykiem oraz prezydent Tadeusz Wrona. Ksiądz Arcybiskup wskazał na konieczność odczytania trzech niezwykłych znaków: cudu w Kanie Galilejskiej, rocznicy cudownej obrony Jasnej Góry oraz obrazu Matki Bożej w nowej koronie i sukniach. Przypominając historię obrony jasnogórskiej twierdzy, która mimo znikomych szans nie poddała się Szwedom powiedział, że wówczas dokonał się cud - dzieło ludzi, Maryi i Boga. Zauważamy, że Matka Boża okrywa człowieka płaszczem swojej opieki, a ten z kolei otwierając się na łaskę Boga przemienia swoje serce i dalej otrzymuje nowe siły. Ludzie się mobilizują, pracują, odmieniają, bo Bóg przychodzi ze swoją nadzwyczajną łaską. „Cud taki - kontynuował Metropolita Częstochowski - dokonał się 350 lat temu. Cud obrony katolicyzmu, obrony Polski, cud przemiany serc. (...) Każdy cud jest dziełem wszechmocy i miłosierdzia Bożego”.
„Kochana Częstochowo! - wzywał abp Stanisław Nowak - przemieniaj się. Zobacz te trzy znaki; wszystkie one mówią to samo: trzeba się przemieniać".
Uroczystości ku czci Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej zakończyły się Apelem Jasnogórskim pod przewodnictwem o. Bogdana Waliczka. Przeor Jasnej Góry w swoich rozważaniach podkreślił rolę sanktuarium jako miejsca gdzie człowiek czuje się kochany i zapraszany do słuchania słów Syna Bożego. Dzięki temu jest to miejsce „radości niebieskiego wesela”.
Częstochowianie wyśpiewali Matce Boga-Człowieka „Jestem, pamiętam, czuwam”. Była to zarazem prośba: Maryjo, czuwaj nad mieszkańcami Twojego miasta, otaczaj ich płaszczem swej opieki i bądź z nimi każdego dnia.