Ustanowienie go wiąże się bezpośrednio z zaleceniami Soboru Watykańskiego II. W Kościele powszechnym jest on obchodzony na ogół w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego, w tym roku będzie to 24 maja, ale w niektórych krajach są to inne daty – w Polsce przyjęto, że będzie to III niedziela września – w bieżącym roku będzie to 20 września. W tym roku jest on obchodzony po raz 54.
Dzień ten wprowadził do praktyki Kościoła w 1966 Paweł VI i jest to jedyne tego rodzaju wydarzenie o zasięgu międzynarodowym, a ustanowione bezpośrednio pod wpływem Soboru Watykańskiego II, a dokładniej soborowego dekretu „Inter mirifica” z 4 grudnia 1963. Celem tej inicjatywy jest podkreślanie roli, jaką środki przekazu odgrywają w dzisiejszym świecie, w tym także w Kościele oraz ich znaczenia dla procesu ewangelizacji i głoszenia jego misji w naszych czasach. Kościół pragnie zawsze, aby służyły one postępowi i dobru ludzkości, a nie szkodziły jej.
Z okazji kolejnych Dni papieże ogłaszają specjalne orędzia, opatrzone hasłem danego Dnia. Po raz pierwszy obchodzono go 7 maja 1967. Paweł VI przygotował łącznie 12 takich dokumentów – pierwszy z nich był zatytułowany „Środki społecznego przekazu” i nosił datę 1 maja tegoż roku. Jan Paweł II przejął ten zwyczaj a jego pierwsze orędzie (z datą 23 maja 1979) było zatytułowane „Środki przekazu na rzecz ochrony i rozwoju dzieciństwa w rodzinie i społeczeństwie”. W 1986 (20. Światowy Dzień Środków) papież ogłosił swój dokument 24 stycznia i od tego czasu prawie nieprzerwanie orędzia te noszą tę właśnie datę.
Papież Polak ogłosił łącznie 27 orędzi – ostatnie na 2005 rok, jego następca, Benedykt XVI – 8 (ostatnie na 2013), a obecny Ojciec Święty – dotychczas 7 (łącznie z tegorocznym).
