W zakamarkach kościoła Wszystkich Świętych we wsi Wieprz, proboszcz - ks. Stefan Klajman, znalazł dwa wiwatowe moździerze. Jeden znajdował się za ołtarzem, a drugi na strychu. Mimo iż już dawno o ich przeznaczeniu zapomniano, to jednak nie pozwolono im leżeć bezużytecznie. Na przykład do jednego z nich wkładano krzyż używany podczas wielkanocnej liturgii.
- Moździerz w roli podstawy pod krzyż nigdy nie spełniał dobrze swojej roli i to w gruncie rzeczy zwróciło na niego moją uwagę. Któregoś dnia zacząłem rozmawiać na ten temat z kościelnym Andrzejem Cinalem i wtedy po raz pierwszy usłyszałem, że ponoć z tego przedmiotu kiedyś strzelano. Kościelny twierdził, że w dzieciństwie opowiedział mu o tym ojciec, ale nie przywiązywał do tej historii większej wagi. Po prostu wziął ją za żart rodzica. Dla mnie to była jednak pewna wskazówka, którą wypadało sprawdzić. I rzeczywiście, gdy poszedłem uważniej pooglądać stojak, zobaczyłem wyraźne miejsce na zapłon. Okazało się wtedy, że w naszej świątyni są prawdziwe armaty - wspomina ks. Klajman.
Odkryte na nowo moździerze nie były zbyt estetyczne. Lata poniewierki i leżakowania w różnych, przypadkowych miejscach, a przy tym brak systematycznego używania zgodnie z przeznaczeniem, zrobiły swoje. Zewnętrzna powłoka była poszarzała oraz poobklejana wapnem i farbą używaną podczas odświeżenia wnętrza kościoła. Tego wszystkiego trzeba się było pozbyć. W tym celu posłużono się tradycyjnymi metodami, nawet z użyciem szczotki drucianej. - Przed zabraniem się do przywrócenia oryginalnego wyglądu naszym moździerzom, zwróciłem się o poradę do fachowców. Informacji udzielili mi pasjonaci z Kieleckiego Bractwa Artyleryjskiego oraz wykonawca replik historycznych dział dla Jasnej Góry, Czesław Kanafek. Od pana Czesława usłyszałem nawet sugestię, że gdybyśmy z jakiś względów nie byli zainteresowani przechowywaniem moździerzy w Wieprzu, to pewnie chętnie wzięliby je do swego muzeum częstochowscy paulini - mówi Ksiądz Proboszcz.
Oprócz odczyszczenia warstwy wierzchniej pod moździerze wykonano także specjalne drewniane wózki. Wszystkie prace odbyły się tzw. metodą domową. Po przeprowadzonej restauracji, stałym miejscem eksponowania moździerzy będzie teraz parafialne minimuzeum, ulokowane w dawnym pomieszczeniu gospodarczym kościoła Wszystkich Świętych. Jak jednak zaznacza Proboszcz, mimo iż będą stanowić jedną z większych atrakcji zgromadzonej kolekcji, nie znaczy to, że będą tam przytwierdzone na trwałe. O ich mobilności przekonali się już absolwenci wieprzańskiego gimnazjum, którzy za przyzwoleniem ks. S. Klajmana wykorzystali je w charakterze rekwizytów w przedstawieniu na motywach „Pana Tadeusza”, wystawionym 19 czerwca na deskach wieprzańskiego Domu Kultury. Wtedy też zresztą po raz pierwszy moździerze można było zobaczyć. Oficjalna ich prezentacja odbędzie się jednak na odpust ku czci św. Anny.
- Choć na początku XX wieku z okazji Zmartwychwstania Pańskiego oddawano z nich salwy, to my jednak ze względów bezpieczeństwa nie będziemy tego czynić. Szczerze trzeba też przyznać, że nie mamy też w tym względzie odpowiedniego doświadczenia. Skupimy się więc na ich funkcji reprezentacyjnej - opowiada ks. S. Klajman.
Jak jednak twierdzi Czesław Kanafek, te ponad 20 kg minidziała o lufie przekraczającej długość 20 cm mogłyby z powodzeniem „dać jeszcze ognia”. - W wypadku tego typu moździerzy trzeba przede wszystkim sprawdzić otwór zapałowy. Przed ewentualnym odpaleniem ładunku, otwór ten należy porządnie wytrzeć i sprawdzić całą lufę, czy aby nie ma na niej pęknięć. Jeżeli wszystko będzie w porządku, to proponuję salwę z małych ładunków. Zamiast jednak strzelać bezpośrednio z panewki lepiej byłoby w tym przypadku założyć długi lont i po jego zapaleniu oddalić się na około 10-15 metrów - twierdzi fachowo specjalista spod Skoczowa.
Chętni, którzy chcieliby zobaczyć odnowione moździerze z Wieprza, a nie będą w stanie dotrzeć tam na czas odpustu, w każdej chwili mogą to nadrobić. Wystarczy zatelefonować pod numer (033) 875-51-80 i umówić się z ks. Klajmanem na indywidualne zwiedzanie parafialnego minimuzeum.
