Justyna Wołoszka
Edycja szczecińsko-kamieńska 12/2002

Uroczystości Wielkiego Tygodnia rozpoczyna Niedziela Palmowa, czyli Męki Pańskiej. Wprowadzenie do liturgii podane w Mszale potwierdza wprowadzający charakter Niedzieli Palmowej w odniesieniu do uroczystego przeżywania Paschy: "przez czterdzieści dni przygotowaliśmy nasze serca przez modlitwę, pokutę i uczynki chrześcijańskiej miłości. W dniu dzisiejszym gromadzimy się, aby z całym Kościołem rozpocząć obchód misterium paschalnego. Dzisiaj Chrystus wjechał do Jerozolimy, aby tam umrzeć i zmartwychwstać".

Wszyscy czterej Ewangeliści pozostawili opis radosnego wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy. Zmierzając ku miastu, Jezus dosiadł osiołka, a tłum witający Go rozścielał na drodze płaszcze i gałązki drzew. Spełniło się starotestamentalne proroctwo Zachariasza: "Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny - jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy" (Za 9, 9).

Początków uroczystego świętowania Niedzieli Palmowej trzeba szukać w Jerozolimie w IV w., kiedy starano się możliwie najdokładniej " powtarzać" wydarzenia z życia Chrystusa. W sobotę wieczorem odbyła się procesja z Betanii do Jerozolimy, mająca charakter radosnego powitania Chrystusa. Na wzór pierwszych chrześcijan z Jerozolimy, którzy zbierali się wokół swojego biskupa i odtwarzali wjazd Pana Jezusa, naśladując to wydarzenie w liturgicznym obrzędzie, wspominamy dziś i my to pełne wymowy wydarzenie w symbolicznej procesji, o której wzmianki znajdujemy dopiero w początkach IX w. (pierwsza forma wspomnienia), w uroczystym wejściu liturgicznym (druga forma) lub przynajmniej w symbolu zwykłego wejścia ze śpiewem, wspominającym wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy dla dokonania dzieła zbawienia świata poprzez paschalne misterium (trzecia forma).

Antyfona śpiewana na samym początku przy rozpoczęciu dzisiejszej uroczystości, jest jakby "uwerturą" dnia. Jest to zasadniczo aklamacja ludu z opisu uroczystego wjazdu Pana Jezusa według relacji Mateusza: "Hosanna Synowi Dawida! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie! Hosanna na wysokościach!" (21, 9). Hosanna (dosłownie - "o Panie, racz zbawić", "zbaw więc!", "daj zbawienie!") stanowi aklamację, która utraciła swój sens leksykalny, a nabrała zabarwienia uczuciowego i wyraża raczej entuzjazm oraz zaangażowanie niż prośbę zawartą w dosłownym znaczeniu wyrazu. Można też śpiewać inną odpowiednią pieśń, powtarzającą ten biblijny okrzyk: "Hosanna na wysokości!", " Hosanna Synowi Dawidowemu!".

Poprzez liturgiczne obrzędy antycypujemy obrzędowe przeżywanie całej Paschy Chrystusa w Kościele. Dwie części tej liturgii - procesja z palmami i Eucharystia, podczas której czytamy opis męki Chrystusa - wyrażają symbolicznie nasz prawdziwy udział w całym misterium Chrystusowego " przejścia z tego świata do Ojca". Procesja przypomina wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy na Paschę i wyraża Jego triumf - zmartwychwstanie oraz królewską godność. Do Chrystusa przyłączyliśmy się na chrzcie św. i poszliśmy za Nim w "procesji" naszego życia.

Udział w Eucharystii jest zawsze udziałem w śmierci oraz zmartwychwstaniu Pana Jezusa. Dziś, poprzez rozważanie fragmentu Ewangelii przedstawiającego opis męki Pana Jezusa, skupiamy się specjalnie na pasyjnym charakterze mszalnej liturgii. Aby ułatwić wysłuchanie długiego fragmentu i podkreślić dramaturgię wydarzeń, Ewangelia odczytywana jest często z podziałem na role. A zatem procesja mówi nam o zmartwychwstaniu, czytanie zaś Pasji - o Jezusowej męce.

Wierni przynoszą w tym dniu do kościoła palmy. Poświęcenia palm - wprowadzone do liturgii w XI w. - dokonuje się zwykle tuż przed odczytaniem Ewangelii. Przy błogosławieniu palm nie chodzi o samą "rzecz" (palmy), lecz o działanie, akt uczczenia Chrystusa. Gałązki palm są tego działania znakiem. To uczczenie jest pierwszym celem, a drugorzędnym pobłogosławienie gałązek palmowych. "Z palmami w rękach czcimy dzisiaj zwycięstwo Chrystusa" (II modlitwa po błogosławieniu) . Pobłogosławione palmy wierni winni zachować w domach, aby przypominały im zwycięstwo Chrystusa celebrowane podczas procesji.

Procesja z palmami jest kroczeniem z Chrystusem. Aklamując Mesjasza jako Króla, akceptujemy fakt, że Jego i nasza droga prowadzi przez krzyż do zwycięstwa. Celebrans wzywa zgromadzonych: "z głęboką wiarą i pobożnością pójdźmy za Panem", aby uczestniczyć w tajemnicy Jego krzyża, "abyśmy idąc z radością za Chrystusem Królem", mieli udział we wszystkich owocach Jego zbawczego czynu. Chrystus na krzyżu jest Zwycięzcą śmierci, dlatego kroczenie za Chrystusem odbywa się z radością. Dlatego procesja posiada charakter radosny, inaugurujący zwycięstwo krzyża. Procesja z Chrystusem, który zwycięża, staje się dziś budzeniem nadziei - której alfabetem jest logika krzyża. Oznacza to, że niepomyślne wydarzenia naszego życia, pozorne przegrane, zawierają w sobie odwrotną logikę:

z cierpienia - radość

z przegranej - zwycięstwo

z triumfu wroga - głębia pokoju.