Na dzwonnicy z 1738 roku, w obrębie cysterskich zabudowań kościelno-klasztornych archiopactwa – jest inskrypcja upamiętniająca pobyt u cystersów naczelnika Tadeusza Kościuszki. W klasztorze OO. Cystersów spotkali się Tadeusz Kościuszko i książę Józef Poniatowski, w trzy lata po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja.

Warto pamiętać, że wiele wydarzeń związanych z bitwą szczekocińską rozgrało się na Ziemi Jędrzejowskiej. Od połowy maja przynajmniej do połowy czerwca 1794 r. w rejonie Jędrzejowa operowały znaczne siły polskie, rosyjskie i pruskie.

Bitwa pod Szczekocinami miała miejsce 6 czerwca 1794 r. Wcześniej wojska polskie, pruskie i rosyjskie operowały na linii Połaniec – Pińczów – Jędrzejów – Szczekociny. Na początku maja 1794 r. główne siły Tadeusza Kościuszki stanęły obozem pod Połańcem. Nieco na północny-wschód od Połańca, w rejonie Opatowa, znajdował się silny korpus wojsk rosyjskich pod dowództwem gen. Fiodora Denisowa. W nocy z 16 na 17 maja Wisłę przekroczyła Wielkopolska Dywizja Kawalerii Narodowej gen. Jana Grochowskiego, zmierzająca do połączenia z siłami Kościuszki. Wtedy też gen. F. Denisow zarządził odwrót w kierunku Szczekocin, gdzie nad Pilicą stacjonowały wojska pruskie. W ślad za Rosjanami podążyły dywizje Kościuszki i Grochowskiego, które 24 i 25 maja stanęły nad Mierzawą, w rejonie Konar i Przyłęku, a także w Jędrzejowie. Przez następne kilkanaście dni wojska polskie operowały w rejonie Potoka, Krzcięcic i Deszna. Na tym też obszarze dochodziło do częstych potyczek z oddziałami rosyjskimi, m.in. 27 maja pod Słupią oraz 30 i 31maja pod Ciernem. 5 czerwca główne siły Kościuszki przesunęły się rejonu Jędrzejowa przez Sieńsko w kierunku Szczekocin, gdzie następnego dnia doszło do bitwy. Później armia polska, idąc przez Małogoszcz, wycofała się na północ. Wówczas to w rejonie Jędrzejowa znalazły się wojska rosyjskie i pruskie.

A.D.