Reklama

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

Ks. Henryk Seweryniak
Niedziela Ogólnopolska 27/2003

dziwią się kuropatwy co chodzą parami
wszystkie na plotki schodzące się wrony
lipcowe gwiazdozbiory Rak i Lew na niebie
[...]
że Bóg jest jeden
i nigdy samotny
(ks. Jan Twardowski, "Zdziwienie")

Trochę teologii

Chrześcijanie są chrzczeni "w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego" (Mt 28, 19). Każdy dzień, każdą modlitwę, każde ważniejsze działanie rozpoczynają od wspomnienia tego aktu przez znak krzyża i powtórzenie tych samych słów: "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego". Tworzą Kościół - jak mówi Sobór - "lud zjednoczony jednością Ojca, Syna i Ducha Świętego" (KK 4). Dążą do życia wiecznego, które będzie obcowaniem we wspólnocie Trójcy Świętej.
Właśnie dlatego wyznanie wiary w Trójcę należy do istoty chrześcijaństwa. Ma to doniosłe znaczenie ekumeniczne: łączy wszystkich uczniów Jezusa Chrystusa, wszystkie Kościoły i wspólnoty. Na przykład Marcin Luter w tzw. Artykułach szmalkaldzkich stwierdzał wyraźnie, że prawda ta nie jest przedmiotem sporu. Konsekwentnie, wszyscy nie wyznający Trójcy Przenajświętszej w całej jej przejrzystości nie mogą być uważani za chrześcijan, choćby odwoływali się do Pisma Świętego i osoby Jezusa (np. świadkowie Jehowy czy mariawici tzw. felicjanowscy). Z kolei liczni Żydzi i muzułmanie, podobnie jak my, wyznawcy wiary Abrahamowej, są przekonani, że wierząc w Trójcę, wierzymy w trzech Bogów. Dlatego dostrzegają w tym istotne zagrożenie monoteizmu. Zarzut jest nie do utrzymania - chrześcijanie od początku przeciwstawiali się rzymskiemu i greckiemu wielobóstwu, głosząc wiarę w jednego Boga: Bóg jest jeden - w cudownej, tajemniczej Komunii Troistości.

Słowo "Trójca"

Jak się rodziło słowo "Trójca"? Grecki termin Trias - odpowiednik naszego "Trójca" - występuje po raz pierwszy w pismach apologety Teofilosa (II w.), łaciński zaś Trinitas - u Tertuliana (III w.). Od tego łacińskiego Trinitas bierze początek polski przymiotnik "trynitarny". Oznacza on: dotyczący Trójcy Świętej, np. dogmat trynitarny, nauka trynitarna.
Pierwsze sformułowanie trynitarne, brzmiące: "jedna Boża natura w trzech Osobach" - zostało stworzone przez tzw. Ojców kapadockich: św. Bazylego (+379), jego brata - św. Grzegorza z Nyssy (+394) i przyjaciela - św. Grzegorza z Nazjanzu (+390). Natomiast uroczystość Trójcy Przenajświętszej znana była już we wczesnym średniowieczu w Galii. Na cały Kościół rozciągnął ją pierwszy francuski papież Jan XXII w 1334 r. W tym właśnie okresie w sztuce zachodniej zaczęto tworzyć tzw. trony łaski, czyli przedstawienia Trójcy Świętej w postaci trzech osób. Groziło to tryteizmem, czyli ukrytą czy mimowolną wiarą w trzech bogów. Właśnie z obawy przed tym błędem uznano na Wschodzie, że Boga niewidzialnego w ten sposób przedstawiać nie wolno. Stąd na słynnej ikonie Trójcy Andrieja Rublowa, malowanej w latach 1422-27, występuje symboliczne i tajemnicze wyobrażenie Trójcy Świętej w postaci trzech aniołów odwiedzających Abrahama. Właśnie do tego wyobrażenia nawiązuje Ojciec Święty Jan Paweł II we fragmencie Tryptyku rzymskiego, zatytułowanym Tres vidit et unum adoravit - "Trzech zobaczył, ale jednego uwielbił":

Reklama

Był Inny. Niepodobny do wszystkiego,
co mógł pomyśleć o Nim człowiek.
Mówił - więc oczekiwał odpowiedzi...
Raz przyszedł do Abrahama w gościnę.
Było Przybyszów Trzech, których przyjmował
z wielką czcią.
Abram zaś wiedział, że to On,
On jeden.
Rozpoznał Głos. Rozpoznał obietnicę.

Wyrażenie "Trójca" oznacza Boga, który jest jeden, lecz w trzech Osobach: Ojcu, Synu i Duchu Świętym. Nie stwierdza ono zatem, że dla chrześcijan "Bóg = 3 bogów". Tzw. Symbol Atanazjański Quicumque, pochodzący z początku VI w., tak wyraża ten dogmat: "Wiara katolicka polega na tym, abyśmy czcili jednego Boga w Trójcy, a Trójcę w jedności, nie mieszając Osób ani nie rozdzielając Istoty". Z kolei Katechizm Kościoła Katolickiego przedstawia prawdę o Trójcy, odwołując się do praktyki chrztu świętego: "Chrześcijanie są chrzczeni «w imię» - a nie w «imiona» - Ojca i Syna, i Ducha Świętego, ponieważ jest tylko jeden Bóg, Ojciec wszechmogący, i Jego jedyny Syn, i Duch Święty: Trójca Święta" (nr 233).

Objawienie Trójcy

Często możemy usłyszeć dzisiaj nieco dziwnie brzmiące wyrażenie "ekonomia Boża". Pochodzi ono ze starożytności - już Ojcowie Kościoła czynili rozróżnienie między Teologią (Theologia) i Ekonomią (Oikonomia). Tym pierwszym pojęciem określali tajemnicę wewnętrznego życia Boga-Trójcy, a drugim - wszystkie dzieła Boże, przez które Bóg ukazuje się i udziela swego życia. "Przez Ekonomię objawiła się nam Teologia; i na odwrót, Teologia wyjaśnia całą Ekonomię" - stwierdza Katechizm Kościoła Katolickiego (236). Podkreśla się w ten sposób, że to przez największe dzieło Boże - Wcielenie i Paschę poznaliśmy "teologię" wewnętrznego, trynitarnego życia w Bogu, "niedostępną dla samego rozumu, a nawet dla wiary Izraela przed wcieleniem Syna Bożego i posłaniem Ducha Świętego" (237).
Istotnie, Stary Testament mówił wyłącznie o jedynym Bogu, którego wyznawali Żydzi wbrew politeizmowi ówczesnych narodów pogańskich. Pojawiają się tam jednak pewne idee, które w świetle Objawienia Chrystusa mogą być uznane za "przeczucie" tej specyficznej "teologii". Na przykład w niektórych księgach przedstawia się często Mądrość niemal jak odrębną osobę (por. Mdr 7, 21-28, 8). Nasuwa to skojarzenia z Logosem, Słowem, drugą Osobą Trójcy. Mówi się też o Duchu Bożym, który zstąpi na przyszłego Mesjasza (por. Iz 11, 2-3).
Objawienie Trójcy jest wielką nowością pełni Objawienia Jezusowego. Oczywiście, nie w terminach teoretycznych - Jezus nie objawiał pojęć, nie dawał wykładów, nie przekazywał teorii, lecz prowadzi ku pełni życia. W tym właśnie sensie jest Drogą, Prawdą i Życiem. To On jako pierwszy w dziejach zbawienia modlił się do Boga jako Abby. To On wołał: "Wszystko przekazał Mi Ojciec mój. Nikt też nie zna Syna, tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić" (Mt 11, 27; por. Łk 10, 21n). Słowa te, zachowane w niemal jednobrzmiącej wersji u Mateusza i Łukasza, od dawna fascynują ludzi żyjących Pismem Świętym. Kierują bowiem uwagę na "Mowę pożegnalną" Jezusa w Ewangelii według św. Jana (13-17) - całkowicie zogniskowaną na życiu Trójcy i na Jezusowym dziele wprowadzenia w nie uczniów.
W "Mowie pożegnalnej", szczególnie często czytanej w liturgii w okresie paschalnym, występują wszystkie trzy Osoby Boskie i Osoby te pozostają w ścisłej relacji ze sobą: Ojciec stanowi źródło wszystkiego, Syn od Ojca przychodzi i do Ojca powróci po spełnieniu "Godziny", Duch Święty będzie darem Ojca przez Syna. To Duch uwielbi Syna w Zmartwychwstaniu, zainauguruje nowe stworzenie, objawi Kościół i umocni uczniów w prawdzie, którą Pan przekazał. Ale i tutaj nie chodzi o teorię czy spekulację - Jezus domaga się wiary w Boga Ojca, który Go posłał, i w Siebie jako posłanego przez Ojca Syna Bożego, modli się o wytrwałość uczniów i zachowywanie przykazań tak, aby wszyscy trwali w Nim jak latorośle w winnym krzewie.
Nic więc dziwnego, że Nowy Testament mówi często o wszystkich trzech Osobach Trójcy Przenajświętszej łącznie. Tak właśnie jest w pięknych pozdrowieniach Pawłowych, które weszły do liturgii Eucharystii (np. por. 2 Kor 13, 13), w formułach uwielbienia Boga (por. 1 Kor 12, 4-6), w Łukaszowym opowiadaniu o Zwiastowaniu (por. Łk 1, 35), w tradycji synoptycznej o chrzcie w Jordanie (por. Mk 1; Mt 3; Łk 3) oraz w formule przekazanej w streszczeniu objawień Zmartwychwstałego przez św. Mateusza (28, 19): "Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego".

Dzieje interpretacji

Objawiona prawda o Trójcy Świętej przede wszystkim za pośrednictwem chrztu znalazła się u źródeł wiary Kościoła. Ma ona swój wyraz także w przyjętych oficjalnie wyznaniach, w przepowiadaniu, katechezie i modlitwie. Ale również w swojej nauce, jak powiedzieliśmy, Kościół starał się wyraźniej sformułować wiarę trynitarną, zarówno w celu pogłębienia jej rozumienia, jak również dla obrony przed błędami. Stąd już Ojcowie Kościoła rozwinęli bardziej szczegółową terminologię, która wpłynie później na rozwój filozofii, np. filozofii osoby czy natury. Owi wielcy teologowie posłużyli się pojęciami:
- "substancji" (oddawanym niekiedy przez słowo "istota" [grec. ousia] lub "natura" [physis]), aby określić Trójcę w Jej jedności;
- "osoby" [hipostasis, prosopon], aby określić Ojca, Syna i Ducha Świętego w ich wzajemnych różnicach;
- "relacji", aby oddać prawdę, że rozróżnienie Osób Boskich opiera się na Ich wzajemnym odniesieniu do siebie (por. KKK 249-252).
Pojęcie natury, substancji okazało się bardzo pomocne w pierwszej fazie dyskusji trynitarnych.
Pojawił się wtedy bowiem subordynacjonizm (łac. subordinatio - podporządkowanie), głoszony przez aleksandryjskiego kapłana Ariusza (+336). Twierdził on, że tylko Bóg Ojciec jest niezrodzony, niezmienny i nie mający początku. Syn Boży właściwie nie jest Bogiem - jest stworzony, a nie zrodzony i nie cieszy się tą samą Boską naturą, co Ojciec. Sobór Nicejski, przeciwstawiając się nauce Ariusza, stwierdził, że Jezus Chrystus jest "jednorodzonym Synem Bożym, który z Ojca został zrodzony przed wszystkimi wiekami, jako Bóg z Boga, światłość ze światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego; jest On zrodzony, a nie stworzony, współistotny (homoousios) Ojcu" - ma zatem tę samą istotę (ousia), substancję, naturę (physis), co Ojciec.
Z kolei odrębności osób Trójcy zaprzeczał modalizm (sabelianizm). W świetle tej herezji jeden Bóg przybiera różne postacie w rozmaitych działaniach - jakby trzy różne maski, raz jako Ojciec, innym razem jako Syn, jeszcze innym jako Duch Święty. A więc według jednych modalistów - Ojciec cierpi na krzyżu (patrypasjanizm, łac. Patri passio). Według innych - Bóg we Wcieleniu przestaje być Stwórcą itp.
Poważną herezją był też macedonianizm. Macedoniusz, biskup Konstantynopola, twierdził, że Duch Święty jest stworzeniem, kimś niższym od Ojca i Syna.
Przeciwstawiając się tym tendencjom, Ojcowie Kościoła - opierając się na Objawieniu, a nie jak błędnie mniemano na filozofii helleńskiej - tworzą pojęcie osoby. Jest to odrębna istota - wolna, rozumna i zdolna do darowania siebie w miłości. Na razie pojęcie to odnosi się do Trójcy: Boga w Troistości Osób. Chrześcijanie, "wyznając prawdziwe wiekuiste Bóstwo, wielbią odrębność Osób, jedność w istocie i równość w majestacie".
Wiara dotycząca Ducha Świętego została wyznana przez drugi Sobór powszechny w Konstantynopolu w 381 r.: "Wierzymy w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca pochodzi". Jak wiadomo, tradycja łacińska dodaje, że Duch Święty "pochodzi od Ojca i Syna (Filioque)" (KKK 248). Formuła Filioque - wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego - nie występuje w Symbolu wyznanym w 381 r. w Konstantynopolu. Idąc jednak za starożytną tradycją łacińską i aleksandryjską, św. Leon Wielki, papież, wyznał ją już w 447 r. w liście "Quam laudabiliter", zanim jeszcze Rzym uznał i przyjął w 451 r. na soborze w Chalcedonie Symbol konstantynopolitański z 381 r. Użycie formuły "i Syna" (Filioque) powoli przyjmowało się w liturgii łacińskiej między VIII a XI wiekiem (por. KKK 247).
Katechizm przyznaje, że "wstawienie" Filioque do Symbolu Nicejsko-Konstantynopolitańskiego stanowi jeszcze dzisiaj punkt rozbieżności z Kościołem prawosławnym. "Tradycja wschodnia wyraża przede wszystkim, że Ojciec w relacji do Ducha jest pierwszym początkiem. Wyznając Ducha jako «pochodzącego od Ojca» (J 15, 26), stwierdza ona, że Duch pochodzi od Ojca przez Syna. Tradycja zachodnia wyraża przede wszystkim współistotną komunię między Ojcem i Synem, mówiąc, że Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna (Filioque)" (248). Katechizm opowiada się za wzajemnym uzupełnianiem się, komplementarnością obu sposobów mówienia. Opisana tradycja łacińska rozwinęła się przede wszystkim pod wpływem św. Augustyna (+430), Ojca Kościoła i autora dzieła O Trójcy Świętej (399-414 r.). To właśnie on odwołał się do pojęcia "relacji", aby oddać prawdę, że rozróżnienie Osób Boskich opiera się na Ich wzajemnym odniesieniu do siebie. Augustyn twierdzi, że tajemnica Trójcy Świętej odsłania się przez refleksję nad Boskim poznaniem i Bożą miłością. Bóg Ojciec, poznając siebie i tworząc myśl o sobie, wypowiada Słowo - rodzi Syna. Syn jest najdoskonalszym obrazem Ojca, gdyż ma tę samą naturę, co Ojciec. Ojca i Syna różni wyłącznie relacja - Ojciec rodzi, Syn jest zrodzony. Bóg Ojciec i Syn Boży miłują się wzajemnie miłością najdoskonalszą. Jej wyrazem jest Duch Święty. Duch Święty pochodzi więc od Ojca i Syna jako tchnienie ich wzajemnej miłości - więź zespalająca ich w jednej Boskiej wspólnocie. Duch Święty jako wyraz nieskończonej miłości Ojca i Syna ma tę samą naturę Bożą i różni się od Nich wyłącznie tym, że "od Ojca i Syna pochodzi".
I tak już pozostało. Od późnej starożytności katolicka wiara w Trójcę oznacza zatem, że jeden jedyny Bóg jest w Trzech Osobach, jest "współistotną Trójcą". Osoby Boskie nie dzielą między siebie jednej Boskości, ale każda z nich jest całym Bogiem. Będąc jedynym Bogiem, różnią się One między sobą jedynie relacjami pochodzenia: Syn Boży pochodzi od Ojca - Ojciec rodzi Syna. Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna - Ojciec i Syn tchną Ducha Świętego.

Teologia współczesna

We współczesnej teologii podkreśla się, że Trójca to tajemnica niezgłębionej miłości Boga, który nie jest wieczną samotnością, ale wspólnotą Ojca, Syna i Ducha Świętego i przez to źródłem wszelkiej wspólnoty - komunii. Jezus objawił nam, że Bóg jest Ojcem w niezwykłym sensie - nie tylko jako Stwórca, lecz jako odwieczny Ojciec w relacji do swojego jedynego Syna. Z kolei Jezus jest Synem i Zbawcą wyłącznie na mocy swojej szczególnej relacji z Tym, którego nazywa swoim Ojcem i wzywa jako swojego Abbe, ukochanego Ojca. Cały sens ziemskiego dzieła Jezusa polegał na objawianiu Ojca, pełnieniu Jego woli i zbawieniu ludzkości jako Syn Ojca, przyjmujący naturę ludzką. Wreszcie uwielbienie Jezusa, przyjęcie Jego ofiary, objawienie Kościoła, modlitwa - wyznawanie Jezusa jako Pana (por. Rz 10, 9) i ukazanie ostatecznych losów świata dokonuje się w mocy Ducha Świętego (por. Rz 1, 4; 1 Tm 3, 15). W tym sensie Duch Święty jest węzłem miłości spajającym Ojca i Syna oraz Tym, który otwiera człowieka do wejścia we wspólnotę życia Trójcy i prowadzi świat do spełnienia się w miłości Trójcy.
Wiara trynitarna jest zatem podstawą ludzkiej godności, wspólnoty i modlitwy. Wołając Abba, Jezus umożliwił wszystkim swoim braciom i siostrom nowe odniesienie do Boga - jako do Ojca. Przez Ducha Świętego możemy uczestniczyć w Jego synowskiej więzi z Ojcem i jak On wołać: "Abba, drogi Ojcze" (por. Rz 8, 15; Ga 4, 6). Kościół w Liturgii wielbi Boga "przez Chrystusa, Pana naszego, który żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków". Ze szczególną mocą czyni to w uroczystość Trójcy Przenajświętszej.

Najpopularniejsze

Cała Polska zapłakała

Siła modlitwy

Kenia: zamordowano księdza

Słowacja: parlament uchwalił nowy sposób finansowania...

Duchowa misja Polski

Ostatnio dodane

WCZORAJ

Rzecznik episkopatu: Kościół nie jest przeciwny...

Reklama

Cała Polska zapłakała

2012-12-17 13:16

Lidia Dudkiewicz
Niedziela Ogólnopolska 52/2012, str. 8-9

„Przyjdą takie czasy, że będzie się popierać zepsucie obyczajów. Ze świętej religii uczyni się straszaka, aby obrzydzić ją wszystkim szlachetnym sercom” - przestrzegał proroczo 180 lat temu Zygmunt Krasiński

Przeor Jasnej Góry na wieść o profanacji dokonanej w drugą niedzielę Adwentu w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej powiedział: - Cała Polska zapłakała, również w sposób fizyczny. Wielu ludzi zwróciło swoje przerażone serca ku Jasnej Górze. Dziękujemy za tę troskę naszego narodu o klasztor, o sanktuarium, o Jasną Górę. Dziękujemy za modlitwy, za słowa wsparcia, a wszystkim służbom - za ich profesjonalną i sprawną akcję spieszenia z pomocą ochrony Jasnej Góry przed tymi, którzy nie wiedzą, co czynią. Wielu z nas atak na Cudowny Obraz odczytuje jako atak na samą istotę polskości.

Przebieg wydarzeń

Przypomnijmy fakty, które nami wszystkimi wstrząsnęły w niedzielę 9 grudnia 2012 r. Otóż tego dnia o godz. 7.45, tuż po zakończeniu Mszy św. wspólnotowej konwentu jasnogórskiego, miała miejsce próba zniszczenia Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. Mężczyzna rzucił w Obraz bańkami w kształcie żarówek, wypełnionymi czarną substancją, która rozprysła się na cały ołtarz, dosięgła nawet róży ofiarowanej Matce Bożej przez Ojca Świętego Jana Pawła II. Sprawcę natychmiast ujął br. Paweł Bryzek, paulin, a straż porządkowa przekazała go policji. Po incydencie Kaplica została zamknięta. Na miejsce przybyli abp senior Stanisław Nowak oraz bp Jan Wątroba, aby sprawdzić stan ikony i podjąć modlitwę ekspiacyjną. Obraz nie został naruszony, gdyż chroni go kuloodporna szyba. O godz. 11.45 Kaplicę Matki Bożej otwarto i udostępniono pielgrzymom. Pod przewodnictwem o. Sebastiana Mateckiego, podprzeora Jasnej Góry, rozpoczęło się nabożeństwo przebłagalne z udziałem obecnego generała Zakonu Paulinów o. Izydora Matuszewskiego.

Sprawcą zbezczeszczenia Cudownego Obrazu okazał się 58-letni mieszkaniec Świdnicy. Po jego przesłuchaniu do Sądu Rejonowego w Częstochowie został skierowany wniosek o aresztowanie podejrzanego na trzy miesiące. Prokuratura postawiła mu zarzuty zniszczenia dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury i obrazy uczuć religijnych. Jerzy D. przyznał się do popełnienia zarzucanych mu przestępstw, złożył obszerne wyjaśnienia i nie wykazał skruchy. Grozi mu do dziesięciu lat więzienia. Prokurator zlecił opracowanie opinii psychiatrycznej.

Obudź się, Polsko!

W południe o. Józef Płatek przewodniczył Mszy św. ekspiacyjnej. W homilii zauważył, że obecnie w Polsce atakuje się kolejno trzy najświętsze znaki chrześcijaństwa: Krzyż, Biblię oraz Ikonę - te trzy symbole wiary były uroczyście niesione przez młodych ludzi z całego świata na Szczyt Jasnogórski i adorowane na VI Światowym Dniu Młodzieży w 1991 r., podczas modlitwy pod przewodnictwem Jana Pawła II. - Widzimy, jak kolejno dokonuje się w naszej Ojczyźnie profanacja tych świętych dla nas, chrześcijan, znaków - mówił. Zacytował słowa Henryka Sienkiewicza dotyczące potopu szwedzkiego: „Dziwnie szatan jest na to miejsce zawzięty. I dokłada wszelkich starań, aby nabożeństwu tu przeszkodzić i wiernych jak najmniej do udziału w nim dopuścić. Bo nic tak do takiej desperacji piekielnego dworu nie przywodzi, jak widok czci dla Tej, która głowę węża starła”.

O. Płatek sięgnął też do słów poety Zygmunta Krasińskiego, który 180 lat temu przestrzegał w proroczej wizji: „Przyjdą takie czasy, że będzie się popierać zepsucie obyczajów. Ze świętej religii uczyni się straszaka, aby obrzydzić ją wszystkim szlachetnym sercom. Podłość będzie nagradzana orderami lub zaszczytami. Lud ogłupiać będą wódką lub innymi elementami, elity szlifami i stanowiskami, a za głowę tych, co będą stawiać opór, wystawi się watahy, cenę, aby się rozprawić z nimi w stosownej chwili”.

- Trzeba nam wszystkim dużo rozsądku, rozwagi i powagi. Może Pan Bóg dał ten znak nam, stróżom, i wszystkim czcicielom Jasnogórskiej Bogarodzicy, że nadeszła pora i czas przebudzić się w Adwencie. Niedawno wołano: Polsko, obudź się! Jest to kolejny sygnał dla nas, żeby nie zejść na manowce, nie stoczyć się w dół, ale też nie zmarnować swojego życia - mówił o. Płatek.

Modlitwa ekspiacyjna za znieważenie Obrazu trwała na Jasnej Górze przez cały dzień. Na zakończenie każdej Mszy św. śpiewany był błagalny hymn „Święty Boże, Święty Mocny”.

Charakter ekspiacyjny miał także 9 grudnia Apel Jasnogórski w Kaplicy Matki Bożej, któremu przewodniczył przeor Jasnej Góry o. Roman Majewski. Mieszkańcy Częstochowy i pielgrzymi, przedstawiciele zakonów męskich i żeńskich oraz kapłani z abp. Wacławem Depo bardzo licznie przybyli na tę wieczorną modlitwę Polaków. (Tekst rozważania apelowego, będącego formą przebłagania za dokonaną profanację, wydrukowany jest w całości na stronach 9 i 10 bieżącego numeru „Niedzieli”).

Ekspiacja Częstochowy

Metropolita częstochowski abp Wacław Depo na wiadomość o próbie uszkodzenia Cudownego Obrazu Matki Bożej zwrócił się z prośbą do wszystkich diecezjan, aby wraz ze swoimi duszpasterzami przybywali na Jasną Górę na modlitwę przebłagalną. Zaprosił na comiesięczne jasnogórskie czuwanie nocne z 11 na 12 grudnia - na wielką modlitwę ekspiacyjną całego Kościoła częstochowskiego „za wszystkie profanacje i świętokradztwa, jakie mają miejsce w tych dniach i miesiącach na terenie archidiecezji. Są one skutkiem trwającej od dłuższego czasu antykościelnej i antychrześcijańskiej nagonki niektórych ugrupowań politycznych i mediów” - stwierdził.

Metropolita Częstochowski powiadomił, że modli się także za dopuszczających się wszelkich aktów wandalizmu. Zauważył, iż są oni z jednej strony ich sprawcami, a z drugiej - ofiarami skrzętnie prowadzonej manipulacji antyreligijnej, a czasem ludźmi pogubionymi, którym należy pomóc. „Proszę Boga o łaskę obudzenia sumień wszystkich Polaków, a w sposób szczególny rządzących zarówno naszym miastem, jak i Ojczyzną” - wyznał.

Zgodnie z zapowiedzią abp. Depo, w nocy z 11 na 12 grudnia odbyło się na Jasnej Górze czuwanie modlitewne archidiecezji częstochowskiej, wynagradzające Bogu za próbę zniszczenia Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. W rozważaniu apelowym rozpoczynającym czuwanie Metropolita Częstochowski mówił: - Dzisiaj, przychodzimy do Ciebie, aby obok słów: JESTEM, PAMIĘTAM… wypowiedzieć w Apelowej przysiędze mocne CZUWAM. To słowo wypowiadamy z mocą, aby obudzić uśpione sumienia. Wypowiadamy je nad tymi, którym grozi utrata duchowego słuchu i duchowego wzroku, a tym samym i dziedzictwa dzieci Bożych. Czuwaj nad nami wszystkimi, abyśmy nie zagubili dróg do Twojego Syna, Jedynego Pośrednika między Bogiem a ludźmi.

Abp Depo zwrócił uwagę, że to kolejne zranienie oblicza Matki i Syna, na podobieństwo profanacji Obrazu przez husytów w 1430 r., nie może być odbierane wyłącznie w kategoriach odejścia od rozumu czy aktu niewiary. - Ewangelie i Dzieje Apostolskie dostarczają nam aż nadto dowodów, że ludzie chorzy garnęli się do Jezusa, aby u Niego znaleźć pomoc i obronę - podkreślił. - Oni nigdy nie wystąpili przeciw Niemu! Przychodzimy dzisiaj do Ciebie, Maryjo, aby wsłuchać się w bicie Twojego Serca, które wzięło w siebie ten cios, aby przetworzyć go w siłę i jedność dla Narodu i Kościoła, bo przecież jesteś naszą przedziwną pomocą i obroną - mówił z ufnością.

Metropolita Częstochowski zarządził, aby w niedzielę 16 grudnia w kościołach archidiecezji zorganizowano nabożeństwa ekspiacyjne, z odmówieniem Aktu Wynagrodzenia Niepokalanemu Sercu Najświętszej Maryi Panny i odśpiewaniem suplikacji. Ogłaszając to zarządzenie, przypomniał słowa Ojca Świętego Benedykta XVI z 12 września 2012 r., które wobec profanacji Obrazu stały się bardzo aktualne: „Często w obliczu zła mamy poczucie, że nic nie jesteśmy w stanie zrobić, ale to właśnie nasza modlitwa jest pierwszą i najskuteczniejszą odpowiedzią, jaką możemy dać i która umacnia nasz codzienny wysiłek, by chronić dobro”.

Niemiecki protestant przyczynił się do zabezpieczenia Cudownego Obrazu

Cudowny Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej został uratowany dzięki zabezpieczającej go szybie kuloodpornej. O. Józef Płatek, na prośbę „Niedzieli”, podał ważne szczegóły. Uznał, że chcąc mówić o szybie ochraniającej Obraz, trzeba sięgnąć do dnia 23 lutego 1981 r., kiedy to był on generałem Zakonu Paulinów. Właśnie wtedy członkowie Komisji ds. Konserwacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej podczas spotkania z nim, z o. Konstancjuszem Kunzem - ówczesnym przeorem Jasnej Góry oraz z o. Melchiorem Królikiem - referentem ds. konserwacji Obrazu, przy okazji proponowanych prac remontowo-konserwatorskich przy hebanowym ołtarzu w Kaplicy Matki Bożej, wysunęli propozycję zabezpieczenia Cudownego Obrazu kuloodporną szybą. Miało to zapewnić Obrazowi ochronę, a także przemawiały za tym racje konserwatorskie. O. Józef Płatek nawiązał wtedy kontakt z o. Janem Wiesławem Bochenkiem - przeorem klasztoru paulińskiego w Mainburgu w Niemczech i poprosił o pomoc w realizacji tej inicjatywy.

Do prac konserwatorskich przy ołtarzu Matki Bożej przystąpiono na początku 1984 r. W tym czasie o. Jan Bochenek powiadomił o możliwości zakupienia odpowiedniej szyby w Niemczech, jednak jej cena przerastała możliwości Zakonu Paulinów. Ojciec Generał zobowiązał o. Jana Nalaskowskiego - wikariusza generalnego, władającego doskonale językiem niemieckim, i o. Konstancjusza Kunza oraz ojców pracujących w Niemczech do poszukiwania sponsorów dla tej fundacji. Podjęto różne próby zorganizowania funduszu, a o. Jan Nalaskowski dotarł z prośbą do Caritas Konferencji Episkopatu Niemiec, która przeznaczyła na ten cel dużą, lecz mimo wszystko niewystarczającą kwotę. Znaleźli się wkrótce nowi ofiarodawcy. Ze znaczącą pomocą dołączył prof. Helmut Seling, protestant, dyrektor muzeum w Monachium.

Ostatecznie dzięki trosce ówczesnego zarządu jasnogórskiego: o. Rufina Abramka - przeora Jasnej Góry, o. Jana Golonki - kuratora jasnogórskich zabytków, o. Leona Chałupki - administratora Jasnej Góry, o. Izydora Matuszewskiego - kustosza oraz pomocy prof. Helmuta Selinga udało się doprowadzić do końca konserwację jasnogórskiego ołtarza poświęconego Bogarodzicy i umieścić w nim szybę kuloodporną, ochraniającą Cudowny Obraz. Odrestaurowany ołtarz wraz z wmontowaną szybą został poświęcony 8 grudnia 1986 r. przez kard. Józefa Glempa, prymasa Polski.

O. Józef Płatek podał jeszcze inny ważny fakt. Okazuje się, że w 1981 r., na dwa dni przed swoją śmiercią, kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski, na ręce generała Zakonu Paulinów przekazał znaczną ofiarę na odnowę Ołtarza Ojczyzny i Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze, jako swój jubileuszowy dar dla Dziewicy Wspomożycielki. On również bardzo zabiegał o bezpieczeństwo Obrazu Jasnogórskiego.

Tak udało się odtworzyć okoliczności, w jakich doszło do wzmocnienia ochrony Obrazu, ze znaczną pomocą niemieckiego protestanta. Dzięki temu 9 grudnia 2012 r. Cudowny Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej został nienaruszony mimo brutalnego ataku.

Modlitwa ekspiacyjna trwa w całej Polsce i poza jej granicami. A w jasnogórskiej zakrystii wyłożono księgi, do których pielgrzymi wpisują słowa żalu i zadośćuczynienia za publiczne znieważenie Najświętszej Ikony Jasnogórskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Bielsko-Biała: najstarsza bielska świątynia znowu w średniowiecznym blasku

2019-10-17 19:30

rk / Bielsko-Biała (KAI)

Zakończyły się prace konserwatorskie przy najstarszej na terenie Bielska-Białej, XIV-wiecznej świątyni pw. św. Stanisława BM. Dzięki przedsięwzięciu kościół uchroniono przed postępującym niszczeniem, ale i przywrócono do jego pierwotnego, średniowiecznego kształtu estetycznego. Podczas prac specjaliści odkryli fragmenty barwnej polichromii na wschodniej ścianie prezbiterium.

Silar / Wikipedia
Tryptyk ołtarzowy w kościele św. Stanisława

Radości nie ukrywa proboszcz parafii ks. Zygmunt Siemianowski. „To ważny dzień dla naszej wspólnoty. Świątynia była pęknięta w dwóch miejscach - od fundamentu po strop. Zahamowano dalszy proces niszczenia, przywrócono wygląd oryginalny” – dodał.

Właściciel firmy konserwatorskiej „AC Konserwacja Zabytków” Aleksander Piotrowski poinformował, że w wyniku prac usunięto cementowe tynki na świątyni. „Przywróciliśmy natomiast, o ile to jest dziś możliwe, we wszystkich wymiarach pierwotny aspekt technologiczny budowy tej świątyni, polegający na użyciu wapna gaszonego” – zaznaczył i zaznaczył, że zewnętrzna warstwa obiektu została pomalowana farbą wapienną.

Dzięki inwestycji konserwatorsko-budowlanej wykonane zostały m.in. takie prace jak: izolacja fundamentów kościoła, konserwacja więźby dachowej oraz zabezpieczenie stropu kościoła. Przywrócono nawiązujące do średniowiecza tynki na elewacjach zewnętrznych, które zostały niefortunnie pokryte w minionym wieku tynkami cementowymi. Ich obecność stanowiła zagrożenie dla bezcennych polichromii gotyckich i renesansowych zachowanych w prezbiterium i na łuku tęczowym we wnętrzu świątyni.

Zdaniem ks. dr. Szymona Tracza, konserwatora architektury i sztuki sakralnej diecezji bielsko-żywieckiej, prawdziwą sensacją było odkrycie fragmentów barwnej polichromii na wschodniej ścianie prezbiterium. Historyk sztuki z UPJPII i przypomniał, że na ziemiach polskich na zewnątrz budowli zachowało się bardzo mało średniowiecznych wypraw tynkarskich i dekoracji malarskich.

Zabiegi konserwatorskie związane były z projektem „Stare Bielsko – odNowa – prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane w zabytkowym kościele św. Stanisława BM dla utworzenia nowej oferty kulturalnej regionu”. Jego realizacja stała się możliwa dzięki funduszom z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, wkładu własnego parafii oraz wydatnej pomocy Urzędu Miasta Bielska-Białej. Koszt realizacji projektu wyniósł ponad 2 miliony złotych.

Gotycki kościół św. Stanisława wybudowano w drugiej połowie XIV w. Został ufundowany przez księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka. To najstarszy obiekt na terenie miasta. W kościele oprócz imponującego, późnogotyckiego tryptyku z początku wieku XVI, przypisywanego Mistrzowi Rodziny Marii, znajdują się m.in. portale z 1380 roku, drzwi z zakrystii do prezbiterium z 1500 r., gotyckie polichromie.

Świątynia pełniła funkcję kościoła parafialnego dla miasta Bielska i wsi Bielsko do 1447 r. Wówczas stała się kościołem filialnym parafii św. Mikołaja w Bielsku. W 1953 r. została erygowana parafia św. Stanisława w Starym Bielsku. Od 1992 r. parafia należy do diecezji bielsko-żywieckiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama