Spojrzenie w nieodległą przeszłość
I wojna światowa była skutkiem politycznej rywalizacji o to, kto zdominuje Europę Środkową po rozpadzie dogorywającej monarchii austro-węgierskiej: Niemcy czy Rosja? Ten niemiecko-rosyjski konflikt interesów
i ambicji przerodził się właśnie w I wojnę światową, w której wszakże żadna ze stron nie osiągnęła swego celu - Niemcy i Rosja wyniszczyły się wzajemnie, znacznie osłabły i dzięki temu w Europie
Środkowej powstało wiele niepodległych znów państw, w tym Polska.
W okresie międzywojennym polska polityka zagraniczna dokładała starań, by mocniej ubezpieczyć tę odzyskaną suwerenność. To ubezpieczenie szło dwoma torami: pierwszy poszukiwał ściślejszych związków
z Francją i Anglią; drugi - zmierzał do wytworzenia pewnej wspólnoty politycznej (federacyjna koncepcja Piłsudskiego, koncepcja „międzymorza”) między Rosją a Niemcami, aby obszar ten
wzmocnić politycznie, i aby jego słabość nie kusiła już Niemiec i Rosji do powtórnej rywalizacji kosztem żyjących tu narodów. Jednak ponowne niemiecko-rosyjskie zbliżenie polityczne (układ w Rapallo)
oraz nazbyt uległa wobec narodowosocjalistycznych Niemiec polityka Anglii i Francji udaremniły te plany polskiej polityki zagranicznej. Komunistyczna historiografia potępiała w czambuł polską politykę
zagraniczną okresu międzywojnia, a echa tej propagandy pokutują jeszcze dziś. A przecież ta polska myśl polityczna zasługuje na wielki szacunek...
II wojna światowa zakończyła się politycznie w ten sposób, że kraje Europy Środkowej poddane zostały sowieckiej kontroli, tracąc suwerenność, stając się już tylko sowieckimi państwami-satelitami.
Ten układ polityczny przetrwał do 1990 r., kiedy to pod wpływem ekonomicznego bankructwa imperium sowieckiego i olbrzymiej ekonomiczno-militarnej przewagi Ameryki Sowiety wycofały się militarnie
z Europy Środkowej. Wydawało się wówczas, że przed krajami Europy Środkowej otwiera się trwała perspektywa suwerenności i niepodległości. Znamienne jest to, że już na początku lat 90., jakby dla ubezpieczenia
tego nowego obszaru świeżo odzyskanej wolności politycznej, wśród krajów Europy Środkowej pojawiła się ponownie koncepcja stworzenia wspólnego organizmu politycznego (niezależnego od Unii Europejskiej!),
który rozgraniczałby Niemcy i Rosję. Była to najpierw koncepcja „Quadragonale” (Węgry, Austria, Jugosławia, Włochy), rozszerzona potem o Czechosłowację („Pentagonale”), wreszcie
- o Polskę („Heksagonale”). Te sześć państw, „Heksagonale”, miało tworzyć polityczną wspólnotę, rozgraniczającą od północy na południe strefę wpływów niemieckich od strefy
wpływów rosyjskich, a zarazem ubezpieczać w płaszczyźnie międzynarodowej suwerenność członków „Heksagonale”. Oddajmy głos znawcy problemu: „Koncepcja ta jednak upadła wraz z wybuchem
wojny w Jugosławii, wskutek czego Jugosławia rozpadła się. Mówi się, że przyczyną tej wojny były napięcia między republikami. (...) Nie należy jednak zapominać, że zapalnikiem, który spowodował ten wybuch,
była niemiecka zachęta, by Słowenia i Chorwacja proklamowały niepodległość. Warto też zwrócić uwagę, że takie posunięcie mieściło się całkowicie w ramach tradycyjnej polityki niemieckiej na Bałkanach,
realizowanej niezależnie od ustroju państwa niemieckiego. Realizując zatem swoją tradycyjną politykę rozbijania Jugosławii, Niemcy zadały zarazem ostateczny cios koncepcji „Heksagonale” i
od tej pory nic już nie stało na przeszkodzie rozszerzaniu niemieckich wpływów na obszarze Europy Środkowej” (Stanisław Michalkiewicz, Na niemieckim pograniczu, Warszawa, 2003 r.).
Upadek politycznej koncepcji „Heksagonale”, konkurencyjnej wobec Unii Europejskiej, wzmocnił rolę Niemiec w Europie: wszak dziś jest dość oczywiste, że UE to instrument polityki niemieckiej
w Europie - bardziej już niemieckiej niż francuskiej: Francja, ufna we własny potencjał nuklearny, więcej uwagi poświęca swym interesom w byłych koloniach, których Niemcy nigdy nie miały.
Reklama
Odwrót od suwerenności
Gdy więc państwom Europy Środkowej nie udało się ubezpieczyć swej świeżo odzyskanej suwerenności, bo Niemcy storpedowały inicjatywę „Heksagonale” - po krótkiej jak mgnienie oka chwili
swobody nastąpił powolny odwrót od suwerenności. Jeszcze kilka lat temu przedstawiciele UE i rodzimi euroentuzjaści zapewniali, że akces do UE nie oznacza utraty suwerenności, bo przecież „UE to
wspólnota suwerennych państw”. Dziś nikt już nie ukrywa, że akces do UE oznacza rezygnację z suwerenności przez państwo przystępujące... Pojawiają się nawet całkiem fałszywe i nieprawdziwe teorie,
jakoby „we współczesnym świecie nikt już nie był suwerennym państwem” albo jakoby „suwerenność dzisiaj polegała nie na samodzielnej decyzji, ale na współdecydowaniu”... Mniejsza
jednak o tego rodzaju pseudonaukowe zabiegi, chociaż przypominają żywo fałszowanie znaczenia słów i pojęć, charakterystyczne dla minionej epoki.
Ledwo więc społeczeństwo ochłonęło, dowiadując się, że przez podpisanie traktatu kopenhaskiego polski rząd dobrowolnie zrzekł się polskiej suwerenności - zaczęto pocieszać naród, że wprawdzie
tracimy suwerenność, ale traktat nicejski „daje nam najlepsze z możliwych warunki współdecydowania”. Tylko dlatego wielu obywateli głosowało za akcesem w ubiegłorocznym czerwcowym referendum...
Jednak dziś stało się jasne, że już i traktat nicejski nie jest aktualny, a wraz z nim owe „najlepsze warunki współdecydowania”! Propagandyści UE już wysilają się, by udowodnić, że bardziej
pożądana jest formuła niemiecko-francuska, i w tym celu odwołują się nawet do... wyższej matematyki! Gdy już nawet Nicea nie obowiązuje - pojawiają się głosy, że właściwie powinniśmy być zadowoleni,
jeśli tylko UE zwiększy trochę swój budżet, bo - być może - dzięki temu i Polska trochę więcej zyska... Jak niewiele zostało z tej „wspólnoty suwerennych państw”... Jednak i ten
nader już skromny postulat doznaje szybkiej kontry ze strony Niemiec, które powiadają, że i tak już za dużo dopłacają do UE; wtórują im Francuzi, bacząc jednak gorliwie, aby przypadkiem francuscy rolnicy
nie dostali ani euro mniej.
W tej sytuacji nie dziwi, że co bardziej przezorni i przenikliwi obywatele pytają: Czy to aby nie skończy się jeszcze bardziej skromnym postulatem (znanym zresztą też już z przeszłości): „Aby
tylko rząd się wyżywił”? No, rząd, a może jeszcze „rządowi” przedsiębiorcy, zwłaszcza ci, którzy „tłusto” uwłaszczyli się w latach minionych z narodowego majątku...
* * *
Trudno oprzeć się wrażeniu, że z „5 minut” tej nadziei na rzeczywistą suwerenność, żywionej na progu lat 90., pozostaje już tylko dziś pytanie: „Kto skonsumuje wydzielone przez Brukselę
środki?”. Czy tylko biurokracja rządowa i podwiązani pod nią „biznesmeni”, czy także ktoś jeszcze?
... Ale życie toczy się dalej, historia trwa. Już raz w naszej historii, zaraz po Konstytucji 3 maja właśnie, zamieniono suwerenność na pieniądze, i też nie dla wszystkich. Wiemy więc, jakie miało
to konsekwencje i dzięki tej wiedzy jesteśmy lepiej przygotowani, by tę suwerenność odbudować.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
