Odprawa emerytalna
Każdy z nas w końcu kiedyś musi przejść na emeryturę. Dobrym zwyczajem, uhonorowanym zapisem w kodeksie pracy, jest obdarowywanie świeżo upieczonego emeryta tzw. odprawą emerytalną. Proszę nie mylić tej
odprawy z odprawą pieniężną przysługującą pracownikowi, który stracił pracę na skutek zwolnień grupowych lub indywidualnych, o czym piszemy na końcu.
Pracownik odchodzący na emeryturę powinien otrzymać od pracodawcy - zgodnie z kodeksem pracy - odprawę emerytalną w wysokości co najmniej jednej pensji. Oczywiście, kwota odprawy może
być zwielokrotniona - zależy to od przepisów płacowych, obowiązujących w danej firmie. By otrzymać odprawę emerytalną, trzeba spełnić kilka warunków. Przede wszystkim odprawa emerytalna przysługuje
pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, tzn. osoba ta spełnia warunki do uzyskania emerytury i zdecydowała się na nią przejść, w związku z czym następuje rozwiązanie
umowy o pracę. Pamiętajmy jednak, że jeśli to my rozwiążemy ją z winy pracodawcy bez wypowiedzenia, pozbawimy się odprawy - tak zawyrokował Sąd Najwyższy 16 listopada 2000 r. (I PKN 81/00 OSNP
2002/11 265). Zostaniemy pozbawieni prawa do odprawy również wtedy, jeśli pracodawca rozwiąże z nami umowę bez wypowiedzenia jej w przypadku przestępstwa lub ciężkiego naruszenia przez nas pracowniczych
obowiązków. Nie otrzyma odprawy pracownik, który spełnił warunki do nabycia prawa do emerytury, ale już po ustaniu stosunku pracy. Również i w tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 3
marca 1989 r. - rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego nie jest rozwiązaniem stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę
lub rentę w zakresie odprawy emerytalnej.
Ponieważ kodeks pracy nie precyzuje, o jaki rodzaj emerytury chodzi, uważa się, że dotyczy to również emerytur przyznanych na warunkach szczególnych, a zatem tzw. wcześniejszych emerytur. Odprawa
emerytalna nie przysługuje jednak osobom, które skorzystają ze świadczenia przedemerytalnego, świadczenie to bowiem nie jest emeryturą. Jest finansową pomocą osobom, które utraciły pracę i nie mogą jej
znaleźć, a znajdują się w wieku przedemerytalnym.
Odprawę emerytalną wypłaca się w chwili przejścia na emeryturę i za taką uważa się datę przejścia na emeryturę - jest nią data rozwiązania stosunku pracy po uprzednim przyznaniu emerytury albo
data przyznania świadczenia, jeśli ma to miejsce po rozwiązaniu stosunku pracy, ale na wniosek złożony w czasie zatrudnienia.
Odprawa emerytalna jest świadczeniem jednorazowym. Oznacza to, że pracownik, który już raz otrzymał odprawę, ale później znowu się zatrudnił, po czym postanowił odejść na emeryturę ponownie, nie otrzyma
już drugi raz odprawy. Fakt przyznania jej powinien być odnotowany w świadectwie pracy, by uniknąć nieporozumień.
Jeśli równocześnie pracujemy w kilku firmach i we wszystkich równocześnie przechodzimy na emeryturę, przysługuje nam ona ze wszystkich firm. Może się również zdarzyć, że pobraliśmy odprawę w wysokości,
jaką przewiduje kodeks, czyli jednomiesięcznego wynagrodzenia, ale zatrudniliśmy się później w innej firmie i tam odprawa na mocy przepisów wewnętrznych jest wyższa. Mamy wówczas prawo do odprawy uzupełniającej
w wysokości różnicy między tą wyższą a odprawą otrzymaną wcześniej.
Odprawa pieniężna
Prawo do odprawy pieniężnej przysługuje każdemu pracownikowi, który stracił pracę na skutek zwolnień grupowych lub indywidualnych, niezależnie od jego sytuacji materialnej. Pamiętajmy jednak, że przyczyna
zwolnienia nie może leżeć po stronie pracownika. Dodatkowe źródła dochodu, które posiada zwalniany pracownik, nie mogą być przyczyną odmowy wypłaty odprawy pieniężnej, bo odprawa jest swego rodzaju rekompensatą
za utratę miejsca pracy. A zatem przysługuje ona osobie, która równolegle z pracą pobierała rentę czy emeryturę albo prowadziła działalność na własny rachunek.
Wysokość wynagrodzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy. Jeśli pracownik przepracował u niego mniej niż 2 lata, jest to jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli staż wynosi co najmniej 2 lata,
ale mniej niż 8 - dwumiesięczne wynagrodzenie; trzykrotność wynagrodzenia otrzyma po przepracowaniu ponad ośmiu lat. W każdym jednak przypadku wysokość odprawy nie może przekroczyć piętnastokrotności
minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania umowy o pracę.
W przypadku umowy terminowej - jeżeli będzie wypowiedziana przed upływem dwutygodniowego terminu, przewidzianego dla tego typu umów - pracodawca będzie zobowiązany do wypłaty odprawy,
oczywiście pod warunkiem, że przyczyna zwolnienia leży po jego stronie. (Podstawa prawna: Dz. U. 90/2003 - ustawa z 13 marca 2003 r.: zasady rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
nie dotyczących pracowników).
Pomóż w rozwoju naszego portalu