Międzynarodowy Festiwal Musica Antiqua Europae Orientalis to wydarzenie, które wprawdzie koncentruje się w Bydgoszczy, lecz uczestniczący w nim artyści często występują także w niewielkich miejscowościach dawnego woj. bydgoskiego. Daje to ich mieszkańcom możliwość obcowania ze średniowieczną kulturą. 10 września w położonej nad Wisłą Nieszawie ( leżącej już w obrębie diecezji włocławskiej) wystąpił znany zespół " Capella Medi Aevi". Ta eksperymentalna grupa przedstawiła program, na który złożyło się 16 spośród 450 tzw. "Cantigas de Santa Maria" - pieśni spisanych w XIII w. przez hiszpańskiego króla Alfonsa X.

Najbardziej atrakcyjne koncerty dwunastej edycji Festiwalu odbyły się jednak w salach Filharmonii. W czwartek, 14 września, wystąpił armeński chór męski "Narek" pod kierunkiem swego założyciela Mkrtycza Mkrtycziana. Na przygotowany przez nich repertuar złożyły się tradycyjne pieśni Kościoła ormiańskiego. W Bydgoszczy chórzyści zaśpiewali między innymi: siedem pieśni pokutnych Mestropa Masztotsa ( IV w.), Pieśń na Boże Narodzenie Mowzesa Chorenatsi (V w.), Pieśń dziewic Hripsimy autorstwa Komitasa Aghtsetsi (VII w.). W ten właśnie chronologiczny sposób Ormianie przedstawili bogactwo swych śpiewów sakralnych od czasów najdawniejszych po kompozycje Komitasa i Makara Jekmaliana z przełomu XIX i XX w.

Następnego wieczoru setki melomanów przybyły do Filharmonii, by wysłuchać koncertu Egipskiego Chóru Koptyjskiego z Kairu pod dyrekcją Usuama Asada. Grupę tę powołał do życia w 1986 r. zwierzchnik chrześcijańskiego Kościoła Koptów, jego świątobliwość Szenuda III. W jej skład weszli młodzi Egipcjanie z różnych koptyjskich wspólnot stolicy kraju. Egipski Chór Koptyjski jest oficjalnym chórem, mogącym reprezentować Kościół Koptów poza granicami Egiptu. Występowali dotąd w wielu krajach całego świata, w tym także w Polsce, gdzie gościli w 1998 r. na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Prawosławnej w Hajnówce. W Bydgoszczy młodzi goście z Egiptu przedstawili kilkanaście tradycyjnych koptyjskich hymnów religijnych. Warto wspomnieć cztery najciekawsze: Ten Ti Nembi - modlitwę do Najświętszej Maryi Panny; Aribsalin - będącą typowym przykładem koptyjskiego hymnu uwielbieniowego; Isus b´Christous oraz Christous - tradycyjną pieśń wielkanocną. Ich występ, pomimo że był bardzo egzotyczny dla ucha Europejczyka tak pod względem wokalnym jak i skromnego instrumentarium, spotkał się z dużym zainteresowaniem. W ich śpiewie można było wyczuć, mimo że język był niezrozumiały, jak bardzo duch chrześcijaństwa przenika całe życie Koptów. Dla chórzystów każdy koncert jest przede wszystkim modlitwą i tą atmosferą nasycają swoje występy. Po zakończeniu odebrali w pełni zasłużone gratulacje od obecnego tego wieczoru na sali ambasadora Arabskiej Republiki Egiptu w Polsce Hamdi Lozy.

W sobotę, 16 września, w sali kameralnej wystąpił chór Libańskiego Narodowego Konserwatorium w Bejrucie pod dyrekcją Aidy Chalhoub Ziadeh. Koncert Libańczyków spotkał się z dużo mniejszym zainteresowaniem niż dwa poprzednie. Nie oznacza to jednak bynajmniej, że był od nich mniej ciekawy. Istniejący od zaledwie trzech lat chór skupia 10 osób, chrześcijan wyznań katolickiego i ortodoksyjnego. W swoim repertuarze mają tradycyjne, najstarsze chrześcijańskie pieśni bizantyjskie, asyryjskie i maronickie, a także libańskie utwory ludowe. Chór współpracuje z czterema solistami. Ciekawostką jest, że wokalnym popisom chóru towarzyszą zawsze dźwięki arabskiego instrumentu ludowego - qanun, zwanego często także "arabskim psałterium". Grał na nim po mistrzowsku Nouhad Aquiqui - muzyk z 20-letnim doświadczeniem. Ostatnim gościem z tak odległych stron goszczącym na tegorocznym Festiwalu był Chór Staroobrzędowców Soboru Narodzin Świętej Bogurodzicy w Nowosybirsku. Staroobrzędowcy są odłamem prawosławia, który nie godząc się z reformami liturgii wprowadzonymi przez patriarchę Nikona oderwał się od niego w II połowie XVII w. Ściągnęło to na nich prześladowania ze strony cara, przed którym musieli się ukrywać. Najwięcej Starowierców schroniło się w syberyjskiej Tajdze. Zachowali oni po dziś dzień dawne tradycje cerkwii - w tym i śpiewy. Chór, który gościł w Bydgoszczy został założony w XIX w. W jego składzie są zarówno osoby świeckie, jak i duchowne, a jego głównym zadaniem jest posługa w trakcie parafialnych nabożeństw. Na "szersze wody" wypłynęli dopiero po 1988 r., kiedy to swoimi występami uświetnili uroczystości milenium chrztu Rusi. Wykonują tradycyjne pieśni swojego Kościoła, m.in. tzw. "demestwiennyj raspiew", "putiewoj raspiew", "znamiennow raspiew" i stichirion. Swój występ dla bydgoskiej publiczności rozpoczęli pięknym stichirionem Carju Niebiesnyj (Królu Niebieski), który to utwór, zgodnie z prawosławną tradycją, zgromadzeni wysłuchali na stojąco. Tego wieczoru chórzyści zaprezentowali także kilkanaście innych, równie pięknych pieśni, jak np.: Dostojno jest, Chwalitie Gospoda s niebios, Sława w wysznich Bogu (stichirion śpiewany na Boże Narodzenie) czy piękna interpretacja Modlitwy Pańskiej - Otcze nasz. Chór wystąpił pod dyrekcją Władimira Andriejewicza Dołgowa. Koncert zaszczycił swoją obecnością Siergiej Siergiejewicz Razow, ambasador Federacji Rosyjskiej w Polsce.

cdn