W czwartek 24 lutego, a więc w dniu inwazji Rosji na Ukrainę, administracja Joe Bidena ogłosiła kolejny już pakiet sankcji przeciwko kilku rosyjskim bankom. Tym razem obejmowały one dwa największe, wspomniane już wcześniej, rosyjskie banki Sbierbank i VTB Bank wraz z ich poszczególnymi oddziałami. Na celowniku amerykańskich sankcji znalazło się także kilka innych rosyjskich banków, jak Bank Otkrytie, Sowkombank OJSC czy Nowikombank. Od tej pory, wyżej wymienione podmioty finansowe nie mogą posługiwać się w transakcjach dolarem amerykańskim oraz współpracować z systemem finansowym USA.

Wedle słów brytyjskiej minister spraw zagranicznych, Liz Truss, rosyjscy handlowcy w przeważającej części rozliczają się w dolarach amerykańskich lub w funtach brytyjskich, więc taki ruch "zniszczy zdolność Rosji do prowadzenia handlu ze światem".

Odcięcie Rosji od rozliczeń w dolarach amerykańskich spowodowało również, że chińskie banki zawiesiły transakcje z rosyjskimi podmiotami.

Sbierbank i VTB Bank posiadają łącznie około połowę wszystkich rosyjskich aktywów bankowych, więc bezpośrednie uderzenie Ameryki w nie jest odczuwalnym i nader bolesnym ciosem dla Putina. Ograniczenia w działaniu ogłoszono także dla innych spółek i instytucji ważnych dla rosyjskiej ekonomii, jak Gazprom, Gazprom Nieft, państwowej firmy telekomunikacyjnej Rostelekom, firmy żeglugowej Sowkomfłot czy nawet dla Rosyjskich Kolei Państwowych.

Koniec Nord Stream II

Dzień wcześniej nałożono również sankcje obejmujące blokadę importu technologii do Rosji zakazujące Rosjanom kupowania części i podzespołów urządzeń lub maszyn mających amerykańskie oprogramowanie, technologię lub wyposażenie. Joe Biden nałożył wówczas także kary dla Nord Stream 2 AG, spółki zarejestrowanej w Szwajcarii i odpowiedzialnej za budowanie gazociągu Nord Stream II. W wyniku nałożonych sankcji, spółka ogłosiła upadłość, a kontrowersyjny niemiecko-rosyjski projekt legł w gruzach.

W zeszłym roku jednak, wbrew swoim obietnicom, Joe Biden zdecydował się odstąpić od najpoważniejszych amerykańskich sankcji przeciwko Nord Stream II, próbując w ten sposób polepszyć relacje na linii Waszyngton - Berlin. Prezydent USA był za to krytykowany przez amerykańską klasę polityczną, szczególnie partię republikańską. Politycy prawicy na czele z wpływowym republikańskim senatorem z Teksasu, Tedem Cruzem, tłumaczyli, że takie działanie stanowi zagrożenie nie tylko bezpieczeństwa państw takich jak Polska, ale także uderzenie w amerykańską rację stanu i interesy Waszyngtonu. Jeszcze w grudniu zeszłego roku, a więc już w czasie, gdy otwarcie mówiło się o zagrożeniu ze strony Rosji, wspierani przez Biały Dom Bidena demokraci, zablokowali projekt ustawy Teda Cruza, która zakładała wznowienie amerykańskich sankcji na Nord Stream II.

Nowa demokratyczna administracja w Białym Domu naiwnie liczyła, że idąc na daleko idące ustępstwa wobec Niemiec zyska sobie przychylność Berlina, który następnie stanie po stronie USA w innych kwestiach, m.in. na polu konfrontacji z Chinami.

Amerykański sprzeciw wobec budowy rurociągu z Rosji do Niemiec po raz pierwszy wyraziła republikańska administracja prezydenta Donalda Trumpa. Ameryka wówczas wystąpiła w obronie naszego bezpieczeństwa, mówiąc z polskim rządem jednym głosem. Trump wielokrotnie podkreślał, że gazowa współpraca pomiędzy Berlinem a Moskwą zmierza do dalszego uzależniania się Europy od dostaw gazu z Rosji i stwarza tym samym poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego Starego Kontynentu. W dodatku daje Putinowi narzędzie nacisku i szantażowania krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski i Ukrainy. Trump zwracał także uwagę, że w wyniku tej współpracy doszłoby do ogromnego transferu europejskich pieniędzy wprost na Kreml, co władze rosyjskie wykorzystałyby m.in. do dalszego finansowania swojej machiny wojennej. To przeciwko niej wojska USA strzegą Europy, za pieniądze amerykańskiego podatnika. Tej samej Europy, która w wielu przypadkach nie jest gotowa wydawać na swoją obronność ustalonych 2 proc. PKB. Donald Trump nie chciał się godzić na takie wykorzystywanie Ameryki.

Decyzję Joe Bidena o przywróceniu amerykańskich sankcji na Nord Stream II pozytywnie przyjęli przedstawiciele obu partii w Kongresie. Senator Cruz odstąpił wówczas od blokowania prezydenckich nominacji, w tym tych na stanowiska ambasadorskie. Była to forma jego sprzeciwu wobec polityki uchylania sankcji na Nord Stream II prowadzonej przez Biały Dom.

Pierwsze reakcje

W wieczornym przemówieniu do narodu, 21 lutego, Władimir Putin ogłosił, że uznaje niepodległość dwóch samozwańczych, separatystycznych republik w Donbasie - Donieckiej oraz Ługańskiej. W czasie transmitowanego w telewizji wystąpienia podpisał też odpowiednie dekrety. Następnego dnia ogłosił, że Rosja uznała rozszerzone granice obu separatystycznych, prorosyjskich republik. Moskwa zapowiedziała także wysłanie tam swoich wojsk i utworzenie oficjalnych baz militarnych. Na tym etapie nie było jeszcze pewności czy wojska rosyjskie wkroczą tylko na tereny zajęte przez separatystów, czy także dalej w głąb Ukrainy, rozpoczynając tym samym inwazję na pełną skalę.

“Uznaliśmy niepodległość tych republik, co oznacza że uznaliśmy wszystkie ich podstawowe dokumenty w tym konstytucję. A konstytucja określa granice w obrębie obwodów Donieckiego i Ługańskiego w czasie, gdy były one częścią Ukrainy.” - powiedział Władimir Putin.

To ogromna zmiana, ponieważ wcześniej Ukraina kontrolowała 70 proc. tych obwodów. Za republiki separatystyczne Rosja uznawała natomiast dotąd tylko 30 proc. Tych obszarów, czyli terytorium realnie kontrolowane przez separatystów od lutego 2015 roku, kiedy zawarto tzw. porozumienia mińskie. Uznając granice separatystycznych republik w rozumieniu całych obwodów Ługańskiego i Donieckiego i zapowiadając wysłanie tam wojsk, Rosja naruszyła w sposób znaczący integralność terytorialną Ukrainy, wypowiadając temu państwu otwartą wojnę.

W dniu 22 lutego Biały Dom nałożył pierwsze poważne sankcje na Kreml. Na cel obrano wówczas dwa duże rosyjskie banki, Wnieszekonombank i Promswiazbank, które posiadają 80 miliardów dolarów w swoich aktywach. Wtedy nałożona została także inna sankcja gospodarcza w postaci zakazu obsługi długu publicznego Rosji, który to ruch miał na celu “odcięcie rosyjskiego rządu od zachodnich rynków finansowych”, jak stwierdził na konferencji prasowej prezydent USA, Joe Biden. Nałożono wówczas także pierwszy pakiet sankcji osobistych dla przedstawicieli rosyjskich elit.

Podziel się cytatem

Co z ropą i gazem?

Pomimo nacisków ze strony polityków zarówno partii republikańskiej jak również demokratycznej, Biały Dom nie zdecydował się póki co na jedną z niezwykle istotnych sankcji przeciwko Rosji. Chodzi o nałożenie embarga na import rosyjskich surowców energetycznych takich jak ropa naftowa i gaz ziemny. Byłby to poważny cios, istotnie uderzający w finanse Kremla. Eksport ropy i gazu odpowiada bowiem za połowę przychodów Rosji z tytułu eksportu. W 2021 roku wedle danych Rosyjskiego Banku Centralnego cały eksport Rosji wyniósł 489,8 mld dolarów, z czego 240,7 mld dolarów za samą ropę i gaz sprzedawane na świecie. Senator partii republikańskiej z Florydy i wiceprzewodniczący komisji ds. wywiadu, Marco Rubio, zwrócił uwagę, że Stany Zjednoczone kupują dziennie nawet 600 tysięcy baryłek ropy naftowej z Rosji, a pieniądze te zasilają zbrodniczą machinę wojenną Moskwy.

Administracja Bidena zasłaniała się dotychczas obawami o znaczący wzrost cen tych surowców dla amerykańskich konsumentów.

Wczoraj Sekretarz Stanu USA, Antony Blinken, w wywiadzie dla telewizji „CNN” poinformował, że administracja Bidena prowadzi „bardzo ożywioną dyskusję” ze swoimi europejskimi sojusznikami, w trakcie której omawiany jest zakaz importu rosyjskiej ropy naftowej. Szef amerykańskiej dyplomacji podkreślił jednocześnie, że Biały Dom chce upewnić się, że nadal istnieje wystarczająca podaż ropy na światowych rynkach.