Mija 400 lat od przybycia do Polski i osiedlenia się w Krakowie pierwszych Karmelitów Bosych, duchowych synów św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża. Od grudnia ub.r. trwa rok jubileuszowy, z okazji którego sam sługa Boży Jan Paweł II skierował do Karmelitów list gratulacyjny, pisząc m.in., że „synowie i córki Karmelu na stałe wpisali się w historię Kościoła w Polsce, wnosząc niezastąpiony wkład w kształtowanie duchowego oblicza Polaków”. Papież zaznaczał, że „sam miał możliwość korzystania z posługi karmelitańskiej” i jest „wdzięczny za ślad, jaki pozostawiła ona w jego duszy” (14 grudnia 2004 r.).
Z okazji roku jubileuszowego w Polsce miała miejsce m.in. peregrynacja urny z relikwiami św. Teresy od Dzieciątka Jezus, karmelitanki bosej. Centralne uroczystości jubileuszowe z udziałem księży kardynałów Franciszka Macharskiego i Stanisława Nagiego oraz abp. Stanisława Dziwisza odbywają się w Krakowie i w Wadowicach w dniach 21 listopada - 8 grudnia br. Patronat honorowy objęli: Metropolita Krakowski, Prezydent Krakowa, Marszałek Województwa Małopolskiego i Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Polski Karmel Terezjański, którego synom zawdzięczamy m.in. założenie sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej w Wilnie i sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Berdyczowie na Ukrainie, liczył przed rozbiorami trzy prowincje (polską, litewską i wołyńską) z licznymi klasztorami, ośrodkami kultu i promocji kultury duchowej. Zaborcy skasowali wszystkie klasztory karmelitańskie z wyjątkiem eremu w Czernej k. Krakowa, który dzięki wysiłkom św. Rafała Kalinowskiego i uformowanym przez niego zakonnikom stał się zaczynem wskrzeszenia polskiej prowincji Zakonu w okresie międzywojennym. Dynamiczny rozwój prowincji, następujący przy szczególnym udziale klasztoru założonego przez św. Rafała w Wadowicach, zahamowały II wojna światowa i późniejsza nomenklatura komunistyczna. Szczególny czas rozkwitu Zakonu notuje się od 1983 r., tj. od beatyfikacji Rafała Kalinowskiego, po której wzrosła liczba powołań do Karmelu. Wzrost liczby zakonników sprawił, że w 1993 r. prowincja polska podzieliła się na dwie: krakowską i warszawską, z własnymi nowicjatami i domami formacyjnymi. Liczba polskich karmelitów bosych przekracza dziś 400 osób, a prowincja krakowska jest drugą pod względem liczebności prowincją karmelitańską na całym świecie.
Świętując jubileusz 400-lecia obecności Karmelitów Bosych w Polsce, warto przypomnieć, że oprócz pracy duszpasterskiej i specyficznego apostolstwa karmelitańskiego Zakon prowadzi także działalność dydaktyczną i wydawniczą. Ukazują się dzieła klasyków literatury duchowej, znany jest też poznański kwartalnik Zeszyty Karmelitańskie i krakowski dwumiesięcznik Głos Karmelu. W Krakowie znajduje się Karmelitański Instytut Duchowości, współpracujący z Papieską Akademią Teologiczną, otwarty dla osób zakonnych i świeckich. Ośrodek Duchowości „Carmelitanum” istnieje też przy klasztorze Karmelitów Bosych w Poznaniu. W Wadowicach zainaugurowano działalność Karmelitańskiego Centrum Rekolekcyjno-Pielgrzymkowego im. Jana Pawła Wielkiego, a w Piotrkowicach na Kielecczyźnie znany jest Karmelitański Dom Modlitwy. Domy rekolekcyjne Karmelitów Bosych istnieją także w Czernej k. Krakowa i w Gorzędzieju k. Gdańska. Natomiast w miejscowości Drzewina w archidiecezji gdańskiej istnieje specyficzna pustelnia karmelitańska, nawiązująca do pierwotnej tradycji klasycznego życia eremickiego. Rzesze wiernych przyciągają karmelitańskie sanktuaria z koronowanymi wizerunkami Matki Bożej w Czernej i w Piotrkowicach. Z kolei czciciele św. Józefa garną się do karmelitańskiego sanktuarium Opiekuna Jezusa Chrystusa w Wadowicach, gdzie jego obraz przyozdobiono papieskim pierścieniem - darem sługi Bożego Jana Pawła II.
Ponad dwudziestu zakonników obydwu prowincji, zgodnie z duchowym testamentem św. Rafała Kalinowskiego, pracuje na Białorusi, Ukrainie, Słowacji i na dalekiej Syberii. Od niedawna polscy zakonnicy wspierają Karmelitów Bosych na Węgrzech i na Łotwie. Do prowincji krakowskiej przynależy delegatura misyjna w Burundi i w Rwandzie w Afryce, obchodząca 35-lecie istnienia, podczas gdy prowincja warszawska podjęła pracę w Ameryce Łacińskiej, w Argentynie. Amerykańskiej Polonii, zwłaszcza z okolic Chicago, znane jest karmelitańskie sanktuarium w Munster. Przed 15 laty powstał ponadto polski klasztor Karmelitów Bosych w Koronie na Florydzie. Polscy Karmelici przejęli też jeden z klasztorów Zakonu w Rzymie, a także fundację polskiego klasztoru z obsługą niemieckiej parafii w Monachium.
Jedną rodzinę zakonną ze swymi współbraćmi w Karmelu tworzą klasztory sióstr Karmelitanek Bosych, których liczba w Polsce wynosi 28. W ostatnich dziesięcioleciach siostry założyły również swoje klasztory na Islandii, w Norwegii, w dalekim Kazachstanie, na Ukrainie, na Słowacji i na Syberii.
Z Karmelitami Bosymi współpracują agregowane do Zakonu, powstałe w Polsce zgromadzenia zakonne Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus i Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus oraz dwa zgromadzenia hiszpańskie, które osiedliły się ostatnio w naszym kraju, tj. Siostry Karmelitanki Misjonarki i Siostry Karmelitanki Misjonarki Terezjanki. W Czernej powstał i rozwija się Świecki Instytut Życia Konsekrowanego „Elianum”. Liczne są szeregi członków Świeckiego Zakonu Karmelitańskiego, bractw szkaplerznych, grup modlitewnych, duszpasterstw, ruchów i stowarzyszeń karmelitańskich (jak np. Stowarzyszenie Charytatywne im. św. Rafała Kalinowskiego, Towarzystwo Przyjaciół Kunegundy Siwiec, Karmelitański Ruch Ewangelizacyjno-Modlitewny, Karmelitański Ruch Ekumeniczny, Krąg Przyjaciół św. Teresy od Dzieciątka Jezus).
Chwałą ołtarzy, oprócz św. Rafała Kalinowskiego, cieszy się także bł. Alfons Maria Mazurek, przeor klasztoru w Czernej, męczennik z czasów II wojny światowej. Zaś z oczekujących na wyniesienie na ołtarze wymienić należy: o. Anzelma Gądka - karmelitę bosego, br. Franciszka Powiertowskiego - nowicjusza Karmelitów Bosych, m. Teresę Marchocką - karmelitankę bosą, m. Teresę Kierocińską - karmelitankę Dzieciątka Jezus i Kunegundę Siwiec - członkinię Świeckiego Zakonu Karmelitańskiego.
Niechaj jubileuszowe uroczystości Zakonu staną się źródłem inicjatyw zmierzających ku twórczej wierności dziedzictwu Karmelu Terezjańskiego w Polsce, inspiracją do rozpoczynania na nowo od Chrystusa, w drodze ku zjednoczeniu z Nim w miłości, czego w swym wspomnianym liście życzył i czemu z serca błogosławił sługa Boży Jan Paweł II.
