Od św. Józefa do św. Floriana. Cechowa i ludowa sztuka sakralna” – to tytuł wystawy przygotowanej przez Muzeum Okręgowe w Sandomierzu w Zamku Kazimierzowskim.

Eksponowane obrazy i rzeźby, przedstawiające Pana Jezusa, Matkę Bożą i świętych: Józefa, Floriana, Wojciecha i Łukasza, pochodzą z warsztatów: małopolskiego, częstochowskiego, żywieckiego i kęckiego. Wśród wizerunków Matki Bożej przeważa ikonograficzny typ Matki Bożej Częstochowskiej, nie zabrakło też wizerunków związanych z regionalnymi ośrodkami kultu: Matki Boskiej Dzikowskiej, Leżajskiej, Gidelskiej, Kodeńskiej.

- Ikonografia chrystologiczna odnosi się do przedstawień Męki Pańskiej: Cierniem koronowanie, Chusta św. Weroniki, Chrystus Bolesny (z przejmującą inskrypcją w oryginalnej pisowni). Dziełem osobnym i unikatowym jest drzeworyt - tzw. piecontka Jędrzeja Wowro, o charakterystycznym, szczególnie uproszczonym cięciu klocka, przedstawiający Trójcę Świętą - podkreśla kustosz Bożena Ewa Wódz. Jak dodaje Pani Kustosz, bardzo cennym dopełnieniem wystawy są rzeźby ludowe i cechowe, w większości mieszczące się w ikonografii pasyjnej. Najliczniejsze i szczególnie popularne były wśród „bogorobców” - rzeźbiarzy Chrystusików Frasobliwych - różnie nazywane w zależności od regionu: w Krakowskiem „Święta Turbacyja”, na Podhalu - „Bozuś”, albo „Panjezusek”, w okolicach Mszany „Cierpiotka”, a na Kurpiach „Płaczebóg”. Niemal równie popularne i często występujące w polskim, nadrzecznym pejzażu są rzeźby św. Jana Nepomucena - patrona tonących, orędownika w czasie powodzi i suszy, do którego zanoszono modły.

- Na szczególną uwagę zasługuje rzeźba Chrystusa przy słupie z przełomu XVII i XVIII wieku, której ikonografię wyprowadza się z ludowej sztuki słowackiej. Natomiast rdzennie polski jest wizerunek Chrystusa upadającego pod krzyżem, którego pierwowzór bogorobcy wywiedli z drogi krzyżowej w Kalwarii Zebrzydowskiej - ze stacji Tercius Lapsus.

Centralnym elementem wystawowej ikonografii jest Chrystus Ukrzyżowany, przykład rzeźby nawiązujący do wspaniałej kolekcji drewnianych krzyży ludowych, zgromadzonych w latach siedemdziesiątych XX wieku przez Teresę Przałową, prezentowanych na stałej ekspozycji w naszym muzeum. Zamknięciem cyklu pasyjnego jest Chrystus Zmartwychwstały - rzeźba cechowa z warsztatu północnej Małopolski, datowana na przełom XVIII i XIX wieku - objaśnia kustosz Jerzy Krzemiński.

- O szczególnej wartości prezentowanej wystawy stanowi fakt, iż obiekty pochodzą z kolekcji prywatnych. Jest to więc jedyna okazja obcowania z tymi cennymi zabytkami. Wszystkie one, to dzieła „ocalone”, cieszące się troską ich obecnych właścicieli i będące przedmiotem ich kolekcjonerskiej dumy. Muzeum Okręgowe w Sandomierzu składa im serdeczne podziękowania za użyczenie swoich zbiorów - mówi Paweł Różyło, dyrektor Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.

Nie mniej ciekawa jest prezentowana w tym samym muzeum interaktywna wystawa pt. „Świat zmysłów”, przygotowana przez Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. - Poprzez specjalne modele interaktywne prezentowane są różne zagadki i ciekawostki związane z działaniem podstawowych zmysłów człowieka: wzroku, słuchu, węchu i dotyku. Umieszczone przy modelach instrukcje umożliwiają widzom samodzielne przeprowadzenie prostych eksperymentów, które pozwalają poznać zagadnienia dotyczące tematyki ekspozycji. Wystawa jest adresowana do odbiorców w różnym wieku, a dzięki doborowi stanowisk może pomóc w realizacji programu nauczania takich przedmiotów jak: przyroda, biologia, fizyka i chemia. Uczniowie, wprowadzeni w świat doświadczeń i eksperymentów przekonają się, że nauki ścisłe i przyrodnicze mogą być także pouczającą zabawą - stwierdza koordynator wystawy Jolanta Smuniewska.