Wizerunków patrona odnajdziemy w kościele kilka. Marmurowa, barokowa chrzcielnica z drewnianą pokrywą z początku wieku XVIII jest zdobiona na szczycie rzeźbą św. Jana Chrzciciela – to bardzo oryginalne przedstawienie. Ozdobą kościoła są XVII-wieczne stalle wczesnobarokowe, po obu stronach prezbiterium, przedstawiające na tzw. zapleckach sceny z życia św. Jana Chrzciciela, od momentu składania ofiary przez Zachariasza po ścięcie – w sumie kilkanaście scen, których autor pozostaje nieznany. Ciekawostka – w prezbiterium od strony południowej, na początku stall znajduje się renesansowa ławka przełożonego kolegiaty wykonana w 1592 r. przez Bartłomieja Wachowskiego. W ołtarzu bocznym do postaci patrona nawiązuje scena chrztu Jezusa w Jordanie (obraz jest XX-wieczny, barokowy ołtarz to XVIII wiek). Parafia posiada także cenny relikwiarz z relikwiami patrona. Jest jeszcze ambona barokowa z I połowy XVIII wieku, z rzeźbą św. Jana Chrzciciela na baldachimie.

I wreszcie w ołtarzu głównym – na szczycie, odnajdziemy postać św. Jana Chrzciciela. – Jest to replika XVII-wiecznego ołtarza, spalonego w pożarze, wykonana na początku XX wieku – informuje ks. kan. Marian Fatyga, od dekady proboszcz w Skalbmierzu.

Odpust 24 czerwca jest w Skalbmierzu obchodzony nad wyraz solennie, z licznym udziałem parafian i gości. Odmawiana jest Litania do św. Jana Chrzciciela, jest procesja. W tym roku uroczystości będzie przewodniczył ks. Dariusz Snochowski.

Historyczna kolegiata

Parafialny kościół św. Jana Chrzciciela był do 1819 r. kościołem kolegiackim. Geneza Skalbmierza i kultu religijnego to średniowiecze – należy nawiązać do osoby palatyna króla Bolesława Krzywoustego – Skarbimira z rodu Awdańców. Ufundował on kościół, przystosowany do zadań obronnych w 1234 r. Obecny kościół – gotycki, został wzniesiony w XV wieku z zachowaniem pozostałości romańskich. Długosz wspomina, że na miejscu dawnego kościoła, zniszczonego skutkiem wieku za jego czasów, a więc w połowie XV wieku – z ofiar złożonych przez wiernych powstał wspaniały, nowy, murowany kościół. Kościół był budowany w dwóch fazach: nawy w połowie XV wieku, a pod koniec XV wieku – prezbiterium.

Świątynia jest orientowana, wzniesiona z kamienia ciosanego, o układzie w typie bazylikowym. Posiada trzy okazałe nawy. Od strony północnej i południowej zbudowano dwie wieże czworoboczne, czterokondygnacyjne. Przy nawie północnej i głównej od zachodu – kruchty. Prezbiterium jest wielobocznie zamknięte, niższe od nawy głównej ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym.

Wnętrze ma charakter barokowy. Ołtarz główny (1908 r.) wzorowany na pierwotnym z 1626 r. spalonym w pożarze, posiada w centrum obraz Zwiastowania z 1909 r. autorstwa Aleksandra Mroczkowskiego.

Okazała jest tęcza z końca XVII wieku. Na pokrytej dekoracją rośliną belce dostrzeżemy dwustronny krzyż z aniołkami oraz posągi Matki Bożej Bolesnej i św. Jana. Wnętrze kościoła zdobi osiem ołtarzy bocznych w stylu barokowym i rokoko (XVIII wiek). Kolejno są to: ołtarz z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem w sukience z końca XVIII wieku; św. Anny; św. Grzegorza; Chrztu Pańskiego; Ukrzyżowania; ołtarz rokokowy w kaplicy z obrazem Matki Bożej; późnobarokowy z obrazem św. Barbary z 1918 r.; ołtarz serca Pana Jezusa.

Do zabytkowych elementów należą także: ambona z I poł. XVIII wieku, wspominana marmurowa chrzcielnica z rzeźbą św. Jana Chrzciciela na pokrywie, epitafia, neogotycki konfesjonał. Cennym zabytkiem jest słynny obraz „Pokłon Trzech Króli” (I poł. XVII wieku), przypisywany mistrzowi Jacobowi Jordaensowi.

Skalbmierz słynie z bogatych tradycji w szkolnictwie. Pierwsza szkoła – kolegiacka, założona w 1309 r., przygotowywała do studiów uniwersyteckich. Pierwszy rektor odnowionej Akademii Krakowskiej Stanisław ze Skalbmierza (zm. 1431 r.) to po dziś dzień duma miasta. Epitafium ku jego czci, z neogotyckim popiersiem dłuta Piusa Welońskiego, ufundował ks. Teodor Czerwiński, kanonik kielecki w 1900 r.

Kluby, pielgrzymki, religijne eventy

W duszpasterstwie księża chętnie nawiązują do rolniczych, tradycyjnych uwarunkowań parafii, równoważąc te motywy dynamiką wielu innych propozycji. Właśnie w wioskach stawiają ołtarze – w niedzielne popołudnia odbywa się poświęcenie pól z procesją. Przez cały maj trwały majówki w terenie, z udziałem Księdza Proboszcza i pana Organisty. Podobnie w okresie Wielkiego Postu, z tym że w wioskach odprawiano Drogi Krzyżowe. Dobrze przyjął się obyczaj pieszego wędrowania na odpusty: 31 maja do Stradowa, 25 lipca do Pałecznicy, 27 sierpnia – do Skorczowa. Organizowane są także pielgrzymki autokarowe (m.in. do Kałkowa, na Krzeptówki). Do tradycji diecezji kieleckiej weszła już, organizowana przez parafię Skalbmierz, Nocna Droga Krzyżowa do okolicznych sanktuariów, licząca ponad 30 km, i zazwyczaj z udziałem ok. 300 osób.

W Skalbmierzu działa bodaj jedyny w Polsce Parafialny Klub Dyskusyjny Książki, do którego należą nauczyciele, emeryci – po prostu lubiący czytać. Wszyscy zatem czytają „zadaną” lekturę (ostatnio „Rozdroża” Sabiny Waszut), a potem uczestniczą w dyskusji na temat książki. W działającej od 8 lat kawiarence „Przystań” proponuje się starszym i młodszym różne warsztaty – robienia palm wielkanocnych, darcia pierza, są też tutaj spotkania imieninowe. Działa biblioteka. W kościele odbywają się koncerty, np. z okazji Dnia Papieskiego, wieczory kolęd, zaduszkowe, czy dedykowane pomordowanym Żydom skalbmierskim. Włącza się Chór Parafialny im. Św. Cecylii, Orkiestra Dęta OSP Skalbmierz, solistka pochodząca ze Skalbmierza – Joanna Nawrot. Koncert pieśni maryjnych dała m.in. Roma Owsińska, bywają kieleckie „Józefowe Kwiatki”, ale i artyści opery śląskiej.

Ok. 30 par bliźniąt uczestniczyło 28 maja 2017 r. w Pierwszym Parafialnym Zjeździe Bliźniąt pochodzących z parafii Skalbmierz – były wspomnienia, lody, pamiątkowe zdjęcia. W planie jest zjazd rodzin wielodzietnych. O życiu parafii informuje na bieżąco gazetka „Głos św. Jana Chrzciciela”, sukcesywnie pojawiają się także publikacje o parafii – ostatnio w opracowaniu Jerzego Jędrycha, skatalogowano ok. 150 zabytkowych krzyży, pomników, kapliczek. Nie można pominąć wspólnot i duszpasterstw specjalistycznych, działających w parafii.

Swój ogromny wkład w życie skalbmierskiej wspólnoty ma prowadzące m.in. przedszkole, Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP, założone w 1850 r. przez bł. Edmunda Bojanowskiego. Celem zasadniczym zgromadzenia jest służba dzieciom, ubogim i chorym. Zgromadzenie jest wspólnotą apostolsko-charytatywną, która poprzez ciekawe inicjatywy umiejętnie integruje rodziny parafii.

Jest o co zadbać

Kościół w Skalbmierzu jest bogaty w cenne zabytki, które wciąż wymagają troski i kosztownych renowacji.

Kompleksowym pracom konserwatorskim zostały poddane stalle z XVIII wieku oraz trzy boczne ołtarze: Chrzest Chrystusa w Jordanie, św. Grzegorz, św. Barbara, a także chrzcielnica z Janem Chrzcicielem.

Mniej więcej w zakresie 50 procent odnowiona jest zakrystia z bardzo cennymi ciekawostkami wyposażenia – np. z unikatowymi obrazami na desce, przedstawiającymi sceny biblijne, m.in. wędrówkę Abrahama do Kanaanu, któremu towarzyszą mityczne zwierzęta oraz ofiarę Abrahama. Ok. 20 obrazów przedstawia sceny z życia Maryi i Pana Jezusa, z ołtarzem Ukrzyżowania Chrystusa. – Z radością chętnie zrobilibyśmy całość zakrystii, ale to ogromny wydatek – informuje Proboszcz. Tym bardziej że złożono wniosek o dofinansowanie renowacji i posadzki oraz odnośnie do odnowienia boazerii przy głównym ołtarzu. Kosztowną inwestycją było także ocieplenie stropu całego kościoła i częściowa rekonstrukcja cokołu świątyni.

Nowoczesność, spuścizna historyczna, bogata tradycja – wszystko to łączy parafian w Skalbmierzu, w którym wypoczywali niegdyś Karol Bunsch czy Maria Skłodowska-Curie, gdzie pierwsze nauki pobierał Stanisław ze Skalbmierza.