Reklama

Niedziela Kielecka

Wielkanoc, agnuski i śmiguski

Niedziela kielecka 16/2019, str. VIII

[ TEMATY ]

zwyczaje

Wielkanoc

TD

Agnuski, czyli wielkanocne baranki

Agnuski, czyli wielkanocne baranki

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jak święcono pokarmy, jak obchodzono rezurekcję, jak dekorowano świąteczny stół? Informacje na ten temat, dotyczące Kielecczyzny zachowały się m.in. w pismach Oskara Kolberga i ks. Władysława Siarkowskiego.

Wielkosobotnie święcenie pokarmów ks. Siarkowski opisuje następująco: „W Wielką Sobotę ze wsi znoszą przed dwór w koszykach: kawałki wieprzowiny, kiełbas, chrzan, masło, sól, jaja, pieprz, bochenki chleba, kołacza (placki okrągłe ze serem), i wszystko to za przybyciem księdza wykładają na ziemię dla oświęcenia [na prześcieradle lub białej płachcie, przyp. red.] . Święcone ozdobione jest borowinami, a jeżeli Wielkanoc wypadnie w kwietniu, to prócz borowin i fiołkami”. Badacz obyczaju dodaje także, że w Wielką Sobotę podczas wieczornych nabożeństw w niektórych okolicach, np. w pińczowskiem święcono również tarninę, która wykorzystywana była przez ludność wsi dla ochrony obsianych pól.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Z kolei Kolberg przypomina, że w niektórych okolicach uroczysta Msza rezurekcyjna odbywała się już w sobotę wieczorem (np. w Skalbmierzu o 9 wieczorem), a wierni uczestniczyli w niej z pochodniami. Panowało przekonanie, że kto nie obejdzie wówczas kościoła w procesji trzykrotnie, ten musi być czarownikiem lub czarownicą, zdarzało się nawet, że posądzoną osobę atakowano kijami. Inny zwyczaj, który przypomina Kolberg to zakaz kilkukrotnego palenia w piecu w Wielkanoc. Można go było rozpalić tylko raz, aby ugotować „barszcz na wodzie po szynce, kaszę czy kluski”.

Papież Urban II w XVI wieku wprowadził zwyczaj ustawiania na świątecznym stole „agnuska”, czyli baranka. Przy zmiennych trendach dekoracyjnych, warto pamiętać, że na Kielecczyźnie do zdobienia stołu powszechnie wykorzystywano gałązki bukszpanu, barwinka czy widłaka.

W drugi dzień świąt, w „lany poniedziałek”, oblewano wszystkich bez wyjątku, a szczególnie panny na wydaniu. Oblewano się konwiami i cebrami, a nawet wodą z … gnojówki. Kolberg przywołuje dwa funkcjonujące wytłumaczenia genezy obyczaju: oblewanie z okien przez Żydów tłumów gromadzących się na ulicach Jerozolimy, rozprawiających o Zmartwychwstaniu lub oblewaniu wiernych czekających jeszcze na chrzest, gdy w państwie Piastów wprowadzono chrześcijaństwo (na podst. m.in. O. Kolberg „Dzieła wszystkie. Kieleckie”, T. 18, T. 19; ks. W. Siarkowski, „Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Pińczowa”).

2019-04-16 18:56

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kard. Nycz: obyśmy umieli zmartwychwstać z obojętności, podziałów i nienawiści

[ TEMATY ]

Wielkanoc

kard. Kazimierz Nycz

Artur Stelmasiak

O modlitwę, abyśmy jako naród „potrafili zmartwychwstawać do nowego życia z obojętności, braku miłości, niepotrzebnych podziałów, a także czasem z nienawiści” – zaapelował kard. Kazimierz Nycz podczas sumy pontyfikalnej odprawionej w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego w warszawskiej archikatedrze św. Jana Chrzciciela.

Nawiązując do śpiewanych tego dnia słów Psalmu „W tym dniu wspaniałym wszyscy się radujmy”, kard. Nycz wskazał, że prowadzą one do dwóch pytań: dlaczego i z czego mamy się cieszyć oraz co mamy czynić, rozumiejąc skutki i owoce zmartwychwstania Jezusa?
CZYTAJ DALEJ

US Open - Świątek awansowała do ćwierćfinału

2025-09-01 20:30

[ TEMATY ]

Iga Świątek

PAP/EPA/BRIAN HIRSCHFELD

Iga Świątek awansowała do ćwierćfinału wielkoszlemowego turnieju US Open w Nowym Jorku. Rozstawiona z numerem drugim polska tenisistka wygrała z Rosjanką Jekateriną Aleksandrową (nr 13) 6:3, 6:1. Spotkanie trwało godzinę i cztery minuty.

To było siódme spotkanie tych zawodniczek i piąta wygrana Świątek.
CZYTAJ DALEJ

Papieska intencja na wrzesień: o odnowę relacji ze stworzeniem

2025-09-02 17:00

[ TEMATY ]

stworzenie

wrzesień

papieska intencja

odnowa relacji

Vatican Media

Papieskie intencje na wrzesień

Papieskie intencje na wrzesień

Do modlitwy o odnowienie naszych relacji z całym stworzeniem zachęca Leon XIV w papieskiej intencji na wrzesień. Została ona ustalona jeszcze przez poprzedniego papieża. „Módlmy się, abyśmy - inspirowani przykładem św. Franciszka - zrozumieli wzajemną zależność wszystkich istot stworzonych, kochanych przez Boga, godnych miłości i szacunku” - prosi Ojciec Święty.

W filmie promującym intencję Leon XIV odmawia przygotowaną z tej okazji modlitwę. Przypomina w niej, że Bóg miłuje wszystkie stworzenia, a każda istota, choćby najmniejsza, jest owocem Jego miłości i ma swoje miejsce w świecie. Swoją troską ogarnia najprostsze nawet i najkrótsze życie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję