Nauczanie społeczne Kościoła wskazujące na godność człowieka odnajduje swoje korzenie w Piśmie Świętym, szczególnie w Ewangelii.
Kościół, przez wieki rozwijając swoją myśl społeczną, upominał się o podstawowe prawa człowieka. Znaczący wkład w nauczanie społeczne Kościoła miał Leon XIII (Gioacchino Vincenzo Raphaelo Aloisio Pecci, 1810-1903), który nazywany jest papieżem kwestii społecznej.
200. rocznica urodzin Leona XIII jest okazją do przybliżenia wkładu tego papieża w nauczanie społeczne Kościoła. Leon XIII kierował Kościołem w latach 1878-1903, kiedy to „wydarzenia natury ekonomicznej, jakie nastąpiły w XIX wieku, przyniosły burzliwe konsekwencje społeczne, polityczne i kulturalne. Wypadki związane z rewolucją przemysłową obaliły wielowiekowy porządek społeczny, przynosząc przy tym poważne problemy sprawiedliwości i stawiając pierwszą wielką kwestię społeczną, kwestię robotniczą, wyrastającą z konfliktu między kapitałem a pracą. W takiej scenerii Kościół dostrzegł konieczność zareagowania w nowy sposób: „res novae”, na które składały się wspomniane wydarzenia, stanowiły wyzwanie dla jego nauczania i powód do specjalnej troski duszpasterskiej, skierowanej do szerokich rzesz mężczyzn i kobiet. Zaistniała potrzeba odnowionego rozeznania sytuacji, które byłoby w stanie zarysować stosowne rozwiązania niezwykłych i nieznanych dotąd problemów” („Kompendium nauki społecznej Kościoła”, n. 88).
Chociaż najważniejszym dokumentem społecznym Leona XIII jest niewątpliwie encyklika „Rerum novarum” o tzw. kwestii robotniczej z 15 maja 1891 r., to jednak również inne dokumenty tego papieża na tematy społeczne mają ważne znaczenie dla rozwoju myśli społecznej Kościoła. Już na początku swojego pontyfikatu w encyklice „Inscrutabili Dei consilio” (21 kwietnia 1878 r.) wypowiedział się na temat różnych postaci istniejącego zła w społeczeństwie. Jeszcze w pierwszym roku swojego pontyfikatu Leon XIII w encyklice „Quod apostolici muneris” (28 grudnia 1878 r.) wskazał na błędy socjalistów, komunistów i nihilistów w podejściu do spraw społecznych.