Reklama

Kultura

Scena spotkania jak nowa

W Bazylice św. Piotra odrestaurowano słynne dzieło rzymskiego baroku.

Niedziela Ogólnopolska 42/2022, str. 64-65

[ TEMATY ]

Bazylika św. Piotra

Włodzimierz Rędzioch

Spotkanie papieża Leona I, zwanego „wielkim”, i Attyli, wodza Hunów, zwanego „biczem Bożym”, wykuł w marmurze genialny Alessandro Algardi

Spotkanie papieża Leona I, zwanego „wielkim”, i Attyli, wodza Hunów, zwanego „biczem Bożym”, wykuł w marmurze genialny
Alessandro Algardi

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wiele muzeów i kościołów wykorzystało okres pandemii na przeprowadzenie nadzwyczajnych prac konserwatorskich, które byłyby trudne do zrealizowania w obecności zwiedzających. Takie nadzwyczajne prace przeprowadzono również w Muzeach Watykańskich i Bazylice św. Piotra. W świątyni tej dokonano renowacji największej nastawy ołtarzowej wykonanej w marmurze, która przedstawia scenę spotkania papieża Leona Wielkiego z Attylą. Znajduje się ona nad grobem tegoż papieża – był to pierwszy następca św. Piotra, którego pochowano w bazylice.

Biały marmur ożył

Autorem marmurowej nastawy jest jeden z najwybitniejszych, obok Berniniego, rzeźbiarzy włoskiego baroku – Alessandro Algardi. Urodził się w 1598 r. w Bolonii, gdzie studiował w miejscowej Akademii u Ludovica Carracciego. W 1625 r. przeniósł się do Rzymu, gdzie zmarł w 1654 r. Algardi, wraz ze swoimi współpracownikami, pracował przy ołtarzu przez 7 lat (1646--53). Do jego wykonania posłużyło sześć wielkich bloków białego marmuru z Carrary. Rzeźbiarze wykuli osiemnaście postaci – uczestników historycznego spotkania Leona I z władcą Hunów nad rzeką Mincio w północnych Włoszech. Papieżowi udało się wówczas zatrzymać Attylę, który ze swoimi żołnierzami maszerował na Rzym.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kim były te dwie ważne postacie historyczne? „Wielki” to przydomek papieża Leona I, czterdziestego piątego biskupa Rzymu, doktora Kościoła, który zasiadał na Stolicy Piotrowej w latach 440-461. Wraz z nim tylko papież Grzegorz I, również doktor Kościoła, który zmarł w Rzymie w 604 r., określany jest jako „wielki”. Kierował Kościołem w czasach, gdy znacznie wzrosła rola papieży, gdyż Rzym przestał być stolicą państwa. Dlatego papieże byli najwyższymi autorytetami na południu Włoch, na Sycylii i Sardynii.

Attyla natomiast, wódz barbarzyńskich Hunów, był zwany „biczem Bożym” (łac. Flagellum Dei). Przybył do Włoch od północy, od Alp Julijskich, i kroczył od zwycięstwa do zwycięstwa. W jego ręce wpadły: Akwileja, Padwa, Werona, Brescia, Bergamo, wreszcie Mediolan i Pawia. W obliczu takiego niebezpieczeństwa generał Ezio (Aetius) postanowił w imieniu cesarza Walentyniana III negocjować z Hunami. W tym historycznym kontekście na scenę wkroczył papież Leon I. Według współczesnych, Attyla się wycofał, ponieważ był pod wrażeniem postaci Leona. Chociaż niektórzy historycy twierdzą, że nie można wykluczyć, iż papieżowi udało się przekonać Attylę zapłaceniem wysokiego podatku. Inni uważają, że na decyzje władcy barbarzyńców zaważyły jego przesądy (po splądrowaniu Rzymu w 410 r. w tajemniczych okolicznościach zginął król Wizygotów Alaryk; Attyla nie chciał podzielić jego losu). Ale pozostaje fakt historyczny: Attyla, choć odnosił zwycięstwa i mógł podbić Rzym, postanowił się wycofać.

Reklama

Zrozumieć przekaz

Nad ołtarzem przedstawiono w marmurze scenę spotkania. Po lewej stronie widzimy postać Leona Wielkiego – wydaje się, że papież prawą ręką zatrzymuje barbarzyńskiego władcę w imię Chrystusa Zmartwychwstałego, a lewą wskazuje na krucyfiks. Na wprost Leona I stoi Attyla, a za nim – żołnierze i konie. Wzrok władcy Hunów skierowany jest jednak ku górze, gdzie wśród chmur pojawiają się groźne postacie apostołów Piotra i Pawła, patronów Rzymu, z mieczami w rękach (te wykonane są z brązu i pomalowane na biały kolor marmuru). Święty Piotr wskazuje lewą ręką Leona I, swojego następcę, tak jakby chciał mówić w jego imieniu. Święty Paweł natomiast palcem lewej ręki wskazuje barbarzyńcy drogę powrotną, jakby nakazywał mu, by zawrócił z marszu na Rzym. Attyla trzyma podniesioną wysoko prawą rękę, jakby chciał się ochronić przed tą nadprzyrodzoną wizją.

Pojawienie się na scenie spotkania Leona I i Attyli postaci apostołów Piotra i Pawła oraz aniołów daje oglądającemu do zrozumienia, że papieżowi udało się zatrzymać króla barbarzyńców z pomocą nieba.

Reklama

Ratowanie dzieła

To wielkie dzieło sztuki barokowej – wielkie ze względu na rozmiary (7,2 m na 4,2 m), ale i doskonałe wykonanie – od lat czekało na konserwację. Dokonano jej właśnie w czasie pandemii; prace zakończyły się w drugiej połowie 2021 r. Aby oczyścić powierzchnię marmuru z różnych naleciałości, osadów nie umyto jej silnymi środkami chemicznymi – zastosowano wodę zdemineralizowaną i kawałki celulozy poliamidowej. Do usunięcia grubszych osadów sadzy użyto specjalnego żelu (agar-agar), aby z kolei wyczyścić marmur z wosku świec, zastosowano nie skalpele, które mogłyby pozostawić ślady na powierzchni marmuru, lecz innowacyjną metodę biologiczną, tzn. zaaplikowano wyselekcjonowane bakterie.

Rezultatem tych delikatnych prac konserwatorskich jest przywrócenie dziełu Algardiego jego pierwotnego splendoru i blasku. Najlepiej docenią to zwiedzający Bazylikę św. Piotra, którzy to arcydzieło wykute w marmurze będą mogli podziwiać z bliska.

2022-10-11 12:05

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W Bazylice św. Piotra modlono się za śp. o. Sylwestra Pająka

[ TEMATY ]

Bazylika św. Piotra

Adobe Stock

Mszę św. odprawiono w Grotach Watykańskich, przy grobie Apostoła Piotra, na tym samym ołtarzu, na którym tak wiele razy celebrował Eucharystię o. Sylwester. Uczestniczyło w niej wiele sióstr zakonnych oraz świeccy znajomi zmarłego.

Miesiąc temu, 15 sierpnia zmarł w domu werbistów w Górnej Grupie o. Sylwester Pająk. Przez wiele lat, od 1963 r. do 1988 r., był misjonarzem w Indonezji, następnie pracował w Rzymie, w kurii generalnej Zgromadzenia Werbistów, a później w Papieskim Kolegium Misyjnym św. Piotra Apostoła. Od 2001 r. był radcą kościelnym w Ambasadzie Republiki Indonezji przy Stolicy Apostolskiej i duszpasterzem katolików indonezyjskich mieszkających we Włoszech.

CZYTAJ DALEJ

Widowisko „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” w Kalwarii Zebrzydowskiej

2024-03-28 21:51

[ TEMATY ]

koncert pasyjny

Artur Brocki/Mat.prasowy/Pasja

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Ilustracją dla występujących artystów będą fragmenty Misterium Męki Pańskiej odegrane w przepięknej scenerii Dróżek Kalwaryjskich przez braci z klasztoru Ojców Bernardynów i wiernych, którzy zwyczajowo biorą udział w tych corocznych celebracjach na Dróżkach Kalwarii Zebrzydowskiej. Misterium opisuje pojmanie, osądzenie, drogę krzyżową i ukrzyżowanie Jezusa i jest co roku odgrywane w Wielkim Tygodniu w Kalwarii Zebrzydowskiej, a jego tradycja sięga początków XVII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Zatęsknij za Eucharystią

2024-03-28 23:37

Marzena Cyfert

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Tęsknimy za różnymi rzeczami (…) Czy kiedyś jednak tęskniłem za przyjęciem Komunii świętej? To jest chleb pielgrzymów przez świat do królestwa nie z tego świata – mówił bp Maciej Małyga w katedrze wrocławskiej.

Ksiądz biskup przewodniczył Mszy Wieczerzy Pańskiej. Eucharystię koncelebrowali abp Józef Kupny, bp Jacek Kiciński oraz kapłani z diecezji.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję