Ziemia, która woła o pamięć

Pielgrzymka od 28 września do 8 października wiązała się z jubileuszem 25-lecia konsekracji kościoła parafialnego św. Antoniego z Padwy w Kokczetawie. Diecezję kielecką łączą silne więzi z tamtejszą wspólnotą. Parafię w Kokczetawie erygowano 6 października 1992 r. Wspólnotę wiernych tworzą potomkowie przesiedleńców, w tym Niemców osiadłych w XVIII w., a dziś głównie Rosjanie.

Szczególne więzi

W pielgrzymce uczestniczyli: ks. kan. Zygmunt Kwieciński, proboszcz parafii w Piekoszowie, posługujący przez długie lata w Kokczetawie i budowniczy tamtejszego kościoła, parafianie z ks. Leszkiem Kowalczykiem, proboszczem parafii Kije, z której pochodzi pracujący obecnie na misji w Kazachstanie ks. Wojciech Skorupa oraz Stanisława Moskal z parafii Piekoszów.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Dla bp. Florczyka była to druga podróż do Kazachstanu. 25 lat temu razem z bp. Janem Pawłem Lengą współkonsekrował wybudowany kościół w Kokczetawie. Ksiądz Biskup mówi o szczególnej więzi łączącej diecezję z parafią w Kokczetawie, kształtowanej przez bp. Kazimierza Ryczana, przez pracujących w niej kapłanów diecezji kieleckiej – budowniczych kościoła – ks. Zygmunta Kwiecińskiego i obecnie posługującego ks. Wojciecha Skorupę. Ta więź ukształtowała się także przez wsparcie materialne i duchowe, jakiego udzieliła diecezja z bp. Ryczanem przy budowie kościoła.

Przestroga dla świata

Reklama

Pielgrzymka obfitowała w wiele miejsc pamięci, poruszających historii i spotkań. Najbardziej przejmujące dla uczestników były odwiedzane miejsce kaźni ofiar totalitaryzmu sowieckiego, jak Karagandyjski Łagier (Karłag), przez który w latach 1930-59 przeszło ok. miliona więźniów wielu narodowości. Zachowane cele tortur, prycze, na których spali więźniowie, z fotografii spoglądają wygłodzone dzieci, kobiety, ludzkie żywe szkielety... Zginęło tam ok. miliona osób. Na cmentarzu Mamoczkino Kładbiszcze spoczywają zaś najmniejsi więźniowie – dzieci, ofiary potwornych zbrodni.

– Gdyby ktoś chciał zobaczyć, co znaczy świat bez Boga, gdzie niszczono miliony ludzi, narody, kościoły, religię, którą Lenin uznawał za opium dla ludu, powinien odwiedzić Kazachstan. Tutaj Rosja Sowiecka realizowała bolszewizm z całą wrogością do ludzi. Byliśmy na cmentarzu jenieckim w miejscowości Spassk, a właściwie miejscu kaźni, gdzie z rąk oprawców sowieckich zginęło pół miliona osób, w tym wielu Niemców, łącznie byli to ludzie z 25 narodowości, wśród ofiar są Polacy. Kto zgotował tę kaźń? Ludzie, którzy wyrzucili Boga ze swojego życia – podkreśla bp Florczyk. – Chodziliśmy po wielohektarowym cmentarzysku, gdzie bieleje jeszcze mnóstwo kości pomordowanych, wygrzebywanych przez dzikie zwierzęta. Te miejsca są wielką przestrogą i refleksją, jak człowiek potrafi być okrutny, jeśli nie ma w sercu Boga. Ta ziemia, która kryje tyle ofiar, krzyczy o pamięć – mówi Biskup.

Potrzebna jest prawda historyczna

Reklama

Zauważył, że Kazachowie pokazują ofiary, ale i katów, starają się dbać o pamięć historyczną. – Także u nas potrzebna jest pamięć i prawda historyczna, ale i poznanie z imienia i nazwiska oprawców, zbrodniarzy komunistycznych – podkreśla. Przy każdym z tych miejsc poruszona ogromem cierpień delegacja odmawiała modlitwę w intencji zmarłych. Wstrząsająca była wizyta w Malinowce, gdzie znajdował się Akmoliński Obóz dla Żon Zdrajców Ojczyzny, gdzie sowieccy oprawcy zamęczyli ok. 18 tys. kobiet. Więzione były tutaj również Polki. Były ofiarami gwałtów. Matki mogły karmić swoje dzieci, mając jedynie na dzień 10 deko chleba, większości nie udało się przeżyć.

Ozjornoje i cud ryb

– Głęboko zapadła mi w sercu Msza św. w kaplicy, a raczej w ubogiej chacie w stepie, w miejscowości, gdzie było może pięć domów, i spotkanie z mieszkańcami. Wśród nich była dwójka dzieci. Poruszyła mnie ich niesamowita wiara. Podzielili się z nami tym, co mają, ale było w tym wszystkim tak wiele serdeczności i życzliwości – opowiadał Ksiądz Biskup.

Pielgrzymi odwiedzili także Ozjornoje z sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju. W czasie wielkiego głodu zesłańców, w tym wielu Polaków tam przebywających, modlących się o ratunek od śmierci głodowej, uratowało zarybione jezioro, które pojawiło się nagle na stepie. W sanktuarium jest Ołtarz Pokoju, gdzie trwa wieczysta adoracja w intencji pokoju. Miejscowego kolorytu dodaje jurta z Matką Wielkiego Stepu – namalowana przez Kazacha, muzułmanina.

– Choć jest to państwo muzułmańskie, z życzliwością podchodzi do Kościoła katolickiego, odnosząc się z szacunkiem do niego, doceniając jego wkład w rozwój, opiekę nad potrzebującymi, pracę duszpasterską kapłanów, sióstr. Jest zapotrzebowanie na to dobro – podkreśla bp Florczyk, dostrzegając w tym wielką nadzieję na spokojny rozwój i współistnienie różnych religii.

Podziękować i wesprzeć duchowo

Reklama

Dla delegacji parafian z Kij także była to niezapomniana podróż, budząca wiele refleksji. – Ks. Wojciecha znam od małego dziecka. Nigdy nie spodziewałem się, że będę mógł wziąć udział w takiej wyprawie. Kiedy proboszcz ogłosił pielgrzymkę, w ciągu 2 dni wszyscy chętni zdecydowali się – opowiadał Jan Kozieł uczestniczący wraz z żoną w wyjeździe. – Chcieliśmy podziękować ks. Wojciechowi, sprawić radość, wesprzeć go duchowo i materialnie, przywieźć kawałek Polski i domu do Kazachstanu, gdzie ofiarnie posługuje na misjach. Piękna, jubileuszowa Msza św. z udziałem biskupów, wielu kapłanów, delegacji z diecezji była wydarzeniem ważnym dla wspólnoty. Ks. Wojciech był wzruszony naszą obecnością i bardzo wdzięczny. Zwieńczeniem był koncert organowy przy wypełnionym kościele, po którym Kazachowie uraczyli nas i wszystkich gości tradycyjną potrawą – płow – opowiadał ks. Kowalczyk.

Wiara w stepie

Pielgrzymi, podróżując po Kazachstanie, pokonali 1800 km, poznając niezwykłe zakątki kraju, miejsca męczeństwa czy metropolie, jak Astana czy Karaganda. Na miejscu korzystali z pojazdu misjonarza zakupionego ze środków MIVA Polska, którym dociera do odległych położonych w stepie miejscowości, gdzie ludzie czekają na kapłana, sakramenty, Eucharystię.

– Przekonaliśmy się, jak wygląda wiara w stepie. Za kaplicę służy uboga chałupa, niemal lepianka, z prostym stołem. Dlatego bp Florczyk, sprawując tutaj Eucharystię dla maleńkiej wspólnoty mieszkańców, powiedział, że „czuje się jak w Betlejem”. Ks. Wojciech odwiedza mieszkańców co miesiąc, przywożąc im kilkadziesiąt bochenków chleba. Najbliższe sklepy są oddalone wiele kilometrów stąd. Bez tej pomocy byłoby trudno. Jest to miejsce, gdzie zamieszkali Polacy przywiezieni w pierwszej zsyłce. Z 1700 osób połowa zamarzła pierwszej zimy. Jeszcze nie tak dawno mieszkało tutaj ok. 300 potomków zesłańców, dziś jest ich garstka. W pobliżu znajduje się cmentarz polski. Zarośnięte groby pośród wybujałej trawy, mogiły kobiet, dzieci, które nigdy już nie wrócili do Ojczyzny, wołają o pamięć i modlitwę – opowiadają p. Jan i ks. Kowalczyk. Dodają, że Kazachstan jest krajem kontrastów, posiadającym wielkie bogactwa ropy, gazu, złota. Symbolem jest Astana, wielka metropolia pośrodku stepu, z ogromnym rozmachem architektonicznym i dobrej jakości autostradą. Z drugiej strony ubogie lepianki w stepie, z dala od cywilizacji. – Zachwyca bezkres stepów, płytkie jeziora na stepie, góry i jeziora, czyli rejon tzw. Szwajcarii Kazachskiej, dzikie zwierzęta i łany zbóż po horyzont. Tak piękny kraj i zarazem tak wiele miejsc przytłaczających męczeństwem ludzi... Ta historia nie może się już powtórzyć.

Drodzy bracia i siostry! Dzisiaj chciałbym wam powiedzieć o kolejnej, po św. Katarzynie Sieneńskiej i św. Katarzynie z Bolonii świętej noszącej imię Katarzyna. Myślę o św. Katarzynie z Genui, znanej przede wszystkim z powodu jej wizji czyśćca. Tekst, który opisuje jej życie i myśl, został opublikowany w tym liguryjskim mieście w 1551 r. Jest podzielony na trzy części: „Życie i nauka”, „Udowodnienie i wyjaśnienie czyśćca” - bardziej znana jako Traktat oraz „Dialog między duszą a ciałem”. Redaktorem końcowym był spowiednik Katarzyny, ks. Cattaneo Marabotto. Katarzyna urodziła się w Genui w 1447 r. Była ostatnią z pięciorga dzieci. Została osierocona przez ojca, Giacomo Fieschi, gdy była jeszcze dzieckiem. Matka, Francesca di Negro, dała jej dobre wychowanie chrześcijańskie, na tyle, że starsza z dwóch córek została zakonnicą. W wieku szesnastu lat Katarzyna został wydana za mąż za Giuliano Adorno, człowieka, który po wielu doświadczeniach militarnych i handlowych na Bliskim Wschodzie, powrócił do Genui, aby się ożenić. Życie małżeńskie nie było łatwe, także ze względu na charakter małżonka, uzależnionego od hazardu. Sama Katarzyna miała początkowo skłonność do prowadzenia pewnego rodzaju życia światowego, w którym jednakże nie mogła odnaleźć spokoju. Po dziesięciu latach, w jej sercu było głębokie poczucie pustki i goryczy. Nawrócenie rozpoczęło się 20 marca 1473 r., dzięki wyjątkowym przeżyciom. Udawszy się do kościoła świętego Benedykta i klasztoru Matki Bożej Łaskawej, aby się wyspowiadać, klękając przed kapłanem, „otrzymała - jak sama pisze - ranę w sercu, ogromną miłość ku Bogu”, z bardzo jasną wizją swojej nędzy i wad, a jednocześnie dobroci Boga, że omal nie zemdlała. Z tego doświadczenia zrodziła się decyzja, która ukierunkowała całe jej życie: „Nigdy więcej świata, nigdy więcej grzechów” (por. Vita mirabile, 3rv). Wówczas Katarzyna uciekła, przerywając spowiedź. Gdy wróciła do domu, weszła do najodleglejszego pokoju i długo płakała. W tym momencie była już wewnętrznie pouczona o modlitwie i świadoma ogromnej miłości Boga względem niej, grzesznej. Było to doświadczenie duchowe, którego nie mogła wyrazić słowami (por. Vita mirabile, 4r). To właśnie przy tej okazji ukazał się jej cierpiący Jezus, niosący krzyż, jak jest to często przedstawiane w ikonografii świętej. Kilka dni później wróciła do księdza, by w końcu dokonać dobrej spowiedzi. Tutaj zaczęło się owo „życie oczyszczenia”, które przez długi czas było przyczyną jej stałego bólu za popełnione grzechy i pobudziło do przyjmowania pokuty i ofiar, aby ukazać Bogu swoją miłość. Na tej drodze Katarzyna coraz bardziej przybliżała się do Pana, aż do wejścia w to, co nazywa się „życiem zjednoczenia”, to znaczy relacji wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem. W Vita mirabile napisano, że jej dusza była prowadzona i pouczana wewnętrznie jedynie słodką miłością Boga, który dawał jej wszystko, czego potrzebowała. Katarzyna oddała się niemal całkowicie w ręce Pana, aby żyć przez około dwadzieścia pięć lat - jak pisze - „bez pośrednictwa jakiegokolwiek stworzenia, żyć pouczana i rządzona przez samego Boga”(Vita mirabile, 117r-118r), karmiąc się nade wszystko nieustanną modlitwą i Komunią Świętą przyjmowaną każdego dnia, co w jej czasach nie było powszechne. Dopiero wiele lat później Pan dał jej kapłana, który zatroszczył się o jej duszę. Katarzyna zawsze niechętnie zwierzała się i wyrażała doświadczenie swej mistycznej komunii z Bogiem, przede wszystkim ze względu na głęboką pokorę, jaką doświadczała w obliczu łask Pana. Jedynie perspektywa uwielbienia i możliwości pomagania w rozwoju duchowym innych ludzi pobudziła ją, aby powiedzieć innym, co się w niej wydarzyło, począwszy od chwili nawrócenia, które było jej doświadczeniem pierwotnym i podstawowym. Miejscem jej wstąpienia na szczyty mistyki był szpital Pammatone, największy kompleks szpitalny w Genui, którego była dyrektorką i inspiratorką. Tak więc Katarzyna żyła życiem w pełni czynnym, pomimo owej głębi swego życia duchowego. W Pammatone utworzyła się wokół niej grupa zwolenników, uczniów i współpracowników, zafascynowanych jej życiem wiary oraz miłością. Sam jej małżonek Giuliano Adorno, został nim na tyle pozyskany, że porzucił rozpustne życie, aby stać się tercjarzem franciszkańskim, przenieść do szpitala, i pomagać swej żonie. Zaangażowanie Katarzyny w opiekę nad chorymi trwało aż do końca jej ziemskiej pielgrzymki, 15 września 1510 r. Od nawrócenia do śmierci nie było wydarzeń nadzwyczajnych, ale dwa elementy charakteryzują całe jej życie: z jednej strony doświadczenie mistyczne, to znaczy głębokie zjednoczenie z Bogiem, odczuwane jako unia oblubieńcza, a z drugiej opieka nad chorymi, organizowanie szpitala, służba bliźniemu, zwłaszcza najbardziej potrzebującym i opuszczonym. Te dwa bieguny - Bóg i bliźni wypełniają całkowicie jej życie, praktycznie spędzone w obrębie szpitalnych murów. Drodzy przyjaciele, nigdy nie wolno nam zapominać, że im bardziej miłujemy Boga i trwamy w modlitwie, tym bardziej potrafimy prawdziwie kochać otaczające nas osoby, ponieważ będziemy zdolni do dostrzeżenia w każdej osobie oblicza Pana, który kocha bezgranicznie, nie czyniąc różnic. Mistyka nie tworzy dystansu wobec bliźniego, nie tworzy życia abstrakcyjnego, lecz raczej przybliża do drugiego człowieka ponieważ zaczyna się postrzegać świat oczyma i sercem Boga. Myśl Katarzyny o czyśćcu, ze względu na którą jest ona szczególnie znana, jest skondensowana w ostatnich dwóch częściach cytowanej księgi: „Traktat o czyśćcu” i „Dialogu między duszą a ciałem”. Ważne, aby zauważyć, że Katarzyna w swym doświadczeniu mistycznym nie ma nigdy szczególnych objawień o czyśćcu czy też doznających tam oczyszczenia duszach. Jednakże w pismach inspirowanych naszą Świętą jest to element centralny, a sposób jego opisania ma cechy oryginalne, na tle swej epoki. Pierwszy rys indywidualny dotyczy „miejsca” oczyszczenia dusz. W jej czasach przedstawiano go głównie odwołując się do obrazów związanych z przestrzenią: sądzono, że istnieje pewna przestrzeń, gdzie miałby się znajdować czyściec. U Katarzyny jednak czyściec nie jest przedstawiony jako element krajobrazu wnętrzności ziemi: jest to ogień nie zewnętrzny, ale wewnętrzny. Czyściec jest ogniem wewnętrznym. Święta mówi o drodze oczyszczenia duszy ku pełnej komunii z Bogiem, wychodząc od swojego doświadczenia głębokiego bólu z powodu popełnionych grzechów, w porównaniu z nieskończoną miłością Boga (por. Vita mirabile, 171v). Słyszeliśmy, że w czasie nawrócenia Katarzyna nagle odczuwa dobroć Boga, nieskończoną odległość swego życia od tej dobroci oraz palący ogień w swym wnętrzu. To jest ten ogień, który oczyszcza, jest to wewnętrzny ogień czyśćca. Także i tu jest rys oryginalny w porównaniu z myślą tamtej epoki. W istocie nie wychodzi się od zaświatów, aby powiedzieć o mękach czyśćcowych - jak to było w zwyczaju w tym czasie, a być może jeszcze dziś - aby następnie wskazać drogę do oczyszczenia i nawrócenia. Nasza Święta wychodzi od własnego doświadczenia życia wewnętrznego na drodze ku wieczności. Dusza - mówi Katarzyna - przedstawia się Bogu jako nadal związana pragnieniami i cierpieniami wynikającymi z grzechu, a to uniemożliwia jej, aby cieszyła się uszczęśliwiającą wizją Boga. Katarzyna stwierdza, że Bóg jest tak święty i czysty, że dusza zbrukana grzechem nie może się znaleźć w obecności Bożego majestatu (por. Vita mirabile, 177r). Także i my czujemy, jak bardzo jesteśmy oddaleni, jak bardzo jesteśmy pełni tak wielu rzeczy, które uniemożliwiają nam widzenie Boga. Dusza jest świadoma ogromnej miłości i doskonałej sprawiedliwości Boga, i w konsekwencji cierpi, że nie odpowiedziała w sposób prawidłowy i doskonały na tę miłość, a właśnie sama miłość wobec Boga staje się tym samym płomieniem, sama miłość oczyszcza z rdzy grzechu. U Katarzyny można dostrzec obecność źródeł teologicznych i mistycznych, z których zazwyczaj czerpano w owym czasie. W szczególności odnajdujemy typowy obraz zaczerpnięty od Dionizego Areopagity, to jest złotą nić, łączącą serce człowieka z samym Bogiem. Kiedy Bóg oczyścił człowieka, wiąże go cieniutką złotą nicią, jaką jest Jego miłość, i pociąga go ku sobie uczuciem tak silnym, że człowiek staje się „pokonanym, zwyciężonym, pozbawionym siebie”. W ten sposób serce człowieka jest opanowane przez miłość Boga, która staje się jedynym przewodnikiem, jedynym poruszycielem jego egzystencji (por. Vita mirabilis, 246 rv). Owa sytuacja wyniesienia ku Bogu i powierzenia się Jego woli, wyrażona obrazem nici, jest używana przez Katarzynę, aby wyrazić działanie światła Bożego na dusze w czyśćcu, światła, które je oczyszcza i unosi do wspaniałości promienistego blasku Bożego (por. Vita mirabilis, 179r). Drodzy przyjaciele! Święci w swoim doświadczeniu zjednoczenia z Bogiem, osiągają tak głębokie „poznanie” Bożych tajemnic, w którym nawzajem przenikają się miłość i poznanie, że stanowią pomoc dla teologów w ich wysiłkach badawczych, intellectus fidei rozumienia tajemnic wiary, rzeczywistego zgłębienia tajemnic, na przykład, czym jest czyściec. Poprzez swe życie święta Katarzyna poucza nas, że im bardziej kochamy Boga i wchodzimy w zażyłość z Nim na modlitwie, to tym bardziej pozwala się On poznawać i rozpala nasze serca swoją miłością. Pisząc o czyśćcu, Święta przypomina nam podstawową prawdę wiary, która staje się dla nas zachętą do modlitwy za zmarłych, aby mogli oni osiągnąć uszczęśliwiającą wizję Boga w komunii świętych (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 1032). Pokorna, wierna i wielkoduszna służba, jaką Święta zaoferowała przez całe życie w szpitalu Pammatone, to jasny przykład miłości dla wszystkich i szczególna zachęta dla kobiet, które wnoszą fundamentalny wkład na rzecz społeczeństwa i Kościoła, wraz ze swą cenną pracą, ubogaconą przez ich wrażliwość i poświęcenie się dla najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących. Dziękuję. Tłum. st (KAI)/Watykan