To już druga książka z tej serii. Pierwsza poświęcona była nauczaniu papieża Jana Pawła II o sporcie. – Powstanie tej książki jest wynikiem moich osobistych zainteresowań oraz fascynacji sportem, którą zaszczepił we mnie mój zmarły brat. A drugi powód to zainteresowanie nauczaniem Kościoła katolickiego o sporcie – zaznacza ks. Giemza.

Inicjatywa i zaangażowanie

Naszych odbiorców może dziwić to, że także w kwestii sportu zabierają głos przedstawiciele Kościoła. To pokazuje, że sport ma swoje odzwierciedlenie w wierze. – Sport jest taką dziedziną, którą możemy połączyć z wiarą. Gdy weźmiemy nauczanie papieskie w tej kwestii, zauważymy, że wszystko jest tam spójne ze sobą i pomocne w wyznawaniu wiary. Za przykład możemy wziąć przemówienie papieża Franciszka do siatkarzy z 30 stycznia 2023 r.: „Serw to pierwsze zagranie, które rozpoczyna mecz. Podczas meczu, jak i w Waszym codziennym życiu, konieczne jest przejęcie inicjatywy, przyjęcie odpowiedzialności, zaangażowanie się. Nigdy nie stójcie w miejscu. Sport może bardzo pomóc w pokonaniu nieśmiałości i kruchości [...] Odpowiedzią na serw jest przyjęcie piłki. Jak trzeba być gotowym na przyjęcie piłki, aby posłać ją w odpowiednie miejsce, tak samo ważne jest, aby być chętnym do przyjęcia rad i umieć słuchać ich z pokorą i cierpliwością. Człowiek nie staje się mistrzem bez przewodnika, bez trenera, chętnego, by towarzyszyć, motywować, poprawić błędy bez poniżania, podnosić ucznia, gdy upada i dzielić z nim radość zwycięstwa. [...] Następnie jest przekazanie piłki towarzyszowi, który ma za zadanie dokończyć akcję. Nigdy nie jesteśmy sami, zawsze jest ktoś, do kogo można podać piłkę. [...] Atak jest z pewnością decydującą akcją, pozwala na zdobycie punktów i zbliżenie się do zwycięstwa. Sport musi promować współzawodnictwo, bez poddawania się pokusie lekceważenia zasad, aby zwyciężać. Ofiarne poświęcenie, trening i rygor są niezbędnymi elementami sportu, podczas gdy stosowanie dopingu jest niebezpieczne, jest oszustwem, które odbiera piękno i radość z gry. [...] Aby przeciwstawić się atakowi, formujecie blok. To przywodzi na myśl mury, obecne w różnych częściach świata, oznaki podziałów i odseparowania [...] Inaczej jest w siatkówce, gdy formujecie blok, to wyskakujecie wysoko, by zmierzyć się z przeciwnikiem. Ten gest pozwala nam myśleć o bloku w pozytywnym świetle. Wyskakiwanie wysoko oznacza odłączenie się od ziemi, od materializmu, a co za tym idzie – od logiki biznesu, która osłabia sportowego ducha”. – Franciszek przenosi siatkówkę na życie wiarą, czy też ogólnie na życie z zasadami – podkreśla autor książki.

Sport a głoszenie Ewangelii

Zasady różnych sportów są dobrym fundamentem do głoszenia Ewangelii. Zresztą wielu sportowców nie boi się przyznać do wiary w Jezusa Chrystusa, dlatego też Kościół dba także o duszpasterstwo sportowców. – Odpowiedzi na to udzielił m.in. papież Benedykt XVI podczas spotkania z przedstawicielami Włoskiego Narodowego Komitetu Olimpijskiego. Powiedział wtedy, że Kościół interesuje się sportem, bo człowiek, cały człowiek, jest w samym sercu Kościoła i Kościół zdaje sobie sprawę, że sport wpływa na wychowanie i formację osoby, na jej relację z innymi, a także na duchowość.

Z racji długości swojego pontyfikatu, pozostało wiele tekstów św. Jana Pawła II o sporcie, ale także jej następcy nie omijają tego tematu. – Jan Paweł II o wiele częściej wypowiadał się na temat sportu. Sam zresztą znany był z zamiłowania do sportu. W okresie zimowym, jeździł na nartacha, a latem pływał kajakami. Natomiast Benedykt XVI raczej nie był człowiekiem sportu i też tych przemówień o sporcie z czasu jego pontyfikatu jest niewiele. Doszukałem się dziewięciu takich wypowiedzi. I tu można mówić o pewnej kontynuacji myśli św. Jana Pawła II. Podobnie jest u papieża Franciszka, który wypowiada się w tym samym stylu co papież Polak, tyle, że sam Franciszek wyznał, że jest zagorzałym kibicem futbolu – podkreśla ks. Bogdan Giemza, dodając: – Nie można także zapomnieć, że papieże kierowali swoje słowo nie tylko do ludzi zajmujących się zawodowo sportem, ale także do różnych grup sportów amatorskich, osób z niepełnosprawnością, czy także do tych, którzy służą sportowcom, np. do lekarzy.

Kultura spotkania i wykluczenia

W książce poruszane są także kwestie kultury spotkania i kultury wykluczenia. Sport ma to do siebie, że stara się łączyć, nawet najbardziej zwaśnione środowiska. – Kultura wykluczenia i kultura spotkania to są określenia, które zaczerpnąłem z nauczania papieża Franciszka, który w swoim nauczaniu często podejmuje dwie przeciwstawne sobie kultury. Kultura spotkania jest przeciwieństwem kultury wykluczenia i ona może dotyczyć zarówno sportu amatorskiego, jak i też sportu zawodowego. Papież Franciszek wielokrotnie w swoim nauczaniu podkreślał i apelował, aby budować kulturę spotkania i nadziei, bo to pozwala na pokonanie uprzedzeń i wykluczenia – zaznacza ks. Giemza, dodając: – Papież Benedykt XVI w słowie skierowanym do narciarskiej reprezentacji Austrii mówił o tym, że sportowcy mają misję w społeczeństwie promowania takich postaw i zasad które są też w takim duchu kultury spotkania, a nawet też i mają wpływ na życie rodzinne, społeczne, kulturowe, religijne.

Odpowiedzialność

Sportowcy, zwłaszcza ci najczęściej pokazywani w mediach, czy grający w najlepszych klubach świata, czy danego kraju, albo reprezentujący klub danej społeczności, stoją przed dużą odpowiedzialnością, gdyż skupiają wokół siebie rzeszę, najczęściej młodych kibiców i fanów. – Nauczanie papieskie także porusza tę kwestie pokazując odpowiedzialność sportowców nie tylko za życie sportowe, ale także moralne. Mówimy tu o odpowiedzialności, bo niejednokrotnie widzimy na naszych podwórkach dzieci i młodzież mających na koszulkach nazwiska różnych sportowców, których nazywają swoimi idolami. Stąd też sportowcy powinni być tymi, którzy walczą o najlepsze wyniki nie tylko na boisku czy arenie sportowej, ale także w życiu codziennym. Wiemy o tym, jak dobre przykłady przyciągają i stąd też tutaj kładziony jest nacisk na to, aby stawać się autorytetem także w sferze moralnej – zaznacza salwatorianin.

Książka podzielona została na trzy części. – Na początku podejmuję się pewnej analizy tekstów papieży Benedykta XVI i Franciszka na temat sportu. Posiada ona sześć rozdziałów, które zwracają uwagę na sportowe zainteresowania papieży, odnoszą się do hasła nowożytnych igrzysk olimpijskich: “citius, altius, fortius – communiter” (szybciej, wyżej, mocniej – razem), nie brakuje także tematyki jedności w sporcie, jego społecznych i wychowawczych aspektach, przezwyciężaniu dominującej kultury wykluczenia i budowaniu przeciwstawnej jej kulturze spotkania, czy też znaczeniu godności osoby ludzkiej w sporcie i obecności Kościoła w sporcie – zaznacza autor, dodając: – Obszerniejsze jest druga i trzecia część, która zawiera przemówienia, listy – nauczanie obydwu papieży skierowane do ludzi sportu.